ตำรวจ

คำว่าตำรวจนั้น เกิดจากการแผลงคำมาจากคำว่า ตรวจ ในภาษาเขมร ซึ่งไทยรับเข้ามาใช้งาน โดยเริ่มใช้ตั้งแต่ยุคที่มีการก่อสร้างนครธมใน พ.ศ. 1432 ซึ่งมีปรากฏในคำสัตย์สาบานของคนที่ทำหน้าที่เป็นตำรวจในจารึกบนประตูพระราชวังมนนครธม โดยพบหลักฐานในประเทศไทยในศิลาจารึกที่เมืองลพบุรี ช่วงปี พ.ศ. 1565 - 1600 ในประชุมจารึกสยาม โดยเรียกในจารึกว่า ตมฺรฺวจวิษย (ตำรวจวิษัย) โดยนักวิชาการคาดเดาว่าเป็นตำรวจชนิดหนึ่งที่ทำงานเกี่ยวกับงานด้านว่าราชการเมือง

สำหรับเจ้าหน้าที่ตำรวจนั้นมีทั้งในส่วนของงานป้องกันปราบปราม (ในเครื่องแบบ) และงานสืบสวน โดยเรียกกันแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ ซึ่งภารกิจหลักของตำรวจทั้งสองรูปแบบคือการปกป้องชีวิตและทรัพย์สินของประชาชน การบังคับใช้กฎหมายอาญา การสอบสวนคดีอาญา การควบคุมดูแลการจราจร การควบคุมฝูงชน ควบคุมดูแลความปลอดภัยของสาธารณชน ปกป้องพลเรือน การจัดการเหตุฉุกเฉิน การค้นหาผู้สูญหาย ค้นหาทรัพย์สินที่สูญหาย และภารกิจอื่น ๆ ที่เกี่ยวเนื่องกับการรักษาความสงบเรียบร้อยของประชาชน โดยกองกำลังของตำรวจนั้นมักมีการจัดหน่วยในรูปแบบมีลำดับขั้นและสายการบังคับบัญชา มีโครงสร้างที่ชัดเจน โดยในแต่ละประเทศก็จะมีการแบ่งโครงสร้างและชั้นยศของตำรวจที่แตกต่างกันไป

เครื่องแบบ

 

เจ้าหน้าที่ตำรวจส่วนใหญ่สวมเครื่องแบบในการปฏิบัติงาน ทั้งในการตอบสนองเหตุผ่านเบอร์โทรฉุกเฉิน การรับแจ้งเหตุที่สถานีตำรวจ การออกลาดตระเวนเพื้อป้องกันการเกิดอาชญากรรม โดยการแต่งเครื่องแบบนั้นเป็นการแสดงออกถึงอำนาจทางกฎหมายในการรักษาความสงบเรียบร้อย ทั้งในส่วนของการแสดงตัวเพื่อยับยั้งเหตุอาชญากรรม การรักษาที่เกิดเหตุหลังเกิดอาชญากรรมเพื่อรอการตรวจสอบ

นอกเหนือจากนี้ เจ้าหน้าที่ตำรวจในเครื่องแบบนั้นอาจจะบ่งบอกถึงบทบาทหน้าที่อื่น ๆ ในการปฏิบัติงาน เช่น การจัดการจราจร การปฏิบัติการมวลชนสัมพันธ์ในชุมชน การค้นหาผู้สูญหาย และการรักษาความสงบเรียบร้อยในกิจกรรมสาธารณะต่าง ๆ ซึ่งเจ้าหน้าที่ตำรวจในเครื่องแบบนั้นจะต้องมีความพร้อมในการปฏิบัติหน้าที่ตลอด 24 ชั่วโมง ตำรวจในเครื่องแบบจึงต้องแบ่งการทำงานเป็นกะการทำงาน

งานสืบสวน

ตำรวจสืบสวนมีหน้าที่ในการสืบสวนสอบสวน โดยตำรวจในงานสืบสวนสอบสวนนั้นอาจมีชื่อเรียกที่แตกต่างกัน เช่น ตำรวจสอบสวน ตำรวจศาล และตำรวจอาชญากรรม ซึ่งตำรวจในงานสืบสวนสอบสวนนั้นคิดเป็นประมาณ 15 - 25 % ของเจ้าหน้าที่ตำรวจ โดยตำรวจในงานสืบสวนสอบสวนนั้นมักจะแต่งกายนอกเครื่องแบบ ทั้งในรูปแบบของชุดสุภาพ เพื่อไม่แสดงออกถึงอำนาจในการทำงานมากเกินไปจนทำให้ผู้รับการสอบสวนไม่ให้ความร่วมมือ แต่ยังคงอำนาจในการสืบสวนสอบสวนอยู่ และในรูปแบบของเสื้อผ้าธรรมดาเพื่อให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมของบุคคลทั่วไปในการซ่อนพรางและสืบสวนหาข่าว

หลายครั้งเจ้าหน้าที่ตำรวจมักได้รับมอบหมายให้ปฏิบัติภารกิจลับที่ไม่เปิดเผยตัว เพื่อประโยชน์ในการสืบสวนสอบสวนในองค์กรอาชญากรรม หรือเครือข่ายยาเสพติด ซึ่งไม่สามารถปฏิบัติงานในเครื่องแบบได้ โดยบางครั้งเจ้าหน้าที่ตำรวจเหล่านั้นต้องเกี่ยวข้องกับเหตุอาชญากรรมพวกนั้นไปด้วย

ความสัมพันธ์ระหว่างเจ้าหน้าที่ตำรวจในเครื่องแบบ และเจ้าหน้าที่ตำรวจในงานสืบสวนสอบสวนแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ โดยในสหรัฐ ตำรวจในงานสืบสวนสอบสวนจะถูกหมุนเวียนไปเรียนรู้งานของตำรวจในเครื่องแบบ เพื่อให้เข้าใจการปฏิบัติงานของตำรวจในเครื่องแบบ ในขณะที่บางประเทศแยกสายงานของตำรวจสืบสวนสอบสวน และตำรวจในเครื่องแบบออกจากกันอย่างสิ้นเชิง

อาสาสมัครและผู้ช่วย

ในบางประเทศ งานตำรวจเป็นงานนอกเวลาหรืองานอาสาสมัคร ซึ่งผู้ปฏิบัติงานบางคนมีอาชีพอื่นนอกเหนือจากการเป็นตำรวจ โดยตำแหน่งเหล่านี้มีทั้งแบบได้รับค่าจ้าง และเป็นงานอาสาสมัคร โดยตำรวจเหล่านี้เป็นที่รู้จักในชื่อต่าง ๆ เช่น ตำรวจสำรอง ผู้ช่วยตำรวจ หรือตำรวจพิเศษ

นอกจากนี้ยังมีองค์กรอาสาสมัครในการทำงานร่วมกับตำรวจ และช่วยปฏิบัติงานในเฉพาะด้าน เช่น โครงการอาสาสมัครตำรวจที่มาจากการเกษียณราชการในสหรัฐ อาสาสมัครรับมือเหตุฉุกเฉินในชุมชนในสหรัฐ อาสาสมัครตำรวจท่องเที่ยวพัทยา โครงการอาสาสมัครตำรวจท่องเที่ยวพัทยา ที่รับชาวต่างชาติเข้ามาเป็นผู้ช่วยเจ้าพนักงาน

หน่วยเฉพาะทาง

หน่วยเฉพาะทางคือหน่วยที่มีอำนาจหน้าที่ในการปฏิบัติงานเฉพาะด้าน พบได้ในหน่วยงานบังคับใช้กฎหมายหลายแห่งทั่วโลก สำหรับจัดการเหตุอาชญากรรมเฉพาะด้าน เช่น การบังคับใช้กฎหมายจราจร การใช้สุนัขตำรวจ การสอบสวนอุบัติเหตุ การสอบสวนเหตุการฆาตกรรม การสอบสวนการทุจริต หรือหน่วยที่มีความสามารถเฉพาะทางทาง เช่น การค้นหาใต้น้ำ การบิน การเก็บกู้วัตถุระเบิด อาชญากรรมทางคอมพิวเตอร์

 

ในขณะที่เหตุอาชญากรรมมีความรุนแรงและร้ายแรงมากขึ้น หน่วยเฉพาะทางของตำรวจที่ถูกฝึกฝนมาเพื่อปฏิบัติการในการควบคุมสถานการณ์ที่มีความรุนแรงเกินกว่าตำรวจท้องที่ หรือตำรวจตอบโต้เร็วในพื้นที่จะรับมือได้ มีหน้าที่ในการจัดการกับเหตุอาชญากรรมเหล่านั้น รวมถึงการปิดล้อมจับกุมผู้ต้องหาที่มีความอันตรายสูง และการคุ้มกันผู้ต้องหา โดยรู้จักกันในชื่อของ หน่วยสวาต หน่วยปฏิบัติการพิเศษ

ในภารกิจต่อต้านความไม่สงบที่ยังอยู่ในขอบเขตอำนาจการปฏิบัติการของตำรวจ เจ้าหน้าที่ตำรวจอาจจะได้รับการคัดเลือกเพื่อเข้ารับการฝึกและประกอบกำลังเป็นหน่วยในการลาดตระเวน และปฏิบัติงานทั้งการหาข่าวและการซุ่มโจมตีในรูปแบบของกองกำลังกึ่งทหาร เพื่อรักษาความสงบในพื้นที่ที่มีความขัดแย้งสูง

การปฏิบัติการหลายครั้ง เจ้าหน้าที่ตำรวจจำเป็นต้องแยกผู้บริสุทธิ์ที่ไม่เกี่ยวข้องกับความรุนแรงออกจากกลุ่มผู้ก่อเหตุในสถานการณ์รุนแรง ทำให้ตำรวจต้องติดอาวุธทางยุทธวิธีที่ไม่ก่อให้เกิดอันตาย อาทิ ระเบิดแฟลช กระสุนยาง

งานธุรการ

ตำรวจอาจมีอำนาจในทางปกครองที่ไม่เกี่ยวข้องโดยตรงกับการบังคับใช้กฎหมาย อาทิ การออกใบอนุญาตอาวุธปืน การออกใบอนุญาตติดตั้งสัญญาณไฟฉุกเฉิน โดยขอบเขตอำนาจในด้านนี้อาจมีความแตกต่างกันไปในแต่ละประเทศ

การทหาร

 

ตำรวจในการทหารมีหลายความหมาย อาทิ

• ส่วนหนึ่งของกองทัพที่มีหน้าที่รับผิดชอบงานด้านตำรวจในกองทัพ เรียกว่า สารวัตรทหาร
• ส่วนหนึ่งของกองทัพที่มีหน้าที่รับผิดชอบงานด้านตำรวจทั้งในกองทัพและพลเรือน มีชื่อเรียกหลากหลายในแต่ละประเทศ เช่น France Gendarmerie, Italy Carabinieri
• ส่วนหนึ่งของกองทัพที่มีหน้าที่รับผิดชอบงานด้านตำรวจในพลเรือน มีชื่อเรียกหลากหลายในแต่ละประเทศ เช่น องครักษ์สาธารณรัฐแห่งชาติโปรตุเกส, หน่วยพิทักษ์พลเรือนสเปน

ศาสนา

ในบางประเทศ โดยเฉพาะประเทศที่มีการบังคับใช้กฎหมายอิสาม ชะรีอะฮ์ จะมีกองกำลังตำรวจศาสนาที่บังคับใช้กฎหมายต่อผู้กระทำผิดกฎข้อบังคับของกฎหมายศาสนา เช่น ในประเทศซาอุดีอารเบีย

อาวุธ

ในการปฏิบัติงาน เจ้าหน้าที่ตำรวจจะพกอาวุธ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นปืนพกในการปฏิบัติหน้าที่ตามปกติ ในบางประเทศ อาทิ สหราชอาณาจักร (ยกเว้นไอร์แลนด์เหนือ) ไอซ์แลนด์ ไอร์แลนด์ นอร์เวย์ นิวซีแลนด์ และมอลตา เจ้าหน้าที่ตำรวจจะไม่พกอาวุธ นอกจากหน่วยเฉพาะทางที่ได้รับอนุญาตให้ติดอาวุธ โดยตำรวจมักมีหน่วยเชี่ยวชาญการใช้อาวุธเฉพาะในการปฏิบัติการต่อผู้กระทำผิดที่ติดอาวุธ และสถานการณ์ฉุกเฉินร้ายแรงอื่น ๆ ซึ่งในบางสถานการณ์ที่ตำรวจไม่สามารถรับมือได้ ตำรวจสามารถร้องขอกำลังสนับสนุนจากทหารได้ ขึ้นอยู่กับกฎหมายในแต่ละประเทศ

นอกจากนี้ ตำรวจยังมีอาวุธที่ไม่ร้ายแรง (อาวุธที่ไม่รุนแรงถึงตาย) เอาไว้สำหรับการควบคุมการจลาจล เช่น กระบอง แก๊สน้ำตา กระสุนยาง ปืนฉีดน้ำแรงดันสูง ตำรวจควบคุมฝูงชน โล่ปราบจลาจล และอาวุธปืนไฟฟ้า โดยตำรวจจะพกกุญแจจมือเพื่อควบคุมตัวผู้ต้องสงสัย ในขณะที่อาวุธที่รุนแรงถึงชีวิตมักจะถูกใช้งานเป็นวิธีสุดท้ายเท่านั้นตามเงื่อนไขของข้อกฎหมายในแต่ละประเทศ เช่น บราซิลใช้ได้กับอาชญากรหลบหนี สหรัฐใช้ได้เพื่อป้องกันชีวิตของตนเอง

การสื่อสาร

 

ตำรวจสมัยใหม่มักมีการใช้งานวิทยุสื่อสารแบบสองทางอย่างแพร่หลาย ทั้งแบบวิทยุมือถือ วิทยุโมบายล์ติดรถยนต์ และวิทยุแบบติดตั้งประจำที่ เพื่อประสานงานในการทำงาน รายงานข้อมูลและการช่วยเหลือกันอย่างทันถ้วงที ในปัจจุบันอุปกรณ์เชื่อมต่อกับฐานข้อมูลในรถเพิ่มประสิทธิภาพในการสื่อสารของตำรวจ ในการตอบสนองต่อเหตุฉุกเฉิน การตรวจสอบประวัติอาชญากรรมผู้ต้องสงสัยในเวลาอันสั้น และรายงานบันทึกประจำวันในการปฏิบัติงานของเจ้าหน้าที่ตามเวลาจริง อุปกรณ์การสื่อสารพื้นฐานอื่น ๆ ของตำรวจได้แก่ ไฟฉาย แท่งไฟ นกหวีด

ยานพาหนะ

รถยนต์ตำรวจถูกใช้งานในหลากหลายรูปแบบ ทั้งการควบคุมตัวผู้ต้องหา การลาดตระเวน และการเดินทาง โดยทั่วไปรถตำรวจจะเป็นรถเก๋งสี่ประตูที่ได้รับการดัดแปลง ติดตราของหน่วยงานตำรวจในตำแหน่งที่เหมาะสม และติดตั้งสัญญาณไฟฉุกเฉินพร้อมด้วยเสียงไซเรน เพื่อกระตุ้นให้ผู้คนรับรู้ถึงการมาถึงและปรากฏตัวของเจ้าหน้าที่ตำรวจรถตำรวจหรือยานพาหนะอื่น ๆ ที่ไม่ติดเครื่องหมายถูกใช้งานในการปฏิบัติการสืบสวนและติดตามจับกุมผู้กระทำความผิดโดยไม่ให้รู้ตัว

รถจักรยานยนต์ตำรวจถูกใช้งานในพื้นที่ที่รถยนต์ไม่สามารถเข้าถึงได้ เพื่อเข้าระงับเหตุและควบคุมสถานการณ์รักษาความสงบเรียบร้อยในพื้นที่ ใช้ในการปิดกั้นการจราจรในการคุ้มกันยานพาหนะเมื่อผ่านเส้นทางต่าง ๆ โดยในตำรวจปราบจลาจลมีการใช้งานจักรยานยนต์เพื่อตั้งแนวขัดขวางชั่วคราวในการต่อต้านและปราบปรามผู้ประท้วง และอีกคุณสมบัติของจักรยานยนต์ก็คือความเงียบในการเข้าใกล้ผู้ต้องสงสัย และไล่ติดตามผู้กระทำผิดที่ใช้การเดินเท้าในการหลบหนี

นอกจากนี้ ตำรวจยังใช้ยานพาหนะอื่น ๆ ในการสนับสนุนการปฏิบัติหน้าที่อีกด้วย เช่น เฮลิคอปเตอร์ เครื่องบิน เรือลาดตระเวน รถบัญชาการเหตุการณ์เคลื่อนที่ จักรยานยนต์ และรถหุ้มเกราะ และภายในยานพาหนะเหล่านั้นอาจมีถังดับเพลิง หรือเครื่องกระตุ้นหัวใจสำหรับใช้งานในเหตุฉุกเฉินอีกด้วย

หลังจากการเข้ามาของการใช้รถตำรวจ วิทยุสื่อสาร และโทรศัพท์ในช่วงต้นศตวรรษที่ 20 ได้เปลี่ยนกลยุทธ์การทำงานของตำรวจ ที่เน้นการตรวจตราตั้งรับในพื้นที่เขตตรวจของตนเอง เปลี่ยนมาเป็นยุทธวิธีแบบโต้ตอบอย่างรวดเร็ว ทำให้เกิดการควบคุมและสั่งการของตำรวจอย่างเป็นระบบที่มีศูนย์กลางมากยิ่งขึ้น

หน่วยตรวจสอบภายใน

ภายในหน่วยงานตำรวจ มักจะมีหน่วยงานสำหรับตรวจสอบการทำงานภายในหน่วยงานของตนเอง โดยเป็นที่รู้จักในชื่อ หน่วยตรวจสอบภายใน โดยในบางประเทศมีการแยกหน่วยงานนี้ออกมาจากหน่วยงานตำรวจเพื่อความอิสระในการตรวจสอบการทำงาน เช่น อังกฤษ ฮ่องกง

การใช้กำลัง

 

เจ้าหน้าที่ตำรวจมักจะถูกกล่าวหาว่าใช้กำลังเกินกว่าเหตุ และขอบเขตของกฎหมาย โดยเหตุการณ์ที่ถูกพูดถึงมากที่สุดคือการใช้ความรุนแรงในการจับกุมต่อจอร์จ ฟลอยด์ จนทำให้เขาเสียชีวิต โดยความรุนแรงดังกล่าวอาจขยายไปถึงชีวิตหลังการทำงานของเจ้าหน้าที่ตำรวจที่มีอัตราการใช้ความรุนแรงในครอบครัวที่สูง

การคุ้มครองบุคคล

เจ้าหน้าที่ตำรวจมีหน้าที่หลักในการบังคับใช้กฎหมาย โดยไม่ได้มีหน้าที่ชัดเจนในการปกป้องบุคคลใด ๆ แต่ในทางกลับกัน ตำรวจมีหน้าที่ในการคุ้มครองและปกป้องพยานในกระบวนการชั้นศาล เพื่อไม่ให้เกิดการแทรกแทรงกระบวนการยุติธรรม และการขมขู่พยานเพื่อให้เปลี่ยนแปลงหรือกลับคำให้การ

ในขณะที่มีเจ้าหน้าที่ตำรวจบางหน่วยที่มีหน้าที่ในการคุ้มครองบุคคลโดยเฉพาะ เช่น ตำรวจลับสหรัฐ

• โรงเรียนตำรวจ
• ตำรวจทางหลวง
• ตำรวจน้ำ
• หน่วยงานบังคับใช้กฎหมาย
• มีลิตซียา
• การทหาร

 

วิกิพจนานุกรม มีความหมายของคำว่า ตำรวจ

 

วิกิมีเดียคอมมอนส์มีสื่อที่เกี่ยวข้องกับ ตำรวจ

• United Nations Police Division.