Epidamni: Qyteti kolonial grek në Ilirinë e Jugut

Epidamni (greqisht: Ἐπίδαμνος - Epidamnos / Epidamnus) më vonë romakët e quajtën Dyrrachium (sot njihet si Durrës, Shqipëri, rreth 30 km në Perëndim të Tiranës) u themelua në vitin 627 p.e.s. në Bregdetin Ilirik nga një grup kolonistësh ardhur nga Korinthi dhe Korkyra  (Korfuzi i sotëm).

Libri "Politika" e Aristotelit e përmend disa herë si shembull qeverisjen e brendshme të Epidamnit, e cila drejtohej me një "dorë të hekurt" nga oligarkia që vendoste edhe magjistratin udhëheqës, ndërsa tregtarët dhe mjeshtrit (zanatçinjtë) ishin të përjashtuar nga pushteti, deri në momentin e kryengritjes së brendshme e cila rezultojë me një qeverisje demokratike.

Oligarkët në ekzil i bën thirrje për ndihmë Korkyrës ndërsa demokratët i'u drejtuan për ndihmë Korintit, duke nxitur kështu një luftë ndërmjet dy qyteteve nëna, e cila është e përshkruar nga Tukididi si shkak i Luftës së Peloponezit.

Tregtia individuale me ilirët vendas ishte e ndaluar për epidamnasit dhe e gjithë tregtia dhe marrëdhëniet tjera kryheshin përmes një qytetari ose agjenti (që njihej si poletes) të autorizuar nga qyteti. Në shekullin IV p.e.s. qytet-shteti ishte pjesë e mbretërive të Kasandërit dhe Pirros. Rrethinat e Epidamnusit njiheshin përgjithësisht si Epidamnia.

• Durrësi
• Taulantët
• Ilirët - Iliria
• Epidaurumi
• Ilirët e vërtetë
• Lista e qyteteve antike në Iliri