Tchantchès

Li mot "Tchantchès" vénreut do limbordjwès Tjan'tjë (pitit Djhan, flamind Janneke). C' esteut li ptit no passe-partot ki les ovrîs limbordjwès houként les Lidjwès avou, come on Walon åreut yeu dit "Batisse".

Li mot a stî rcomprins come Tchantchès, pu, tot s' brouyant, rimetou å ptit no "Françwès", l' essegne des Namurwès (les Chwès).

Tchantchès åreut vnou å monde inte deus pavés, e coulot d' Djus-d'la Mouze li 25 d' awousse 760. Mins, po Djhan Bosly, ci sereut li 15 d' awousse di l' an set cint septante.

L' ome est binamé, coraedjeus, todi presse a boere on plat-cou, mins k' a l' tiesse toprès des tchveas, et cwand i s' måvele, ki dene des côps d' tiesse epweznêye (on soucaedje dins l' vinte di l' ôte).

Vocial kimint k' i s' prezinte lu-minme dins l' pîce di teyåte do minme no da Théo Beauduin et Michel Duchatto (1931):

Djhan-Françwès, dit Tchantchès, k' a spité d' on n' sait wice
Et cwand i fourit fwait, Diè a spiyî l' matrice,
Come s' on avaxhe volou, po rprezinter l' Lidjwès
Amon les pus virlixhs, k' i n avaxhe k' on Tchantchès.

Måle djaive po les grigneus, mins franc cour po les ôtes.
Ene sôre di rôbaleu; di pus, ene drole d' apôte
Ki n' si sait abaxhî la k' les ôtes si stårèt
Et soucant d' ene plinne pîce si Djannesse fwait l' polet.

Efant d' Lidje pol pus seur, ca leus deus åmes eshonne
Ont les minmès hinêyes, li minme sonk e leus voennes.

(...)

Tchantchès ki wåde so s' tiesse e s' prumî fi d' årdjint
— Heyance des ratayons — di Lidje tos les tourmints,
Li sovni do passé, des coixhantès anêyes
La ki l' peupê djemixheut po dislaxhî s' pinsêye;

Tchantchès, l' efant pierdou, mins tofer aconté,
Puski s' pere, c' est li Dvwer, et s' mame, li Liberté.

Dins l' teyåte ås popinetes di Lidje, il est todi acoplé a Tchårlumagne et a Roland, sins rovyî si feme, Nanesse.

Tchantchès et Nanesse ont eto siervou d' adjeyants pol veye di Lidje.

Sovint cité dins les scrijhaedjes d' après Lidje. Inte di zels, les bindes d' imådjes la ki c' est sovint l' dessinaedje da François Walthéry k' est siervou.

• (fr) ene waibe so Tchantchès