Цар' (бугарски: цар, руски: царь, украински: цар, хрватски: car, српски: цар/car, во научната транслитерација car) и повремено спелуван како csar или Tzar на англиски е термин со потекло од латинскиот термин Cæsar (цезар или кајзер) значи Император во европската средновековна смисла на зборот, т.е., владетел кој тврди дека го има истиот ранг како Римскиот цар, со одобрение на друг император или врховен еклезијастички претставник (Папата или Екуменскиот Патријарх).
Пред да ја прифатат римските цареви титулата Цезар или Кајзер, зборот “Кајзер/Kaisar", бил името што му е дадено на третиот крал од Медејците (денешните Курди), Кијаксар, 625-585 п.н.е. Од древни времиња, во курдскиот јазик, името Кијаксар имало различни значења и изговори, вклучувајќи го името Кеј-Касро, кое се користи од Курдите како име за личност. Тоа буквално значи „крал“, кој е автократ.
Наспроти соодветниот латински збор "imperator", византискиот грчки термин basileus беше користен различно во зависност од тековниот политички контекст или од историскиот или библискиот контекст. Во историјата на грчкиот јазик, зборот басилеус/василевс оригинално значеше нешто како „моќник“ (potentate = суверен, монарх) и постепено се доближи до значењето на зборот „крал“ во Хеленистичкиот период, па се користеше за да означи „император“ во почетокот на Римското Царство. Како последица на тоа, византиските извори продолжија да ги нарекуваат древните кралеви со "basileus", дури и во случаите кога тој збор почна да значи „император“, зашто се однесуваше на современите монарси (додека не беше применет на западните европски кралеви, чија титула беше транслитерирана од латинското "rex" како ῥήξ, или на другите монарси чии именувања беа како архонт/ ἄρχων "водач", "главешина").
Повремено зборот се користи за да означи други, нехристијански, врховни владетели. Во Русија и Бугарија, империјалните придружни значења (т.е. конотации) во 19 век добил значење еквивалентно на зборот крал.
Оваа титула на врховен владетел се користела во следните европски земји:
Симеон Сакскобурготски, последниот Цар на Бугарија, е единствениот жив човек кој ја има словенската титула Цар.
Бидејќи грчкото "basileus/василевс" постојано беше давано како „цар“ во словенските преводи на грчките текстови, двојното значење се префрли во црковниот словенски јазик. Оттаму, „цар“ не беше користен само како еквивалент на латинското "imperator" (во однос на владетелите на Византија, Светото Римско Царство и другите тамошни владетели), туку исто така беше користен за означување на библиски владетели и древни кралеви.
Од оваа нејаснотија, развојот тргнал во различни насоки кај различни словенски јазици. Така во бугарскиот и рускиот јазик зборот цар повеќе не се користи како еквивалент за зборот emperor/imperator, кој постои во западноевропската (латинска) традиција. Моментално, терминот цар се однесува на оние кои по потекло се суверени, древни и библиски владетели, како и монарси во бајките и слично. Титулата крал (руското korol', бугарското kral) се смета како туѓа и е резервирана за (западните) европски кралски семејства (и се проширува на оние модерни монарси надвор од Европа, чии титули се преведени како king на англиски, roi на француски итн.). Надворешните монарси со империјален статус, во и надвор од Европа, древни и модерни, генерално повеќе се нарекуваат императори отколку цареви.
Наспроти ова, во српскиот јазик (заедно со блиску поврзаните хрватски и босански јазици) зборот "emperor" (Latinimperator) го предаваат како (car, цар), а не како император, при што еквивалентот king (kralj, краљ) се користи за да означи монарси со неимперијален статус, српски како и туѓи, вклучувајќи ги библиските и другите древни владетели – исто како латинското "rex".
Во западнословенските јазици и словенечкиот јазик, употребата на термините е идентична со англиската и германската: кралот е означен со еден термин (чешки král, словачки král', полски król, словенечки kralj), императорот е означен со друг, а пак егзотичниот термин „цар“ е резервиран за руските владетели.
This article uses material from the Wikipedia Македонски article Цар, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Содржината е достапна под CC BY-SA 4.0 освен ако не е поинаку наведено. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Македонски (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.