ცარი

თიმა მონარქიშ ტიტული რე. XIX ოშწანურაშ რუსულ ისტორიოგრაფიას თე ტიტული კანკალეშა იმპერატორიშ სინონიმოთ გიმირინუაფუდჷ. სამანგ.: ცარი უჯოხოდეს მაკედონიაშ დო ბულგარეთიშ მეფეფშა, იაპონიაშ დო ჯვეში რომიშ იმპერატორეფშა.

ზიტყვაშ ინწრო სმებათ „ცარი“ (მოურს ლათ. Caesar, რუს. Цезарь-შე) რუსი მონარქეფიშ თარი ტიტული რდჷ 1547-1721 წანეფს.

„ცარი“ რდჷ თაშნეშე ბულგარეთიშ (893-1014, 1085-1396, 1908-1946) დო სერბეთიშ (1346-1371) მართუალაშ ოფიციალური ტიტული.

1547 წანაშახ მოსკოვიშ სახენწჷფოს დუდენდჷ დიდი კნიაზი. ტიტული „ცარი“, მუჭოთ შხვა რუს კნიაზეფშა უზენაშალაშ სიმბოლო მაართაშე მიღჷ ივანე კონწარქ. „ცარიშ“ ტიტულით რუსი მონარქეფი ღოზის უსვანდეს თინეფიშ ბჟაეიოლ რომიშ იმპერიაშ იმპერატორეფიშ „მონძალას“.

1721 წანას პეტრე I-ქ მუშ თარ ტიტულო იმპერატორიE ტიტული მიღჷ. ვაოფიციალურო, კათეფიშ მასეფს ტიტული „ცარი“ აგჷნძორენდჷ გჷმორინაფას 1917 წანაშ ფურთუთაშახ.

• ცარიცა (Царица) — ცარიშ ალმასქუ ვარ-და მამართალი ოსური.
• ცესარევიჩი (Цесаревич) — ქომოლი მონძე. რსული ტიტული რე «მონძე ცესარევიჩი» (Наследник Цесаревич).
• ცარევიჩი (Царевич) — ცარიშ ვარ-და ცარიცაშ ქომოლსქუა. გიმირინუაფუდჷ თაშნეშე მოთალეფშოთ.
• ცარევნა (Царевна) — ცარიშ ვარ-და ცარიცაშ ცირასქუა.
• ცესარევნა (Цесаревна) — ცესარევიჩიშ ალმასქუ.

• რუსეთიშ ცარეფიშ ერკებული
• ცარიზმი

• John V.A. Fine, Jr., The Early Medieval Balkans, Ann Arbor, 1983
• John V.A. Fine, Jr., The Late Medieval Balkans, Ann Arbor, 1987
• Robert O. Crummey, The Formation of Muscovy 1304–1613, New York, 1987
• David Warnes, Chronicle of the Russian Tsars, London, 1999
• Matthew Lang (Editor), The Chronicle - $10 Very Cheap, Sydney, 2009/10

• Detailed List of Roman and Byzantine Rulers Archived 2008-02-26 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• Detailed List of Bulgarian Rulers
• Detailed List of Russian Rulers Archived 2008-02-26 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• Detailed List of Serbian Rulers Archived 2008-02-26 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• Detailed List of Georgian Rulers Archived 2008-02-26 ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.
• The entry on tsar