Колумб Атлантиктиг океаны бир дугаар кешкен далайжы аян-чорукчуларның бирээзи.
Колумб бир дугаар далайжы аян-чорукчуларның аразындан Соңгу бөмбүректиң чартыында субтропиктиг болгаш тропиктиг дилиндекти база европейжи аян-чорукчуларның аразындан Кариб далайны болгаш Саргас далайны эштип кешкен. Ол болза Мурнуу Американы болгаш Ортуку Американы ажыткаш, оларны өөренип көөрүнче бир дугаар базымны кылган. Ооң өөренип көрген черлеринче континенталдыг кезектер болгаш чоокку архипелагтар — Улуг Антиль (Куба, Гаити, Ямайка и Пуэрто-Рико), Бичии Антиль (Доминикиден Виргинск ортулуктарга чедир, база Тринидад) болгаш Багам ортулуктары кирип турар.
Христофор Колумб | |
---|---|
| |
Төрүттүнген хүнү | эрте эвес 1451 августтуң 25 и орай эвес 1451 октябрьның 31 |
Мөчээн хүнү | 1506 майның 20[…] |
Чурт | |
Ашаа азы кадайы | Мониш Перештрелу, Филипа[d] |
Автограф |
Европейжилерге Колумбту Американың баштайгы ажыдыкчызы дээри арай шын эвес апаар, чүге дизе, ооң-даа мурнунда ортуку вектерде Соңгу Америкаганың девискээринге европейжилер четкен деп санаттынып турар. Олар болза викингтер (көөру-биле. Винланд). Ынчалза-даа Скандинавияның девискээриниң даштынче ол дугайында медээ тараваан болган шаанда, Колумбтуң чораан аян-чоруу, Америка дугайында билип бижээн билиглери бирги кылдыр санаттынып, бүгү делегейде тарай берген. Колумбтуң аян-чоруу европейжилерниң Американы колонизациязынга бирги базымны салган.
Колумб Американың эриинче дөрт улуг далайжы аян-чорук кылган:
Чок апарган соонда Колумбту улуг аян-чорукчу база баштайгы ажыдыкчы деп чырык ады чон аразынга тарап эгелээн. Мырай чамдыкта ооң адын шола ат кылдыр ажыглап эгелээн. Ооң-биле кады,чаа черлер эжелеп турган үезинде база индей чону кулданыышкынче киирип турар үезинде кончуг дээн дерзиизин көргүскени чырык адын төөгүде чаңгыс-аай эвес хүлээп аап турарынга чылдагаан болган.
Колумб Италияга бай-шыырак эвес бөдүүн генуэз өг-бүлеге төрүттүнген. Ооң ачазы - Доменико Коломбо (итал. Domenico Colombo), авазы — Сузанна Фонтанаросса (итал. Susanna Fontanarossa).
Наконец, в январе 1492 года состоялось долгожданное взятие Гранады. Колумб, видимо, сильно переоценил победный энтузиазм короля Испании: когда он сформулировал те условия, на которых он предполагал открывать и владеть новыми землями (назначить его вице-королём новых земель, наградить его титулом «Адмирала мирового океана»), Его величество признал требования Колумба «чрезмерными и неприемлемыми», переговоры были прерваны, а король отбыл из Санта-Фе.
Колумбтуң даштыкы овур-хевирин ол чок апарганының соонда чуруп каан портрет чуруктардан билдингир. 1493 чылда Колумбту көрген Бартоломе де Лас Касас Колумбту мынчаар хевирлеп чугаалап турар:
Дурт-сыны узун, арнының хевири узун шөйбек, хүндүткелди чаалап ап тургу дег, думчуу эзир думчуу дег, карактары шаңгыр, ак шырайлыг, сегел болгаш эрин салы аныяанда кызыл-сарыг өңнүг тургаш, улгадырга агара берген.
Павийскиниң университетинге өөренип турган. 1470 чылдарда өг-бүле туткан. Өөнүң ишти Филипе Мониш Перештрелу, далайжы аян-чорукчу принцЭнрикениң уруу. 1472 чылга чедир КолумбГенуяга чурттап турган. 1472 чылдан тура — Савонга. 1470 чылдарда садыг-биле холбаалыг далайжы экспедицияга киржип турган.
1476 чылда Колумб Португалияже амыдырап көшкеш, аңаа тос чыл чуртаан. 1477 чылдаКолумб Англияга, Ирландияга и Исландияга аян-чорукчулап четкен деп төөгүге билдингир. Аңаа баргаш ол ирлан чоннуң барыын чүктте чер-чурттар дугайында билии-биле таныжып аар аргалыг болган. Ол үе дургузунда Колумб Диогу де Азамбужаның Эльмина (Гана) деп кадыын тудар сорулгалыг экспедициязы-биле Гвиней мугулдурунче база барып четтигипкен. Колумбтуң бир дугаар Индияже барыын чүк талазындан чоруур болза эки деп бодалы 1475-1480 чылдарга хамааржыыр. Ол бодалын Генуя хоорайның чагыргазы болгаш садыгжылары-биле чагаа таварыштыр үлешкен. Харыызы келбээн. 1483 чылда Колумб бодунуң проектизин португал хаан Жуан ийиге саналдаан. Эгезинде хаан ол проектини деткиир деп бодаан, ынчалза-даа өөренип көргеш чок деп харыы берген.
1492 биле1504 чылдарның аразында Христофор Колумб дөрт шинчилел экспедицияларын, чоруткан. Оларның шуптузунуң дугайында Колумб бодунуң бортовый журналынга демдеглеп бижээн. Ол журналдың оригиналы амгы үеге дээр артпаан, ынчалза-даа Бартоломе де лас Касас ол журналдың копиязын кылып алган. Ол копияның дузазында экспедицияларның дугайында солун чүүлдерни бис билип ап турар бис.
This article uses material from the Wikipedia Тыва article Колумб, Христофор, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Контент CC BY-SA 4.0 лицензия аайы-биле (өскези айыттынмаан болза) ажык. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Тыва (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.