Prekambriyen: Dünya'nın oluşumundan Kambriyen Dönem'e kadar geçen zamanı kapsayan süper üst zaman

Prekambriyen (veya Kambriyen öncesi, bazen pꞒ olarak kısaltılır veya Kriptozoyik olarak da adlandırılır), yerküre tarihinin mevcut Fanerozoyik Üst Zaman'dan önce gelen en eski bölümüdür.

Prekambriyen, Fanerozoyik Üst Zaman'ın ilk dönemi olan Kambriyen'den önce geldiği için bu şekilde adlandırılmıştır. Kambriyen adlandırması ise bu çağa ait kayaçların ilk incelendiği yer olan Galler'in Latince ismi Cambria'dan gelmektedir. Prekambriyen, yerkürenin jeolojik zamanının %88'ini kapsar.

Prekambriyen
~4567.3 ± 0.16 - 538.8 ± 0.2 myö 
Kronoloji
Etimoloji
Eş anlamlı(lar)Kriptozoyik
Kullanım bilgisi
Gök cismiDünya
Bölgesel kullanımKüresel (ICS)
Kullanılan zaman çizelgesiICS Zaman Cetveli
Tanım
Kronolojik birimSüper üst zaman (veya süpereon)
Stratigrafik birimSüper eonotem
Zaman aralığının resmîyetiGayriresmî
Alt sınırını belirleyenYerkürenin oluşumu
Alt sınır KSKNUygulanamaz
KSKN onayı5 Ekim 2022
Üst sınırını belirleyenİknofosil Treptichnus pedum'un ortaya çıkışı
Üst sınır KSKNFortune Head kesiti, Newfoundland, Kanada
47°04′34″N 55°49′52″W / 47.0762°K 55.8310°B / 47.0762; -55.8310
KSKN onayı1992
Atmosfer ve iklim verileri

Prekambriyen, jeolojik zaman cetvelinde üç üst zamana (Hadeen, Arkeen, Proterozoyik) bölünmüş, resmî olmayan bir jeolojik zaman aralığıdır. Yaklaşık 4,6 milyar yıl önce Dünya'nın oluşumuyla başlar ve yaklaşık 538,8 milyon yıl önce sert kabuklu canlıların ilk kez bol miktarlarda ortaya çıktığı Kambriyen Dönem'in başlangıcıyla biter.

Genel bakış

Yerküre tarihinin kabaca sekizde yedisini oluşturmasına rağmen, Prekambriyen hakkında nispeten az şey bilinmekte olup, bilinenler de kayda değer ölçüde 1960'lardan itibaren keşfedildi. Prekambriyen'deki fosil kayıtları, sonra gelen Fanerozoyik'e kıyasla daha azdır ve Prekambriyen fosilleri (örneğin stromatolitler) sınırlı biyostratigrafik kullanıma sahiptir. Bunun nedeni, birçok Prekambriyen kayacının kökenlerini belirsizleştirecek derecede ağır metamorfoza uğramış olması, diğerlerinin ise erozyonla yok olmuş veya Fanerozoyik katmanlarının altında derinlere gömülü kalmış olmasıdır.

Dünya'nın kabaca 4,543 milyar yıl önce Güneş'in yörüngesindeki maddelerin birleşmesiyle oluşumundan kısa bir süre sonra Theia adlı başka bir gezegenle çarpışmasıyla (bkz. Büyük Çarpışma Hipotezi) uzaya fırlayan maddelerle Ay'ın oluşmuş olabileceği düşünülmektedir. Batı Avustralya'daki zirkon kristalleri 4,404 ± 8 milyar yıl öncesine tarihlendirildiğinden, görünüşe göre 4,433 milyar yıl önce yerkürede sabit bir kabuk mevcuttu.

Ayrıca bakınız

  • Fanerozoyik - Jeolojik zaman cetvelinin dördüncü ve şu anki üst zamanı
    • Paleozoyik - Fanerozoyik'in ilk alt zamanı (539-252 myö)
    • Mezozoyik - Fanerozoyik'in ikinci alt zamanı (~252-66 myö)
    • Senozoyik - Fanerozoyik'in üçüncü şu anki alt zamanı (66 myö-günümüz)

Kaynakça

Prekambriyen: Genel bakış, Ayrıca bakınız, Kaynakça 
Pangea kıtası

Konuyla ilgili yayınlar

  • Valley, John W., William H. Peck, Elizabeth M. King (1999) Zircons Are Forever, The Outcrop for 1999, University of Wisconsin-Madison Wgeology.wisc.edu 16 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. – Evidence from detrital zircons for the existence of continental crust and oceans on the Earth 4.4 Gyr ago Accessed Jan. 10, 2006
  • Wilde, S. A.; Valley, J. W.; Peck, W. H.; Graham, C. M. (2001). "Evidence from detrital zircons for the existence of continental crust and oceans on the Earth 4.4 Gyr ago". Nature. 409 (6817): 175-178. Bibcode:2001Natur.409..175W. doi:10.1038/35051550. PMID 11196637. 
  • Wyche, S.; Nelson, D. R.; Riganti, A. (2004). "4350–3130 Ma detrital zircons in the Southern Cross Granite–Greenstone Terrane, Western Australia: implications for the early evolution of the Yilgarn Craton". Australian Journal of Earth Sciences. 51 (1): 31-45. Bibcode:2004AuJES..51...31W. doi:10.1046/j.1400-0952.2003.01042.x. 

Dış bağlantılar

Tags:

Prekambriyen Genel bakışPrekambriyen Ayrıca bakınızPrekambriyen KaynakçaPrekambriyen Konuyla ilgili yayınlarPrekambriyen Dış bağlantılarPrekambriyenFanerozoyikGallerKambriyenKayaçLatinceYerküre tarihiÜst zaman

🔥 Trending searches on Wiki Türkçe:

Kürdistan Bölgesel YönetimiÇin SeddiSeks pozisyonlarıNefise KaratayDokuzuncu Hariciye KoğuşuSaltanatın kaldırılmasıŞanlıurfaHalkların Demokratik PartisiCüneyt Arkın2023 Kahramanmaraş depremleriGalatasaray (futbol takımı)Ziraat BankasıÜlkeye göre ortalama insan boyuGalata KulesiMevlânâ Celâleddîn-i RûmîLiverpool FCSanayi DevrimiYeniçeriM3 (İstanbul metrosu)Necati ŞaşmazIV. BaudouinMigros (Türkiye)Atatürk DevrimleriVI. MehmedAntalya'nın ilçeleriTBMM 28. dönem milletvekilleri listesiMemlûk Devletiİngiltere futbol şampiyonları listesiNecip Fazıl KısakürekToprak RazgatlıoğluSelim Erdoğan (oyuncu)Bir sonraki Türkiye genel seçimleri için yapılan anketlerGermiyanoğulları BeyliğiMoğol İmparatorluğuEşekle cinsel ilişkiNüfusuna göre Türkiye'nin illeriTürkiye'nin en zengin 100 ailesi listesiÂdemKenan İmirzalıoğluKuzey KoreAzerbaycan1988 UEFA Kupası finaliVikipediHakan ÇalhanoğluErdal BeşikçioğluÖmer HayyamHİstanbul'da 2024 Türkiye yerel seçimleriKazım Arslan (1959 doğumlu siyasetçi)2023 Türkiye genel seçimleriTerakkiperver Cumhuriyet FırkasıMesut GüneriSurvivor TürkiyeEda ErdemBorussia DortmundKavimler Göçü12 hayvanlı takvimBurçlarKürtlerBalkan SavaşlarıT24Fenerbahçe (basketbol takımı)BrezilyaNecmettin ErbakanÖmerAlevilikIII. MehmedUluslararası telefon kodları listesiFernando MusleraHaçlı SeferleriFatih TerimSivil toplum kuruluşuSümela ManastırıNemrut DağıMüslüm GürsesMarie CurieSüper Lig şampiyonları listesiKürk Mantolu MadonnaBeylerbeyi Sarayı🡆 More