Ынакшыл — кижиге хамаарышкан минниишкин-дир, ханы хандыкшыл болгаш өске кижиже азы чүүлче чүткүл, ханы сонуургалдың минниишкини..
Ынакшылда күштүг болгаш эки сагыш-сеткил хайныышкынныг, психиктиг байдалдар кирип турар, эң-не дээди буяндан эң-не бөдүүн өөрүшкүге чедир.. Ындыг делгем хемчээлдиг уткаларның чижээ, аваның ынакшылы кады чурттаар ынак эжиниң ынакшылындан ылгалып турар, ооң кадында ынак эжинге ынакшылдан чемге болгаш төрээн черинге ынакшылдан ылгалып турар. Ынакшыл христиан чүдүлгениң үш кол буянныг чүүлдериниң бирээзи, бүзүрел, ынаныш-биле үргүлчү кады чоруур. Хөй кезиинде ынакшыл күштуг хандыкшыл болгаш сеткил-сагыш ижиккени деп тодарадып турар . Ынакшылга удур минниишкинни көөр хөңнү чок чорук болур, бир талазында, ынакшылга ударланышкак чүүл, тоомча чок чорук.
Ынакшыл философчу категория деп санаттынып турар, субъектилиг хамаарылга хевиринде, чажыт шилилгелиг минниишкин, ынакшып турар чүүлүнче угланган . Ынакшыл аас-кежиктиң эң-не кол субъективтиг айтыкчызы кылдыр санаттынып чоруур .
Бурунгу грек чон ынакшылды элээн каш хевирге бөлүктеп чорааннар:өг-бүле ынакшылы («сторге»), найыралдың ынакшылы («филия»), романтикалыг ынакшыл («эрос») болгаш өргүлдүг ынакшыл («агапэ») . Ынакшып турар объектизинге хамаарыштыр: ада-иениң ажы-төлүнге ынакшылы, ажы-төлдүң ада-иезинге ынакшылы, акышкы-дуңмашкы аразында ынакшыл, эр биле кыс кижи аразында ынакшыл, бүгү-ле кижилерге ынакшыл, бурганга ынакшыл болур . Харыызы чок ынакшыл, база сагыш-сеткилдиң ынакшылы деп хевирлери бар.
Ынакшылга хамаарыштыр боттарының көрүжүн илереткен эртемденнер Эмпедокл, Платон, Аристотель, Фома Аквинский, Б. Спиноза, А. Шопенгауэр, В. Соловьёв, З. Фрейд болгаш оон-даа өскелер.
Бо феноменге улуг үлүг-хуузун киирген эртемден Э. Фромм , сагыш-салыышкын, харыысалга, хүндүткел болгаш бодап билири деп, ынакшылдың шупту хевирлеринге хамааржып турар кол элементилерни тускайлаан. Американ психолог Роберт Стернберг кижилер аразында хамаарылгаларны үш аңгы кол чүүлдер: кижилерниң аразында чоогу, күштүг хандыкшыл, хүлээлгелерден тургусттунар деп, демдеглээн (см. Трёхкомпонентная теория любви).Ынакшылды, сонуургалдан бодаарга, уламчылалдыг болгаш быжыг деп ылгаар. Сонуургал дээрге күштүг көргүстүнген кыска үеде сагыш-сеткилдиң байдалы, дораан чидип азы шын ынакшылче шилчиий берип болур .
This article uses material from the Wikipedia Тыва article Ынакшыл, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент CC BY-SA 4.0 лицензия аайы-биле (өскези айыттынмаан болза) ажык. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Тыва (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.