Birdamlik Haykali

Ushbu ulkan haykalda Vallabhabhai Patel (1875-1950) — Hindiston mustaqilligi kurashchisi, mamlakat konstitutsiyasi hammuallifi siymosi aks ettirilgan. Mahatma Gandining sodiq izdoshi boʻlgan Patel ichki ishlar vaziri oʻrinbosari lavozimini olgan. Oʻsha vaqtda knyazliklari soni 500dan koʻproq boʻlgani uchun ularni bir butun qilib ushlab qolish murakkab ish edi. Biroq Patel Hindistonni qilich va qon bilan emas, balki tinch yoʻl bilan birdamlikka olib kelgan. Haykal Gujaratdagi Kevadiya koloniyasining Narmada daryosi yaqinida joylashgan boʻlib, Vadodara shahridan 100 kilometr janubi-sharqda Sardor Sarovar toʻgʻoniga yuzlashgan holda oʻrnatilgan.

Birdamlik Haykali
Koordinatalari	21°50′17″N 73°43′09″E / 21.8380°N 73.7191°E / 21.8380; 73.7191 G O 73°43′09″E / 21.8380°N 73.7191°E / 21.8380; 73.7191 G O
Joylashuv	Narmada Vodiysi Kevadiya, Narmada, Gujarat, Hindiston
Dizayner	Ram V. Sutar
Turi	Haykal
Material	Beton va guruch qoplamasi bilan mustahkamlangan temir karkas, bronza qoplama
Balandligi	182 m
Eni	250px
Qurila boshlagan	31-oktyabr, 2013-yil(2013-10-31)
Qurilish tamomlangan	30-oktabr 2018-yil
Ochilish sanasi	31-oktabr 2018-yil
Xarita
Koordinatalari	21°50′16.8″N 73°43′8.8″E / 21.838000°N 73.719111°E / 21.838000; 73.719111 G O 73°43′8.8″E / 21.838000°N 73.719111°E / 21.838000; 73.719111 G O

Loyiha birinchi marta 2010-yilda eʼlon qilingan va haykal qurilishi 2013-yil oktabr oyida Hindistonning "Larsen & Toubro" kompaniyasi tomonidan boshlangan boʻlib, umumiy qurilish qiymati 2700₹ kror (422 million AQSh dollar) tashkil qilgan. U hind haykaltaroshi Ram V. Sutar tomonidan dizaynlashtirilgan va Hindiston bosh vaziri Narendra Modi tashabbusi orqali 2018-yil 31-oktabrda Patel tavalludining 143 yilligi munosabati bilan ochilgan.

Narendra Modi loyihani 2013-yil 7-oktabrda Gujarat bosh vaziri sifatida oʻninchi yilini nishonlash uchun eʼlon qilgan. Loyihani amalga oshirish uchun Gujarat bosh vaziri raisligida „Sardor Vallabhbhai Patel Rashtriya Ekta Trust“ (SVPRET) nomli jamiyat tuzilgan.

„Bidamlik hayakali harakati“ 2013-yilda haykal qurilishida unga kerakli boʻlgan temirni yigʻish uchun boshlangan. 2016-yilga kelib, jami 135 metrik tonna temir qoldiqlari yigʻilgan va uning taxminan 109 tonnasi qayta ishlashdan soʻng haykalning poydevorini qurish uchun sarflangan. Loyihani qoʻllab-quvvatlash maqsadida 2013-yil 15-dekabr kuni Surat va Vadodara shaharlarida „Run For Unity“ nomli marafon boʻlib oʻtgan.

 

Dizayni

 

Patel butun mamlakat boʻylab haykallarini oʻrgangach, tarixchilar, rassomlar va akademiklar jamoasi hind haykaltaroshi Ram V. Sutar tomonidan taqdim etilgan dizaynni tanladilar. Birdamlik haykali Ahmadobod xalqaro aeroportida oʻrnatilgan rahbar haykalining kattaroq versiyasidir. Dizayn haqida fikr bildirar ekan, Ram Sutarning oʻgʻli Anil Sutar shunday deydi: „Yuz ifodasi va qaddining tik turishi uning shaxsiyatida namoyon boʻladigan qadr-qimmat, ishonch, temir iroda hamda mehrni ifodalaydi. Koʻtarilgan boshi, yelkasiga tashlangan mato va qoʻllarining ikki yon tomonidaligi goʻyo u yurishga tayyor ekanligini bildiradi“. Dizaynning dastlab 0.91 m, 5.5 m va 9.1 m oʻlchamlari yaratilgan. Eng yirik modelning loyihasi tasdiqlangandan soʻng, Xitoydagi quyish zavodida haykalning bronza qoplamasi uchun asos boʻlgan batafsil 3D-skaneri ishlab chiqarilgan.

Patelning dhoti bilan yopilgan oyoqlari va poyafzali uchun sandallardan foydalanish dizayni yuqori qismidan koʻra pastki qismini nozikroq qilib, uning barqarorligiga taʼsir qilgan. Bu boshqa baland binolarning odatiy boʻlgan 8:14 nisbatidek emas, balki 16:19 noziklik nisbatini saqlash orqali hal qilingan. Haykal 180 kilometr/soat shamolga va 10 km chuqurlikdagi Richter shkalasi boʻyicha 6,5 balli zilzilalarga bardosh beradigan darajadagi pishiqlikda qurilgan. Haykalga maksimal chidamlilikni taʼminlash uchun 250 tonnalik ikkita sozlangan massa amortizatoridan foydalanilgan.

Strukturaning umumiy balandligi 240 metrga teng; asosi 58 metr haykalning oʻlchami esa 182 metr. 182 metr balandlik Gujarat Qonunchilik Assambleyasidagi oʻrinlar soniga mos kelish uchun maxsus tanlangan.

Moliyalashtirish

Birdamlik haykali davlat-xususiy sheriklik modeli asosida qurilgan boʻlib, pulning katta qismi Gujarat hukumati tomonidan ajratilgan. Gujarat shtati hukumati loyiha uchun 2012-yildan 2015-yilgacha boʻlgan byudjetidan 500₹ kror (hozirgi kunda 80 million dollarga teng) ajratgan. 2014-2015-yilgi Ittifoq byudjetidan haykalni qurish uchun 200₹ kror ajratilgan. Mablagʻlar, shuningdek, Hindiston Korporativ ijtimoiy mas’uliyat sxemasi boʻyicha davlat sektori korxonalari tomonidan kiritilgan.

Barpo qilinishi

 

 

 

Loyihani „Turner Construction“, „Michael Graves and Associates“ va „Meinhardt Group“ kompaniyalaridan iborat uyushma nazorat qilgan. Loyiha yakunlanishi uchun 57 oy ketgan — 15 oy rejalashtirish uchun , 40 oy qurilish uchun hamda uyushmalar tomonidan topshirish uchun 2 oy. Loyihaning hukumat tomonidan umumiy qiymati taxminan 2 063₹ kror (hozirda 350 million AQSh dollar) deb baholangan. Birinchi bosqich boʻyicha tender takliflari 2013-yil oktabr oyida taklif qilingan va 2013-yil noyabr oyida yopilgan.

Gujarat bosh vaziri boʻlib ishlagan Narendra Modi 2013-yil 31-oktabrda Patel tavalludining 138 yilligi munosabati bilan haykalga tamal toshini qoʻygan.

Hindistonning "Larsen & Toubro" infratuzilma kompaniyasi 2014-yil 27-oktabrda oʻzining eng past narxi (2,989₹ kror) boʻyicha haykalni loyihalash, qurish va taʼmirlash uchun shartnomani qoʻlga kiritgan. „L&T“ qurilishni 2014-yil 31-oktabrda boshlagan. Loyihaning birinchi bosqichida asosiy haykal uchun 1,347₹ kror ajratilgan, koʻrgazma zali va anjumanlar markazi uchun 235₹ kror, yodgorlikni asosiy hudud bilan bogʻlaydigan koʻprik uchun 83₹ kror va loyihani qurib boʻlgandan keyin 15 yil davomida uni saqlash uchun 657₹ kror ajratilgan. Haykalning poydevorini qoʻyish uchun Sadhu Bet tepaligi 70 metrdan 55 metrgacha tekislangan.

„L&T“ kompaniyasi haykalni qurishda 3000dan ortiq quruvchi va 250 ta muhandisni yollagan. Haykalning oʻzagi uchun 210 000 kub metr (7 400 000 kub fut) tsement va beton, 6 500 tonna konstruktiv poʻlat va 18 500 tonna temir poʻlat ishlatilgan. Tashqi jabha 1700 tonna bronza plitalar va 1850 tonna bronza qoplamadan iborat boʻlib, ular oʻz navbatida 565 ta makro va 6000 mikro panellardan iborat. Bronza panellari Xitoyning „Jiangxi Tongqing Metal Handicrafts Co. Ltd“ zavodida quyilgan, chunki Hindistonda bronza quyish uchun yetarlicha katta inshootlar mavjud emas edi. Bronza panellari dengiz orqali kemalarda, yuk mashinalarida ular yigʻilgan qurilish maydonchasi yaqinidagi ustaxonaga olib borilgan.

Tadvi qabilasiga mansub mahalliy odamlar haykal atrofida turizm infratuzilmasini rivojlantirish uchun yer olinishiga qarshi chiqqan. Haykal ochilishi oldidan 300ga yaqin faol hibsga olingan. Kevadiya, Kothi, Vagodiya, Limbdi, Navagam va Gora qishloqlari aholisi toʻgʻon qurish uchun avvalroq olingan 927 gektardan ortiq yer huquqlarini tiklashni talab qilib, haykal qurilishiga qarshi turishgan. Ular, shuningdek, Kevadia hududini rivojlantirish boshqarmasi (inglizcha: Kevadia Area Development Authority (KADA)) tashkil etilishiga va Garudeshvar suv yoʻli loyihasining qurilishiga qarshi chiqdilar. Gujarat hukumati ularning aksariyat talablarini qabul qilgan.

Yodgorlik qurilishi 2018-yil oktabr oyi oʻrtalarida yakunlandi. Haykalning chilish marosimi 2018-yil 31-oktabrda boʻlib oʻtdi (Vallabhai Patelning tavalludining 143 yilligida) va unga Bosh vazir Narendra Modi raislik qildi. Haykal hind muhandislik mahoratiga berilgan hurmat sifatida tasvirlangan.

Birdamlik haykali dunyodagi eng baland haykal boʻlib uning balandligi oldingi rekordchi, Xitoyning Xenan provinsiyasidagi Chjunyuan Budda haykalidan yuqori. Hindistondagi avvalgi eng baland haykal Andxra-Pradesh shtatidagi balandligi 41 metr boʻlgan Lord Hanumanning haykali edi.

Haykal beshta hududga boʻlingan, ulardan faqat uchtasi jamoatchilik kirishi uchun ochiq. Uning poydevoridan Patelning oyoqlarigacha boʻlgan birinchi hudud uchta qismdan iborat boʻlib, koʻrgazma maydoni, mezzanina va tomni oʻz ichiga oladi. Birinchi hududda yodgorlik bogʻi bilan birgalikda muzey ham mavjud. Ikkinchi hudud Patelning sonlarigacha boʻlgan, uchinchisi esa 153 metr balandlikdagi tomosha galereyasigacha choʻzilgan. Toʻrtinchi hudud — texnik xizmat koʻrsatish maydoni, oxirgisi esa haykalning boshi va yelkalarini oʻz ichiga oladi..

Birinchi zonadagi muzey Sardor Patelning hayoti va uning hissalarini jamlaydi. Qoʻshni audio-vizual galereya Patel haqida 15 daqiqalik taqdimotni taqdim etadi va shuningdek, davlatning qabilaviy madaniyatini tasvirlaydi. Haykalning oyoqlarini tashkil etuvchi beton minoralarning har birida ikkita lift mavjud. Har bir lift bir vaqtning oʻzida 26 kishini tomosha galereyasiga 30 soniyadan koʻproq vaqt ichida olib chiqishi mumkin. Galereya 153 metr balandlikda boʻlib, 200 nafar odamni oʻz ichiga sigʻdirishi mumkin.

2018-yil 1-noyabrda yodgorlik omma uchun ochilganidan keyin 11 kun ichida haykalga 128 000dan ortiq sayyoh tashrif buyurgan. 2019-yil noyabr oyida Birdamlik haykaliga tashrif buyuruvchi sayyohlar soni kunlik oʻrtacha 15 036 kishiga yetgan va Ozodlik haykaliga tashrif buyurganlar sonidan oshib ketgan (haykal har kuni oʻrtacha 10 000 ga yaqin tashrif buyuruvchilarni jalb qiladi). U Shanxay hamkorlik tashkilotining „ShHTning 8 moʻjizasi“ roʻyxatiga kiritilgan. Faoliyatining birinchi yilida Birdamlik haykali 2 900 000 ziyoratchini jalb qilgan va chiptalardan 82₹ kror (11.64 million AQSh dollar) daromad qilgan. 2021-yil 15-mart holatiga koʻra, sayyohlar soni 5,000,000 taga yetgan..

• Birdamlik haykali, 2018-yil 31-oktabr
  Birdamlik haykali, 2018-yil 31-oktabr
•  
  Birdamlik haykalining magistral yoʻldan koʻrinib turishi
•  
  Birdamlik haykalining maysalar boʻylab koʻrinib turishi
•  
  Yoʻlakdan koʻrinadigan Birdamlik haykali
•  
  Narmada daryosidan koʻrinish
•  
  Haykalning yuqori qismi.
•  
  Daryoning narigi tomonidagi Birlik haykalining belgi tahtasi
• Birdamlik haykali va tungi Kevadia
•  
  Birdamlik haykali tepalikdan koʻrinishi

• Shiv Smarak
• Ram haykali, Ayodhya
• Eng baland haykallar ro'yxati