Si Lope Félix de Vega Carpio KOM ( /ˌloʊpeɪ di ˈveɪɡə/ LOH-pei-_-de-_, Kastila: ; 25 Nobyembre 1562 – 27 Agosto 1635) ay isang Kastilang manunula, manunulat sa dula at nobela, at marino.
Isa siya sa pangunahing mga taong tanyag sa Ginintuang Panahon ng Kastila ng panitikang Baroque. Pangalawa lamang siya kay Miguel de Cervantes sa katanyagan sa mundo ng panitikang Kastila. Hindi mapapantayan ang wagas na dami ng kaniyang mga gawang pampanitikan, kaya isa siya sa pinakamapanlikhang mga may-akda sa kasaysayan ng panitikan. Binansagan siya ni Cervantes na "The Phoenix of Wits" at "Monster of Nature" (sa Kastila: Fénix de los Ingenios, Monstruo de la Naturaleza) dahil sa kaniyang mapanlikhang katangian.
Lope de Vega
Larawan ni Lope de Vega
Kapanganakan
Lope de Vega Carpio 25 Nobyembre 1562 Madrid, Espanya
Kamatayan
27 Agosto 1635(1635-08-27) (edad 72) Madrid, Espanya
Fuenteovejuna The Dog in the Manger Punishment Without Revenge The Knight from Olmedo
(Mga) anak
15
Binago ni Lope de Vega ang dulaang Kastila sa panahong nagsisimula na ito maging isang pangmadlang kaganapang pangkalinangan. Inilarawan niya ang pangunahing mga katangian nito, at dinala ang dulaang Kastilang Baroque sa rurok nito kasama sina Pedro Calderón de la Barca at Tirso de Molina. Dahil sa kabatiran, lalim, at pagkanatural ng kaniyang mga dula, tinuring siya na isa sa pinakadakilang mga dramaturgo sa panitikang Kanluranin, at itinatanghal pa rin ang kaniyang mga dula sa buong mundo. Itinuturing din siya na isa sa pinakamahusay na manunulang liriko sa wikang Kastila, at nagsulat siya ng ilang mga nobela. Bagamat hindi gaanong kilala sa mundong Ingles, itinanghal ang kaniyang mga dula sa Inglatera kasinghuli ng dekada-1660, kung kailang itinala ni diyaristang Samuel Pepys na inasikaso niya ang ilang mga adaptasyon at salin ng mga ito, bagamat hindi niya binanggit ang may-akda.
Ini-ugnay sa kaniya ang 3,000 sonete, 3 nobela, 4 maigsing nobela, 9 tulang epiko, at humigit-kumulang 500 dula. Bagamat binatikos siya sa pagpabor ng kantidad sa halip ng kalidad, itinuturing na mga obra maestra ang hindi-bababa sa 80 ng kaniyang mga dula. Kaibigan niya ang manunulat na si Francisco de Quevedo at pangunahing kaaway niya ang of dramaturgong si Juan Ruiz de Alarcón. Dahil sa dami ng kaniyang mga likhang akda, kinainggitan siya hindi lamang ng mga may-akdang kontemporaryo tulad nila Cervantes at Luis de Góngora, kung hindi pati na ang maraming iba pa. Bilang halimbawa, humiling minsan si Johann Wolfgang von Goethe na nakagawa sana siya ng isang malawak at makulay na obra.
Nakatala rito ang ilan sa pinakakilalang mga dula ni Vega:
El maestro de danzar (1594) (The Dancing Master)
Los locos de Valencia (Madness in Valencia)
El acero de Madrid (The Steel of Madrid)
El perro del Hortelano (The Gardener's Dog, isang anyo ng pabulang The Dog in the Manger)
La viuda valenciana
Peribáñez y el comendador de Ocaña
Fuenteovejuna
El anzuelo de Fenisa (Fenisa's Hook)
El cordobés valeroso Pedro Carbonero
Mujeres y criados (Women and Servants)
El mejor alcalde, el Rey (The Best Mayor, The King)
El Nuevo Mundo descubierto por Cristóbal Colón (The New World Discovered by Christopher Columbus)
El caballero de Olmedo (The Knight from Olmedo)
La dama boba (The Stupid Lady; The Lady-Fool)
El amor enamorado
El castigo sin venganza (Punishment Without Revenge)
Las bizarrías de Belisa
El mayordomo de la duquesa de Amalfi (The Duchess of Amalfi's Steward)
Lo Fingido Verdadero (What you Pretend Has Become Real)
El niño inocente de La Guardia (The Innocent Child of La Guardia)
La fe rompida
El Honrado Hermano (The Honourable Brother, based in the Classic story of the Horatii and Curiatii)
Opera
La selva sin amor (18 Disyembre 1627) (The Lovelorn Forest), ang unang Kastilang opereta / sarsuwela
Mga tulang epiko at liriko
La Dragontea (1598) ("Drake the Pirate")
El Isidro (1599) ("Isidro")
La hermosura de Angélica (1602) ("The Beauty of Angelica")
Rimas (1602) ("Rhymes")
Arte nuevo de hacer comedias (1609)
Jerusalén conquistada (1609)
Rimas sacras (1614)
La Filomena (1621)
La Circe (1624)
El laurel de Apolo (1630)
La Gatomaquia (1634)
Rimas humanas y divinas del licenciado Tomé de Burguillos (1634)
Kathang-isip na prosa
Arcadia (inilathala noong 1598) (The Arcadia), romansang hinggil sa buhay kabukiran, at nakakalat ang berso
El peregrino en su patria (inilathala noong 1604) (The Pilgrim in his Own Country), adaptasyon ng mga nobelang Bisantino
Pastores de Belen : prosas y versos divinos (inilathala noong 1614)
Novelas a Marcia Leonarda
Las fortunas de Diana (inilathala noong 1621)
La desdicha por la honra (inilathala noong 1624)
La más prudente venganza (inilathala noong 1624)
Guzmán el Bravo (inilathala noong 1624)
La Dorotea (inilathala noong 1632)
Parangal
Isang bayan sa lalawigan ng Hilagang Samar sa Pilipinas ay ipinangalan mula kay de Vega. Ito ay itinatag noong 1980 buhat sa 22 mga barangay ng Catarmán.
Noong 25 Nobyembre 2017, ipinagdiwang ng Google ang kaniyang ika-455 kaarawan sa pamamagitan ng isang Google Doodle.
Talababa
Mga sanggunian
Calderón, Lope de Vega and (2019). Theatre Database. Hinango sa http://www.theatredatabase.com/17th_century/calderon_and_lope_de_vega.html
Goldáraz, Luis H. (2018, November 30). Lope, el verso y la vida . Libertad Digital. Hinango sa https://www.libertaddigital.com/cultura/libros/2018-11-30/antonio-sanchez-jimenez-presenta-la-biografia-de-lope-de-vega-1276629134/
Hayes, Francis C. (1967). Lope de Vega. Twayne's World Author Series. New York: Twayne Publishers.
Hennigfeld, Ursula (2008). Der ruinierte Körper. Petrarkistische Sonette in transkultureller Perspektive. Würzburg: Königshausen & Neumann.
Ray Keck, author of Love's Dialectic: Mimesis and Allegory in the Romances of Lope de Vega
Lope de Vega, Félix Arturo (2019). LibriVox. Retrieved from https://librivox.org/author/229?primary_key=229&search_category=author&search_page=1&search_form=get_results
Lope de Vega, The Works of (2011). Spanish Books. Retrieved from https://www.classicspanishbooks.com/16th-cent-baroque-lope-works.html
Lope Felix de (Carpio) Vega. (2011). Hutchinson’s Biography Database, 1. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=32237070
Morley, S., & Allardice, L. (2003). Double takes. New Statesman, 132(4639), 46. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=9901048
Vega Carpio, Félix Lope de (2019). Columbia Electronic Encyclopedia, 6th Edition, 1. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=134527223Asdfasdf
Vega Carpio, Lope Felix de (2000). Theatre History. Retrieved from http://www.theatrehistory.com/spanish/lope001.html
Vega, Lope de (2012). Britannica Biographies, 1. Retrieved from http://search.ebscohost.com/login.aspx?direct=true&db=f5h&AN=32425864
Sa Kastila
Alonso, Dámaso, En torno a Lope, Madrid, Gredos, 1972, 212 pp. ISBN9788424904753
Castro, Américo y Hugo A. Rennert, Vida de Lope de Vega: (1562-1635) ed. de Fernando Lázaro Carreter, Salamanca, 1968.
De Salvo, Mimma, «Notas sobre Lope de Vega y Jerónima de Burgos: un estado de la cuestión», pub. en Homenaje a Luis Quirante. Cuadernos de Filología, anejo L, 2 vols., tomo I, 2002, págs. 141-156. Versión en línea revisada en 2008. URL. Consulta 28-09-2010.
«Lengua y literatura, Historia de las literaturas», en Enciclopedia metódica Larousse, vol. III, Ciudad de México, Larousse, 1983, págs 99-100. ISBN968-6042-14-8
Huerta Calvo, Javier, Historia del Teatro Español, Madrid, Gredos, 2003.
Menéndez Pelayo, Marcelino, Estudios sobre el teatro de Lope de Vega, Madrid, Editorial Artes Gráficas, 1949, 6 volúmenes.
MONTESINOS, José Fernández, Estudios sobre Lope de Vega, Salamanca, Anaya, 1967.
Pedraza Jiménez, Felipe B., El universo poético de Lope de Vega, Madrid, Laberinto, 2004.
This article uses material from the Wikipedia Tagalog article Lope de Vega, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Maaaring gamitin ang nilalaman sa ilalim ng CC BY-SA 4.0 maliban kung nabanggit. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Tagalog (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.