বৃত্তিয়াল বণিয়া

 

চান্দ সদাগৰক অসমৰ জনগোষ্ঠীয় বণিয়া সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰাচীন বংশধৰ বুলি বিশ্বাস কৰা হয়। তেওঁ ২০০ৰ পৰা ৩০০ খ্ৰীষ্টাব্দৰ ভিতৰত বাস কৰা কামৰূপৰ চম্পক নগৰৰ এজন চহকী আৰু শক্তিশালী নদী আৰু সাগৰীয় ব্যৱসায়ী আছিল। নাৰায়ণ দেৱে তেওঁৰ মনসামংগলত অসমৰ প্ৰাচীন চম্পকনগৰৰ পৰা গংগা, সৰস্বতী আৰু যমুনা নদীৰ ত্ৰি-সংযোগ সপ্তগ্ৰাম আৰু ত্ৰিবেনীৰ মাজেৰে সাগৰলৈ যোৱা ব্যৱসায়ী চান্দ সদাগৰৰ বণিক জাহাজখনৰ বিষয়ে বিৱৰণ দিছিল।

পদ্মপুৰাণ (হিন্দু শাস্ত্ৰ)ত চান্দ বণিয়া (সদাগৰ)ৰ বিৱৰণী বিশেষভাৱে উল্লেখ আছে। নাৰায়ণ দেৱেও পদ্ম পুৰাণত বেউলাৰ পিতৃৰ কথা উল্লেখ কৰিছে যাক সাহে বণিয়া বুলি কোৱা হৈছিল। সাহে বণিয়াই পুৰণি কামৰূপাৰ ওদালগুৰি/টংলা অঞ্চলত নিজৰ ৰাজ্য প্ৰতিষ্ঠা কৰিছিল। তদুপৰি ইতিহাসবিদ দিনেশ্বৰ শৰ্মাৰ "মঙলদৈ বুৰঞ্জী" নামৰ ইতিহাস গ্ৰন্থখনত চান্দ সদাগৰ প্ৰাচীন বণিয়া সম্প্ৰদায়ৰ বুলি প্ৰতিষ্ঠা কৰা হৈছে যাৰ পূৰ্বপুৰুষসকলক অসমীয়া বণিয়াই প্ৰতিনিধিত্ব কৰে সম্প্ৰদায় আজি। এই মানুহবোৰ পিছত গোটেই ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাত সিঁচৰতি হৈ পৰিল। কিন্তু অসমৰ ওদালগুৰি জিলা আৰু টংলা জিলাত এতিয়াও চান্দ সদাগৰৰ প্ৰত্যক্ষ বংশৰ লোক আছে।

অসমৰ ছয়গাঁও অঞ্চলত চান্দ সদাগৰৰ ধ্বংসাৱশেষ আৰু প্ৰতিমূৰ্তি পোৱা গৈছে। ভাৰতৰ প্ৰত্নতাত্ত্বিক বিভাগে ইয়াক প্ৰকৃত বুলি প্ৰমাণ কৰিছে। তদুপৰি কামৰূপাৰ ছয়গাঁৱত এতিয়াও চম্পক নগৰ পোৱা যায়।

মধ্যযুগীয় কালত বণিয়া সম্প্ৰদায়ৰ অধিকাংশ লোকে শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ পৃষ্ঠপোষকতাত বৈষ্ণৱ ধৰ্ম গ্ৰহণ কৰিছিল। চতুৰ্দশ শতিকাৰ বিশিষ্ট বৈষ্ণৱ সন্ত হৰি দাস বণিয়া শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ ভক্ত আৰু অতি ঘনিষ্ঠ শিষ্য আছিল। পিছলৈ হৰি দাস বণিয়া আতাই প্ৰথমে নগাঁৱৰ যদিও বৰপেটা সত্ৰত পৃষ্ঠপোষকতা গ্ৰহণ কৰে। শ্ৰীমন্ত শংকৰদেৱৰ নেতৃত্বত বৈষ্ণৱ আন্দোলনত তেওঁ উল্লেখযোগ্য ভূমিকা পালন কৰিছিল। আহোম ৰজা পুৰন্দৰ সিংহৰ বিখ্যাত বুৰঞ্জীবিদ স্বৰ্ণকৰ দুতিৰাম হাজৰিকা এই জনগোষ্ঠীৰ আছিল। তেওঁৰ এখন সুপৰিচিত বুৰঞ্জী গ্ৰন্থ হৈছে 'কালি ভাৰত বুৰঞ্জী'। ই অসমৰ কবিতাৰ ৰূপত ৰচিত একমাত্ৰ ইতিহাস গ্ৰন্থ।

তেওঁ ১৮ শতিকাত আন কেইবাখনো গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থও ৰচনা কৰিছিল যেনে 'ৰসিক পুৰাণ' (অসমীয়া সমাজত আফিঙৰ কু প্ৰভাৱৰ বিষয়ে) আৰু 'বণিয়া সকল অসমলৈ অহা বৃত্তান্ত' (অসমলৈ বনিয়াসকলৰ আগমনৰ বিৱৰণী)। অসমৰ বণিয়াসকলক আহোম প্ৰশাসন/সেনাবাহিনীত ভাল পদবী আগবঢ়োৱা হৈছিল: পানী ফুকন, হাজৰিকা, বৰুৱা, বৰা, মুদৈ আদি।মধ্যযুগীয় কালত কৈবৰ্তৰ দৰে বণীয়া জনগোষ্ঠীক অসমৰ কায়স্থ আৰু ব্ৰাহ্মণ সম্প্ৰদায়ে নিম্নবৰ্গ বুলি গণ্য কৰিছিল। উজনি অসমৰ বনিয়া সম্প্ৰদায়েও মোৱামৰীয়া বিদ্ৰোহ (১৭৬৯–১৮০৫)ত যোগদান কৰিছিল কাৰণ তেওঁলোক অনিৰুদ্ধদেৱৰ অনুগামী আছিল।

১৯৮০ চনৰ শেষৰ ফালে শিলচৰৰ অসম সচিবালয়ত কৰ্মৰত সোনাধৰ সেনাপতিয়ে অসমৰ নিপীড়িত জাতি-জনজাতিৰ সমস্যাক ইংৰাজৰ সন্মুখত প্ৰতিনিধিত্ব কৰিছিল। ১৯ শতিকাৰ প্ৰাৰম্ভিক কালত অসমৰ দলিত সংগঠন অসম বণিয়া সভাৰো প্ৰতিষ্ঠাপক আছিল।

সোণাধৰ সেনাপতিৰ নেতৃত্বতেই, ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ এই খিলঞ্জীয়া জনগোষ্ঠীক অনুসূচীত জাতি শ্ৰেণীত অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছিল। এই সম্প্ৰদায়ৰ লোক ব্ৰহ্মপুত্ৰ উপত্যকাৰ, কামৰূপ, ওদালগুৰি, দৰং, লখিমপুৰ, নগাঁও, মাজুলী, যোৰহাট, শিৱসাগৰ, ডিব্ৰুগড় আদি বিভিন্ন জিলাত বিয়পি আছে ।