Vlora E Lashtë

Gjurmët më të hershme i takojnë shek.VI Dy shekuj më vonë qytetit rrethohet me mure të lartë të punuar me gurë të latuar.

Për herë të parë Aulona përmendet si qytet nga gjeografi Klaud Ptolomeu kur në veprën e tij “Gjeografi” flet për Ilirinë e përmend Aulonën si qytet dhe skelë. Në fund të shek. IV Aulona i përkiste Perandorisë Bizantine. Në vitin 1081 ushtritë normande të Bohemundit, zbarkuan në gjirin e qytetit duke pushtuar edhe Kaninën e Orikun. Në 1259 Vlora u pushtua nga Manfredi, mbret i Siçilisë dhe pas vitit 1272 ajo është qytetit i “Mbretësisë së Arbërisë” i themeluar nga Karli I i Anzhuninëve. Për herë të fundit kështjella që rrethonte Aulonën e vjetër përmendet në vititn 1274 në betejat e ashpra kundër anzhuninëve. Trakte të kësaj kështjelle janë zbuluar në qendrën e sotme të qytetit pranë monumentit të Pavarësisë. Në 1379-1385 sundimtarë të Vlorës ishin Balshajt dhe prej këndej, kalon nën sundimin e Komnenes. Në shek.XV Vlora përmendet si një ndër portet më të rëndësishëm të Mesdheut dhe ishte e dëgjuar për punimin e shpatave, mëndafshit, argjendit dhe për nxjerrjen e kripës. Në vitin 1417 pushtohet nga osmanët. Në vitin 1531 Sulltan Sulejmani me gurët e Aulonës së vjetër ndërtoi Kalanë e Skelës në formë tetëkëndëshe të përshtatur për artileri. Nga pikëpamja urbanistike në këtë kohë qyteti përbëhej nga dy pjesë : Kalaja ku përveç popullsisë civile ishte vendosur edhe garnizoni ushtarak dhe administrata qytetare, në lagjet e jashtme banonin zejtarët dhe funksiononte tregu i qytetit. Me ardhjen në fuqi të Ali Pashë Tepelenës në vitin 1812 Vlora u bë qëndra ekonomike e Shqipërisë së Jugut.