ၶမ်းၶွင်ႇ၊ ၶုၼ်

ၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ပဵၼ်တႆးမိူင်းၼၢႆး၊ ၵိူတ်ႇတီႈမိူင်းၼၢႆး မိူဝ်ႈ 7.4.1906၊ ဢူႈမၼ်းၸိုဝ်ႈလုင်းၽူဝ်းပူႉ၊ ပဵၼ်ၽူႈၵွၼ်းႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉၵၢင် တီႈမိူင်းၼၢႆး၊ မႄႈမၼ်းၸိုဝ်ႈဝႃႈ ပႃႈၼၢင်းၼူၼ်း။
မိူဝ်ႈလဵၵ်ႉႁဵၼ်းလိၵ်ႈတီႈ ႁူင်းႁဵၼ်း ဢေႇပီႇဢႅမ်ႇ ဢၼ်မီးတီႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး၊ လုၵ်ႉတီႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆးသေ သမ်ႉလူင်းၵႂႃႇႁဵၼ်းလိၵ်ႈထႅင်ႈ တီႈဝဵင်းတွင်ႇငူႇ၊ လႆႈမႃးၶႅပ်းၶူးသွၼ်သေ ၶိုၼ်းမႃးႁဵတ်းၶူးသွၼ်လိၵ်ႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး။
မီးၸႂ်ဢၼ်ၶႂ်ႈယုၵ်ႉယွင်ႈၸွႆႈထႅမ် ပီႈၼွင်ႉၸုမ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးတႄႉတႄႉ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးတေမီးတၢင်းႁူႉၼမ် တၢင်းႁၼ်ၵႂၢင်ႈမႃး မၼ်းဢမ်ႇသိူင်ႇဢမ်ႇဢမ် ဢၼ်မၼ်းႁူႉမၼ်းမေႃ၊ မၼ်းသွၼ်ပၼ် ၼႄပၼ် ၽႄပၼ်တိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႈ ဢၼ်မၼ်းပဵၼ်လႆႈၼၼ်ႉ ၵၢၼ်မဵဝ်းသင်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၸွႆႈထႅမ်ပၼ်ၵမ်းလဵဝ်၊ ၸဵမ်ၵူၼ်းၽၢၼ် ၵူၼ်းမီး ၼုမ်ႇႁၢႆးၸၢႆးယိင်း ၼုမ်ႇၼုမ်ႇထဝ်ႈထဝ်ႈၽႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ၵေႃႉဢၼ်ဢမ်ႇပိုင်ႈဢမ်ႇဢိင်လႆႈလုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇဢမ်ႇမီး၊ ၼႂ်းၸႂ်လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶမ်ႇၼႆႉ ပေႃးဝႃႈ ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးၼႆႉ ဝႆႉမိူၼ်ၵၼ်မူတ်း၊ ၸႂ်ဢၼ်ဝႃႈၵဝ်ႇၼႃႈလဵၵ်ႉ မႂ်းၼႃႈယႂ်ႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးလႃးလႃး။
"ပေႃးဝႃႈ ပိူၼ်ႈၼင်ႇၵၼ် မေႃတူၺ်းၵၼ်ၵေႃႈ၊ ႁဝ်းၼင်ႇၵၼ် ၶႅၼ်းလူဝ်ႇမေႃတူၺ်းၵၼ်ယဝ်ႉ" မၼ်းဝႃႈၼႆတႃႇသေႇ၊ "ၽႂ်တေလူမ်ႉ ၸွႆႈၵၼ်ပူၵ်း၊ ၽႂ်တေတူၵ်း ၸွႆႈၵၼ်ႁွပ်ႇ" ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈၸႂ်လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ။

မိူဝ်ႈမၼ်းတိုၵ်ႉႁဵတ်း ၶူးသွၼ်လိၵ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဝႆႉၸႂ်လီတႄႉတႄႉ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးတေလၵ်းလႅမ်သႅမ်းၵႃႈမႃး တေမီးတၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်ယႂ်ႇၼမ်မႃးၼၼ်ႉ သင်ႇသွၼ်လၢတ်ႈၸႃယူႇတႃႇသေႇ လွင်ႈလၢတ်ႈၵေႃႈဢမ်ႇမီးတီႈၼႄးသင်၊ ၵျႃႉတႄႉတႄႉ။ လိၵ်ႈတႆးၵေႃႈမၼ်းမေႃ၊ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈၵေႃႈမၼ်းႁူႉ လိၵ်ႈၵလႃးၼႃးၽိူၵ်ႇၵေႃႈ မေႃထူၼ်ႈ၊ ၵႂၢမ်းၶႄႇၵေႃႈ မေႃလၢတ်ႈ၊ ၵႂၢမ်းၵလႃးၵေႃႈ ဢမ်ႇလူမ်ႉပိူၼ်ႈလႃးလႃး။ လွင်ႈတႆးၵေႃႈလူင်ႉ၊ လွင်ႈမိူင်းၵေႃႈပွင်ႇ၊ လွင်ႈၵမ်ႇၽႃႇၵေႃႈၶဝ်ႈၸႂ်၊ လွင်ႈပၢႆးမိူင်းၵေႃႈႁၼ်ထိုင်လႄႈ တေလႆႈဝႃႈလုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇပဵၼ်တႆး ၵေႃႉဢၼ်ႁဝ်းႁႃး ဢမ်ႇလီလိုမ်း။
လုၵ်ႉတီႈၶူးသွၼ်လိၵ်ႈသေ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ၶၢႆႉမႃးႁဵတ်း ၽူႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ထႃႇၼပၺ်ႇၺႃႇ တေႃႇထိုင်ပၢၼ်ၵျပၢၼ်ႇၶဝ်ၶဝ်ႈမိူင်းမႃးယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၵျပၼ်ႇၶဝ်ၸမ်တေဢွၵ်ႇမိူ်ငးၼၼ်ႉ၊ မၼ်းၵႂႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၽွင်းၼႂ်း(အတွင်းဝန်) တီႈၸဝ်ႈၾႃႉသီႇသႅင်ႇ၊ မိူဝ်ႈၼၼ်ႉမၼ်းလႄႇၵဵပ်းႁွမ်တွမ်ႁႃလိၵ်ႈလၢႆးတႆး၊ ပိုၼ်းတႆး လႄႇႁႃၸွပ်ႇႁႃထၢမ်လွင်ႈလူၺ်ႈၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးႁဝ်း၊ ဢၼ်ယူႇသဝ်း ၼႂ်းၵုၼ်လူင်ဢေးသျိူဝ်းၼႆႉ ၵူႈတီႈတီႈယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈမၼ်းတိုၵ်ႉႁဵတ်းၶူးသွၼ်ယူႇတီႈမိူင်းၼၢႆးၼၼ်ႉ ၵူၼ်းလူင်ၽၢႆႇပၼ်ႇၺႃႇ မီးသတိူဝ်ႇၶိၼ်ႉ (Mister Kinch) ၸႂ်ႉမၼ်းတႅမ်ႈဢပုမ်ႇတႆး ၵႂၢမ်းတႆးၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်း၊ ဢၼ်မၼ်းတႅမ်ႈပၼ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်မႅၼ်ႈၸႂ် ၵူၼ်းလူင်လႄႈမၼ်းယင်းလႆႈသူးငိုၼ်းၵွၼ်ႇ၊ ဢပုမ်ႇတႆး ပိုၼ်းတႆးဢၼ်မၼ်းတႅမ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၶိုၼ်းႁႃတူၺ်းယူႇ၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈဝႃႈ ၵလႃးၼႃႈၽိူၵ်ႇၶဝ်ဢဝ်မိူဝ်းၵႂႃႇမိူင်းၶဝ်သေ မိူဝ်းဝႆႉၼႂ်းႁူင်းလၢႆး (တိူၵ်ႈလိၵ်ႈ) ၵိုၵ်းမိူင်းၶဝ်ယဝ်ႉ။ ၵႃႈတီႈႁူင်းလၢႆးၵိုၵ်းမိူင်းဢၼ်မီးတီႈမိူင်းၵလႃးၼႃႈၽိူၵ်ႈၼၼ်ႉ ပပ်ႉၽိုၼ်လိၵ်ႈတႆး၊ ၶူဝ်းလဵင်း၊ တၢင်းယိပ်းတိုဝ်းတႆး လႆႈႁၼ်မီးၼမ်တႄႉတႄႉ။ ၽူႈလႂ်ၽႅဝ်ႁွတ်ႈ မိူင်းၵလႃးၼႃႈၽိူၵ်ႇၵေႃႈ ၶႅၼ်းတေႃႈၵႂႃႇတူၺ်းသေၵမ်း၊ ႁူမ်ႈဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇႁၵ်ႉလိၵ်ႈႁဝ်း ၶူဝ်းယိပ်းတိုဝ်းႁဝ်းၵေႃႈ၊ ပိူၼ်ႈတႄႉသိမ်းပႅင်းလိၵ်ႈႁဝ်း၊ ၶူဝ်းယိပ်းတိုဝ်းႁဝ်းဝႆႉယူႇလီလီယဝ်ႉ။
ထိုင်မႃး 1947 လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ၶၢႆႉမႃးႁဵတ်းၵူၼ်းလူင်ၽၢႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသေ ၸွႆႈထႅမ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈမိူင်းတႆး၊ မိူင်းတႆးတင်းမိူင်းမၢၼ်ႈဢုပ်ႇၵၼ်ၵႃႈတီႈ ဝဵင်းပၢင်လူင်တႃႇဢဝ်လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃၼၼ်ႉ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ လႆႈၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။ ၵွပ်ႈမၼ်းမေႃလိၵ်ႈတႆး၊ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈ၊ ၵႂၢမ်းတႆး ၵႂၢမ်းမၢၼ်ႈလီလီလႄႈ ၸဝ်ႈၾႃႉၶဝ် ပဵၼ်ဢၼ်လႆႈပိုင်ႈႁႅင်းမၼ်းတႄႉတႄႉ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ပၢင်ၵုမ်လူင်တေယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇလီငၢမ်းၼၼ်ႉ ၶိုၼ်းၶိုၼ်းဝၼ်းဝၼ်း ဢမ်ႇယူႇဢမ်ႇသဝ်းၸွႆႈထႅမ်တႄႉတႄႉ။
မိူဝ်ႈတိုၵ်ႉႁဵတ်းၽူႈပွင်ၵၢၼ်ၽၢႆႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ၶၢဝ်ႇငၢဝ်းၼႆႉ- မၼ်းသိုပ်ႇတႅမ်ႈဢပုမ်ႇတႆး၊ ၵွပ်ႈဢယေးပႅင်ႇဢူးထုၼ်းဢွင်ႇ (အရေးပိုင် ဦးထွန်းအောင်) လၢတ်ႈလႄႈ ဢပုမ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ ပိၼ်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၾၢႆႇမၢၼ်ႈ၊ ပပ်ႉၽိုၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီႁႃတူၺ်းယူႇ။
မိူဝ်ႈယၢင်းလႅင်ၶဝ်ႈႁုပ်ႈသိမ်း တွင်ႇၵျီးၼၼ်ႉ ၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇလႆႈပၢႆႈမူၵ်းၸွၵ်ႉမူၵ်းၸဵင်ႇယူႇ။ ဢမ်ႇတၼ်းၸွႆႈဢမ်ႇတၼ်းထႅမ်တီႈ ၸဝ်ႈၵျ​ေႃႇဢၢၼ်ႉသေ ပၢႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇမိူင်းၼၢႆး။ လုၵ်ႉမိူင်းၼၢႆး ၵႂႃႇတၢင်းၵဵင်းတုင်ၶဝ်ႈမိူင်းထႆးသေ သမ်ႉၶိုၼ်းမႃးတၢင်းယၼ်ႇၵုင်ႇ၊ လုၵ်ႉတီႈယၼ်ႇၵုင်ႇသေ ပွႆႇသဵင်မႃးၼႂ်းထၢတ်ႈလူမ်းရေႇတီႇယူဝ်ႇပုၼ်ႈတႃႇမိူင်းတႆး၊ ဝၢႆးသေယၢင်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇယဝ်ႉ ၶိုၼ်းမႃးႁွတ်ႈတွင်ႇၵျီးသေ သိုပ်ႇႁဵတ်းၵၢၼ်ၵဝ်ႇ။
ၼင်ႇႁိုဝ်ၵူၼ်းမိူင်းလွႆမိူင်းတႆးႁဝ်း တေမီးတၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ် လွင်ႈၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၼႆႉ လႄႇလၢတ်ႈၸႃလႄႇၼႄႁၢင်ႈတူင်ႉၵႂႃႇ ဢမ်ႇယူႇဢမ်ႇသဝ်း၊ မိူင်းတႆးတီႈမၼ်းဢမ်ႇၽႅဝ်ဢမ်ႇမီး၊ တီႈမိူင်းဝႃႉၵေႃႈ မၼ်းၵႂႃႇၽႅဝ်၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ပီႈၼွင်ႉဝႃႉၶဝ် တေမီးတၢင်းႁူႉယႂ်ႇတၢင်းႁၼ်ၵႂၢင်ႈမႃးၼၼ်ႉ၊ မၼ်းၵႂႃႇပိုတ်ႇၽုၺ်ႇႁွင်ႈၵၢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၶၢဝ်ႇငၢဝ်းတီႈမိူင်းဝႃႉ၊ ပီႈၼွင်ႉဝႃႉၶဝ်ၵ​ေႃႉ ပဵၼ်ဢၼ်ႁၵ်ႉမၼ်းပႅင်းမၼ်းတႄႉတႄႉ၊ ဝႃႉလႄႈတႆးၼႆႉ ယူႇလူၺ်ႈၵၼ်မႃးၸဵမ်မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇလႄႈ မိူၼ်ၼင်ႇပီႈဢွၵ်ႇၼွင်ႉပဵၼ်ၵၼ်ယဝ်ႉ၊ ပေႃးဝႃႉႁူႉၵေႃႈတႆးလူဝ်ႇႁူႉ၊ ပေႃးဝႃႈတႆးႁူႉၵေႃႈဝႃႉလူဝ်ႇႁူႉၶႆႈၸႂ်ၸိူင်ႉၼႆသေလႄႈ ၼင်ႇႁိုဝ်ပီႈၼွင်ႉဝႃႉၶဝ် တေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်မႃးၼၼ်ႉ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၶတ်းၸႂ်ပၼ်မႃးတႄႉတႄႉယဝ်ႉ။
လုၵ်ႉတီႈမိူင်းဝႃႉသေ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ သိုပ်ႇၵႂႃႇၵဵင်းတုင်၊ ၵႂႃႇလၢတ်ႈ၊ ၵႂႃႇႁေႃး လွင်ႈတၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်ၼႂ်းမိူင်းၼွၵ်ႈမိူင်း၊ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၵၢၼ်တီႈၵဵင်းတုင်ယဝ်ႉ၊ သမ်ႉသိုပ်ႇၵႂႃႇတႃႈၶီႈလဵၵ်း ပႆႇထိုင်တႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ လူဝ်ႇထႅင်ႈ 20 လၵ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇၺႃးၵူၼ်းႁၢႆႉၶဝ်၊ ၶဝ်ဢဝ်မၼ်းတၢႆပႅတ်ႈလႄႈ ၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇလႆႈတူၵ်းသုမ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ။ ဝၼ်းမၼ်းတၢႆၼၼ်ႉ ပဵၼ် 21.6.1954 ဢဝ်တူဝ်တၢႆမၼ်းမႃးၶိုၼ်းၵဵင်းတုင်သေ ၾင်ဝႆႉတီႈပႃႇၸႃႉၶရိတ်ႉယၼ်ႇယဝ်ႉ။
လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၼႆႉ ၵိုတ်းဝႆႉမေးမၼ်းလႄႈ လုၵ်ႈမၼ်းသွင်ၵေႃႉ၊ မေးမၼ်းပဵၼ်ပႃႈၼၢင်းလႃႉ၊ ႁဵတ်းၶူးသွၼ်ယူႇတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် မၢႆသီႇတွင်ႇၵျီး၊ လုၵ်ႈၸၢႆးလူင်ဢၼ်ၸိုဝ်ႈ ၸၢႆးလႃႉပူးၼၼ်ႉ ႁဵတ်းၶူးသွၼ်ၾၢႆႇလဵၼ်ႈႁငႄ်း တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၸၼ်ႉသုင် ၼႂ်းမိူင်းၼၢႆး၊ ၵေႃႉဢွၼ်ႇ ၸၢႆးမျႃႉပူးသမ်ႉႁဵတ်းၸရေးလူင် တီႈလုမ်းၽၢႆႇထတ်းသိၼ်တြႃးတီႈတွင်ႇၵျီး။

တႆးလႄႈလိၵ်ႈတႆးၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ လုၵ်ႈၽႃၽႄဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ လုင်းၶမ်းၶွင်ႇႁူႉထိုင်လီလီ၊ လိၵ်ႈတႆးလႄႈတႆးၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇၼမ်ႉလႄႈမွၵ်ႇမွၵ်ႇမူဝ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၵႆႉလၢတ်ႈတႄႉတႄႉ။ လိၵ်ႈတႆးၼႆႉမိူၼ်ၼမ်ႉသေ တႆးၼႆႉမိူၼ်ွၵ်ႇမူဝ်မၼ်းၸဝ်ႈဝႃႈၸိူင်ႉၼႆ။ တႆးႁဝ်းတေၶိုၼ်ႈဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼႆႉ မီးတီႈလိၵ်ႈႁဝ်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ၊ တႆးႁဝ်းတေႁၢႆဢမ်ႇႁၢႆမိူ်ဝးၼႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတီႈလၵ်ႈႁဝ်းႁၢႆ ဢမ်ႇႁၢႆယဝ်ႉ။ ပေႃးၸူဝ်ႈၶူပ်ႇလိၵ်ႈႁဝ်းယၢဝ်းၵေႃႈၸူဝ်ႈၶူပ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးတေယၢဝ်း၊ ပေႃးၸူဝ်ႈၶူပ်ႇလိၵ်ႈပွတ်းၵေႃႈ ၸူဝ်ႈၶူပ်ႇၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းတႆးတေပွတ်း မီးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။
ဢၼ်လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်ၼၼ်ႉ -

1. လိၵ်ႈၵဝ်ႇလိၵ်ႈလူင်ႁဝ်းယႃႇႁႂ်ႈႁၢႆ။
2. လိၵ်ႈတႆးႁဝ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးလိၵ်ႈၶေႃႈၸိုဝ်ႈသဵင်တႅတ်ႈ။
3. ပေႃးပဵၼ်တႆးႁႂ်ႈမေႃလိၵ်ႈတႆးၵူႈၵေႃႉ။
   

ၵွပ်ႈၼႆၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၼႆႉ ၸဵမ်မိူဝ်ႈမၼ်းပႆႇတၢႆၼၼ်ႉ ၵဵပ်းႁွမ်တွမ်လိၵ်ႈတႆး၊ လူတူၺ်းထတ်းတူၺ်း ႁႃတူၺ်းတီႈဢၼ်လူဝ်ႇထႅင်ႈမၼ်း၊ လူဝ်ႇၸိမ်မၼ်း၊ လူဝ်ႇထႅမ်မၼ်းသေ ၶႆႈၸႂ်ဝူၼ်ႉႁႃတီႈဢၼ်လူဝ်ႇမႄးမၼ်းႁႂ်ႈၶိုတ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်မၼ်းမႃးယူႇ၊ ၵမ်ႇၽႃႇၼႆႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးတိၵ်းတိၵ်း၊ တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ် ၵူၼ်းၵူႈတီႈတီႈၵေႃႈ ယႂ်ႇၵႂၢင်ႈမႃးၼမ်မႃးတႄႉတႄႉ၊ ၶူဝ်းယိပ်းၶူဝ်းတိုဝ်းၵူၼ်းမိူင်းၵၢင်ႁဝ်းၵေႃႈ ဢွၵ်ႇမႃးထႅင်ႈပဵၼ်မႃးထႅင်ႈ၊ ၶေႃႈၵႂၢမ်းမႂ်ႇၸိုဝ်ႈသဵင်မႂ်ႇ ဢၼ်ႁွင်ႉၸွမ်းၵၢၼ်ငၢၼ်း၊ တၢင်းၵိၼ်တၢင်းယႅမ်ႉ တၢင်းႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈ ၶူဝ်းယိပ်းၶူဝ်းတိုဝ်းၵေႃႈၼမ်မႃးတိၵ်းတိၵ်း။ ၵူၼ်းမဵဝ်းလႂ်ဢမ်ႇမဵဝ်းလႂ်ၵေႃႈ လိၵ်ႈလၢႆးၽႂ်လိၵ်ႈလၢႆးမၼ်း မႄးၸွမ်းႁႂ်ႈၶိုတ်းၵၢပ်ႈၶိုတ်းပၢၼ်မႃး လႆႈႁၼ်ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးတေမႃးတူၺ်းလိၵ်ႈႁဝ်း ဢၼ်လူဝ်ႇၸိမ်လူဝ်ႇထႅင်ႈမၼ်း မီးၼမ်တႄႉတႄႉ၊ ၶေႃႈမၼ်းသဵင်မၼ်းႁႂ်ႈပေႃးၸိုဝ်ႈၸႂ်ႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇဢွၼ်ၵၼ်မႄးထႅင်ႈၵွၼ်ႇ။ မႄးၶႂ်ႈၶိုၼ်ႈမႄးႁႂ်းသုင် မႄးႁႂ်ႈၵျႃႉ မႄးႁႂ်ႈၶိုတ်းၵၢပ်ႈပၢၼ် မႄးႁႂ်ႈလီသေဢွၼ်တွၼ်းသေၵဝ်ႇ ၼၼ်ႉၸိုင်၊ တေပဵၼ်ပုၼ်ႈတႃႇတႆးႁဝ်းလီယဝ်ႉ။ ၵႂၢႆးၵဝ်ယႂ်ႇသေမႂ်း၊ ယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ်ၵႂႆးၵဝ်ယႂ်ႇသေမႂ်း၊ ၵႂၢႆးၽိူၵ်ႇၼႆႉၵျႃႉသေၵႂၢမ်းလမ်ပေႃးဝႃႈၼႆၵေႃႈ ယႃႇႁႂ်ႈပဵၼ် ၵႂႆးၽိူၵ်ႇၼႆႉၵျႃႉလိူဝ်သေ ၵႂႆးလမ်၊ ပိူၼ်ႈၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းယႂ်ႇၶိူဝ်းသလူင် ႁဝ်းၵေႃႈပဵၼ်ၵူၼ်းယႂ်ႇၶိူဝ်းလူင် ႁဵတ်းသင်ႁဝ်းသမ်ႉလၢတ်ႈၵႂၢမ်ႈဢမ်ႇၽဵၼ်ႈ၊ ႁဵတ်းသင်ႁဝ်းဢမ်ႇမႄးလိၵ်ႈႁဝ်း ႁႂ်ႈမၼ်းလီမႃး၊ ၵျႃႉမႃး။ ပေႃးတႆးၼင်ႇၵၼ် ဢမ်ႇဢွၼ်ၵၼ်မႄးၽႂ်တေမႃးဢီးလူႁဝ်းသေ မႄးပၼ်ႁဝ်း။

ၵွပ်ႈၼႆလုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ၸင်ႇပၼ်ႁႅင်းႁႂ်ႈမႄးလိၵ်ႈတႆးႁႂ်ႈၶိုတ်းၵၢပ်ႈၶိုတ်းပၢၼ်မႃး။ ၼင်ႇႁိုဝ်လိၵ်ႈတႆးတေဢဝ်ၸုမ်းၸိူဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇၸိုဝ်ႈတႆး သွၼ်ဢဝ်လႆႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇမႄးတႄႉတႄႉ။ တူဝ်လႂ်ၵေႃႈတေလႆႈၸူၺ်ႉ၊ ၶေႃႈလႂ်ၵေႃႈတေလႆႈၸူၺ်ႉဢဝ် ပေႃးဝႃႈၼႆ ႁဝ်းၼႆႉၵွပ်ႈလိၵ်ႈႁဝ်းလႄႈ ယၢမ်းၵေႃႈတေမူတ်း၊ ၽိတ်းၵေႃႈၽိတ်းၵၼ်၊ ၵၢၼ်ၵေႃႈၸၢင်ႈလူႉ၊ ၵွပ်ႈလိၵ်ႈဢမ်ႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈလႄႈ တၢင်းၶႆႈၸႂ်တၢင်းႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈၵေႃႈ တေဢမ်ႇတႅတ်ႈၼႅတ်ႈသင်သေမဵဝ်းယဝ်ႉ၊ ပုၼ်ႈတႃႇလုၵ်ႈႁဵတ်းၶဝ်ၵေႃႈတေယၢပ်ႇ၊ ပေႃးယၢပ်ႇၽႂ်ၵေႃႈတေဢမ်ႇၶႂ်ႈႁဵၼ်း ဢမ်ႇၶႂ်ႈဢၢၼ်ႇ၊ ပိူၼ်ႈၵေႃႈတေထၢင်ႇတိုၼ်ႈၼိူဝ်ႁဝ်း၊ ႁဝ်းၵေႃႈတေၶိုၼ်းထၢင်ႇလဵၵ်ႉၶိုၼ်းၼိူဝ်ႁဝ်းဢမ်ႇၵႃး ႁဝ်းၵေႃႈတေတူၵ်းတႅမ်ႇၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်း၊ လိၵ်ႈႁဝ်းၵေႃႈတေဝွတ်ႈဝၢႆးႁၢႆၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းယဝ်ႉ။ ၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ဢမ်ႇၶႂ်ႈႁႂ်ႈပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် တူဝ်မၼ်းၶဝ်ပႃးၼႂ်းၵၢၼ်မႄးလိၵ်ႈတႆးမႃးယူႇယဝ်ႉ။

ဝၢႆးမႄးလိၵ်ႈတႆးယဝ်ႉ၊ ၼင်ႇႁိုဝ်ၸဵမ်ပိူၼ်ႈၸဵမ်ႁဝ်းတေမေႃလူမေႃဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈတႆးမႃးၼၼ်ႉ၊ မၼ်းၸင်ႇထုၵ်ႈဢွၵ်ႇပပ်ႉၼိုင်ႈႁွင်ႉဝႃႈ "ခွန်ခမ်းခေါင်၏ သျှမ်းဘာသာသင် စာအုပ်"၊ ပပ်ႉၼႆႉဢိတ်ႇဢွၵ်ႇမိူဝ်ႈပီ 1312 လိူၼ်ၵဝ်ႈမႂ်ႇ 5 ၶမ်ႈ၊ ဝၼ်းသုၵ်း(သွၵ်ႈၵျႃႇ) 18.8.1950၊ ပပ်ႉၼႆႉတင်းမူတ်းမီး 195 ၼႃႈ၊ ၼႂ်းပပ်ႉတေလႆႈႁၼ်မႄႈသဵင်၊ မႄႈၵပ်း၊ မၢႆသဵင် မႄႈလိၵ်ႈတႆး၊ ႁႂ်ႈပေႃးဢွၵ်ႇသဵင်ၶေႃႈၸိုဝ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉ ၸႅၵ်ႇလႅင်းၼႄဝႆႉၵူႈသမ်ႇၵူႈပိူင်၊ သဵင်ဢွၵ်ႇမၼ်း တီႈပွင်ႇမၼ်းၼႄဝႆႉ ၾၢႆႇတႆး ၾၢႆႇမၢၼ်လႄႈ လိၵ်ႈၵမ်ႇၽႃႇ။

ပေႃးမီးပပ်ႉၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၵူၼ်းသွၼ်ၵေႃႈတေႃႈတေမေႃလိၵ်ႈတႆးမႃးလႆႈယူႇယဝ်ႉ၊ လီဢွၼ်ၵၼ်မီးဝႆႉႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယူႇ၊ လိူဝ်သေၼႆႉဢမ်ႇၵႃး ပေႃးတႆးၵေႃႉၼိုင်ႈလူဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈပပ်ႉၼႆႉ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈၵေႃႈႁူႉၸွမ်းမႃးၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ။ လိၵ်ႈႁဵၼ်းဢၢၼ်ႇၸွမ်းၵၼ်သွင်ၵေႃႈ မၼ်းပၼ်ဝႆႉ။ ပေႃးတူၺ်းတီႈၼႃႈလိၵ်ႈ 35 တေႃႇ 48 တေလႆႈႁၼ်ယူႇ။

ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၶဝ် ၸိူဝ်းၶႂ်ႈလဵၼ်ႈၶႂ်ႈၵျ​ေႃႇတေယိပ်းတိုဝ်းလႆႈၵေႃႈ မၼ်းတႅမ်ႈဝႆႉပၼ် ၵႂၢမ်းဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ - "ၵႂၢမ်းတေႃႇငူး ဢူမ်ႁူဝ်ဢူမ်ႁၢင်" ၼၼ်ႉတေလႆႈႁၼ် တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ႔႙ ယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉ လွင်ႈဝႃႈၵူၼ်းၵႃႉၸဝ်ႈဝူဝ်းမိူ်ငးတႆးၶဝ်လူင်းၵႃႉထိုင်ပႃႇၵိူဝ် (ပဲခူး) ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းလၢတ်ႈၼႄဝႆႉၸိူင်ႉၼႆ တီႈၼႃႈလိၵ်ႈ ႖႘။

မိူဝ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၸမ်တေလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶ​ေႃၼၼ်ႉ ၼႂ်းၸႂ်ၵူၼ်းမိူ်ငးတႆး မီးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉလူတူၺ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းဢွၼ်ႇဢၼ်လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ၵဵပ်းသႂ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းပပ်ႉလိၵ်ႈမၼ်းၼၼ်ႉတႃႉ။

လွင်ႈတုမ်း(ဢလၢမ်ႇ)မိူင်းတႆး မီးၵႂၢမ်းမွၵ်ႇမၼ်းဝႆႉ ၼၼ်ႉၵေႃႈလုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ၵဵပ်းႁွမ်သေ ဢဝ်သႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းပပ်ႉလိၵ်ႈမၼ်း လႆႈႁၼ်မီးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈပီ 1947 လိူၼ်ၾေႇၾေႃႇဝရီႇ 7 ဝၼ်း ပဵၼ်ဝၼ်းၵူၼ်းမိူင်းတႆး။ လီမၢႆတွင်းဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်ၼၼ်ႉ ပႃးမႃးၼႂ်းပပ်ႉ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ပီႊ 1947 လိူၼ်ၾ​ေႇၾေႃႇဝရီႇ 7 ဝၼ်းပဵၼ်ဝၼ်းတႆးႁဝ်း။ ႁႂ်ႈတွင်းမၢႆၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ၊ ၸဝ်ႈၾႃႉလႄႈ ၽူႈတၢင်တူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းၽွမ်ႉပဵင်းၸႂ်ၵၼ်၊ တိၵ်ႈထၢၼ်ႇတိူင်ႇဝႃႈ ၵႃႈဢမ်ႇလႆႈလွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶ​ေႃ ဝၼ်းၼႆႉႁဝ်းဝႆႉသတ်ႈၸႃႇတၵ်းဢမ်ႇၽႃႈ၊ ၼင်ႇၵႃႈၶၢင် ၶျၢင်း ယၢင်းလႅင် မၢၼ်ႈ တႆးၽွမ်ႉၵၼ်၊ ဝၼ်းတႆးၵေႃႈပဵၼ်မႃး။ လွတ်ႈလႅဝ်းၵေႃႈလႆႈယဝ်ႉ။ ၸႃႇၶျုၵ်ႈပၢင်လူင်ပွႆးမၢင်းၸုင်ႇ၊ ပဵၼ်သၢၵ်ႈသေလူင်၊ ယႃႇဢမ်ႇလႆႈဢဝ်ၼႆႉၵႂႃႇၼႃႈ ၵႃႈပဵၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်းၸူမ်းပျေႃႇၸူမ်းမူၼ်ႈၵၼ် ၼႂ်းဝၼ်းတႆးၵူႈၸူဝ်ႈ။

မိူဝ်ႈၵျပၢၼ်ႇၶဝ်ႈမိူင်းမႃးၼၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းလႆႈလူႉလႆႈလႅဝ်ၸိူင်ႉႁိုင် ႁေႃႁိူၼ်းၸဝ်ႈၾႃႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶဝ်လႆႈလူႉသုမ်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ႁႂ်ႈပေႃးလႆႈပဵၼ်တီႈမၢႆတီႈတွင်းၼၼ်ႉ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇတႅမ်ႈဝႆႉၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈၵၢၼ်ၵူၼ်းလွင်ႈၼႆႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႆးဢမ်ႇလီႁဵတ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီယိူင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းမွၵ်ႇၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇႁဝ်း တေလၵ်းလႅမ်သႅမ်းၵႃႈ၊ လွင်ႈယူႇတၼ်းသဝ်း တေမိူၼ်ၵူၼ်းလီမႃးၼၼ်ႉ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ၵဵပ်းသႂ်ႇဝႆႉၼႂ်းပပ်ႉမၼ်းၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ၼင်ႇႁိုဝ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် တေၶတ်းၸႂ်ႁဵၼ်းိလၵ်ႈ၊ ဢၢၼ်ႇလိၵ်ႈႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈသုင်မႃးၼၼ်ႉ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၼႄဝႆႉ ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

လွင်ႈလူၺ်ႈၸဝ်ႈၼႃးမိူင်းတႆးၶဝ်မီးၸိူင်ႉႁိုင် ႁဵတ်းသၢင်ႈၵၢၼ်ငၢၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵ​ေႃႈ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ မွၵ်ႇလၢတ်ႈၼႄဝႆႉၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

ပေႃးၶႂ်ႈလၵ်းလႅမ်သေ ပဵၼ်ၵူၼ်းလီၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈၸိုင် ထုၵ်ႇလီတွင်းမၢႆဝႆႉ ၵႂၢမ်းၾၢင်ႉပၼ်သတိဢွၼ်ႇ ဢၼ်လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ တႅမ်ႈဝႆႉၼႂ်းပပ်ႉမၼ်းယူႇယဝ်ႉ။

ၼင်ႇႁိုဝ် ႁဝ်းႁႃးတေမူၼ်ႈသိူဝ်းၸႂ်ၼၼ်ႉ တႆးႁဝ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ မီးၵႂၢမ်းတႃႉၸူးၵၼ်ၼမ်တႄႉတႄႉ၊ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ပဵပ်းတႅမ်ႈသႂ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းပပ်ႉမၼ်းမီးသေ 76 ဢၼ်လႆႈ[ႁၼ် ၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။
ပေႃးတေလႆႈထူၵ်းဢွၵ်ႇၼႄ ၵမ်ႈၽွင်းၸိုင် မီးမိူၼ်ၼင်ႇ တႂ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ။

1. ၵႂၢႆးႁႅင်းလူင် ၶေႃးၵမ်ႇ၊ လူင်းၼမ်ႉဢမ်ႇႁၼ်ႁွႆး။ (ႁိူဝ်း)
2. ၵႂႃႈၵေႃႈယၵ်း၊ မႃးၵေႃႈယၵ်း၊ ဢမ်ႇလႆႈၽၵ်းသေသဵၼ်ႈ။ (ၼဵပ်ႉတိၼ်)
3. ၵူၼ်းသၢမ်ၵေႃႉ ၶဵၼ်းၶဵၼ်းႁူဝ်သဵၼ်ႈလဵဝ်။ (ၵဵင်းသၢမ်ၶႃ)
4. ၸၢင်ႉမႄႈထဝ်ႈလင်သႃး၊ ပေႃးၽူၼ်မႃးယမ်းလင် ဢမ်ႇယမ်းတွင်ႉ။ (ႁိူၼ်း)
5. သီႇတိၼ် ပႆယူင်ႈယၢင်ႈ၊ သွင်ၽၢၵ်ႇၶၢင်ႈပႃးပႅမ်း။ (ဝူဝ်းတၢင်ႇ)
6. ၼၢင်းဢွတ်းတွတ်း ၼၢင်းဢွၼ်ႇတွၼ်ႇ၊ ၼုင်ႈသိူဝ်ႈၶွၼ်ႇ သၢဝ်းၽိုၼ်။ (ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ)
7. ပဵၼ်မွၵ်ႇပိူၼ်ႈဢမ်ႇပၵ်း၊ ပဵၼ်ၽၵ်းပိူၼ်ႈဢမ်ႇၵိၼ်။ (မွၵ်ႇၵုမ်ႈ၊ ၽၵ်းတူ)
8. ၾၢႆႇၼႆႉႁူး၊ ၾၢႆႇပုၼ်ႉႁူး၊ ငူးသႃဢွၵ်ႇမႃးလဵၼ်ႈ။ (လိၼ်ႉ)
9. တႅပ်းၶဝ်ႈဢွၼ်ႇ ႁွႆႈၽႃ၊ တႆႈၾႆးႁႃဢမ်ႇလႆႈ၊ ၵုမ်းငၢမ်းႁႃ ၸင်ႇလႆႈ။ (ဝႂ်ႁူ)

မိူဝ်ႈၵွၼ်ႇ ၵူၼ်းထဝ်ႈတႆးၶဝ် သင်ႇသွၼ်လၢတ်ႈဝႆႉႁင်းလုၵ်ႈလၢၼ် ႁႂ်ႈလၵ်းလႅမ် ႁႂ်ႈႁူႉတူဝ်မီးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။

• ႁဵတ်းလွႆးလွႆး ႁူႉလႆႈ၊ ၶႆႈလွႆးလွႆးႁူႉတၢႆ၊
• ၶႂ်ႈၸဵဝ်းႁႂ်ႈၵၢၼ်း၊ ၶႂ်ႈၼၢၼ်းႁႂ်ႈလႅၼ်ႈ၊
• ႁူဝ်တႅၵ်ႇ တႅၵ်ႇၼႂ်းမူၵ်ႇႁူဝ်၊ ၶႅၼ်ႁၵ်း ႁၵ်းၼႂ်းသိူဝ်ႈ၊
• ယႃႇပိုတ်ႇသိူဝ်ႈ ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈႁၼ်လင်၊
• မၢၵ်ႇႁိၼ်ႁၵ်း ၵပ်းဢမ်ႇလႆႈ၊
• မေႃႈယႃႈလိၼ် ယႃႇပေတွႆႇမၢၵ်ႇႁိၼ်၊ မေႃႈယႃႈမႆႉ ယႃႇပေႇဝႆႉႁိမ်းၾႆး၊
• ႁူႉၼၼ် ဝႆႉပႃႈၼႃႈ၊ ၵတ်ႉၵႃႈ ဝႆႉပႃႈလင်၊
• ၾႃႉလင် ၽူၼ်ဢမ်ႇတူၵ်း ၵူၼ်းလူမ်း ဢမ်ႇမီးၸူႉ၊
• ၽူၼ်တူၵ်းယဝ်ႉ ၸၵ်းဢွၵ်ႇ၊ လႅတ်ႇဢွၵ်ႇၸဝ်ႉ ပႃးတူၺ်၊
• ၼမ်ႉဢမ်ႇလၢႆႇဢမ်ႇႁူဝ်၊ ယႃႇသီတူဝ် ဢၢပ်ႇသုၵ်ႈ၊
• ၵူၼ်းဢမ်ႇႁူဝ် ဢမ်ႇႁၢင် ယႃႇႁဵတ်းၵေႃႉ၊ မၼ်းၸၢင်ႈပေႃႉႁဝ်းတၢႆ၊
• မီးၼမ်ႉၵေႃႈ မီးပႃ၊ မီးမႃၵေႃႈ မီးၸဝ်ႈ၊
• ထဝ်ႈယဝ်ႉ ၸင်ႇသွၼ်ထမ်း၊ သွၼ်လူင်သွၼ်လၢင် ႁိူဝ်ႇပေႃးယမ်းဢမ်ႇလႆႈ။
• ၵၢင်ဝၼ်းတူၵ်း ၸင်ႇတၢၵ်ႇၶဝ်ႈ၊ တၢၵ်ႇယဝ်ႉ ဢမ်ႇတၼ်းတမ်၊
• လီပိူဝ်ႈထၢမ် ငၢမ်းပိူဝ်ႈတႅမ်ႈ၊ လီပိူဝ်ႈၵၢၼ် ဝၢၼ်ႈပိူဝ်ႈၵိူဝ်၊
• လၵ်းၽႅဝ် ၵႃတွတ်ႇတွင်ႉ၊ ငိူဝ်ႈၽႅဝ် ၸိူၵ်ႈၵွင်ႉၶ​ေႃး။

ပေႃးတေလူဢၢၼ်ႇတူၺ်း ပပ်ႉလုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၼႆႉ တေလႆႈႁၼ်လိၵ်ႈလၢႆး ဢၼ်ပၼ်လွင်ႈႁူႉတၢင်းႁၼ်ၼမ်ႉတႄႉတႄႉလႄႈ၊ လီဢွၼ်ၵၼ်ႁႃဢၢၼ်ႇသိုဝ်ႉဢၢၼ်ႇတႄႉတႄႉ၊ ပပ်ႉၼႆႉ ၽႂ်ဢမ်ႇၽႂ်ၵေႃႈထုၵ်ႇလီမီးဝႆႉ ၼႂ်းႁိူၼ်းယူႇ၊ ပေႃးတူၺ်းလိၵ်ႈလၢႆးဢၼ်ပႃးၼႂ်းၼႆႉတေလႆႈဝႃႈ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၼႆႉ သူင်ၵဵပ်းႁွမ်တွမ်လိၵ်ႈႁဝ်း၊ ၵႂၢမ်းႁဝ်းတႄႉတႄႉ၊ ၶေႃႈၷႂၢမ်းတႆးႁဝ်း ဢၼ်ပႃးၼႂ်းပပ်ႉၼႆႉ ၾၢႆႇမၢၼ်ႈၵေႃႈ မၼ်းၶိုၼ်းၼႄဝႆႉလႄႈ လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇၼႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇမၼ်းၵတ်ႉလိၵ်ႈတႆးၼၼ်ႉ လိၵ်ႈမၢၼ်ႈၵေႃႈ ၵတ်ႉယူႇ။ ႁဝ်းႁႃးသူၶဝ်ၵေႃႈ လီၸွမ်းႁဵတ်းၼင်ႇမၼ်းသေ ၵဵပ်းႁွမ်တွမ်လိၵ်ႈႁဝ်းယူႇ၊ ထုၵ်ႇလီလႆႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ်ပပ်ႉၼင်ႇမၼ်းသေ၊ ပိုတ်ႇႁူပိုတ်ႇတႃပၼ်တႆးႁဝ်းယူႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇလုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ဢၢင်ႈဢၢၼ်းၶႂ်ႈႁႂ်ႈႁဝ်းႁူပွင်ႇတႃလႅင်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင်ၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁႃးထုၵ်ႇလီဢွၼ်ၵၼ်ႁဵတ်းၸွမ်းယူႇယဝ်ႉ။ ၵၢၼ်ဢၼ်လုင်းၶုၼ်ၶမ်းၶွင်ႇ ႁဵတ်းၼႄၵႂႃႇပုၼ်ႈတႃႇသၢႆၸႂ်သဵၼ်ႈတၢင်းႁဝ်းမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉ ဢွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇပႆၸွမ်းၵႂႃႇသေၵမ်းတႃႉ။

ၼႃႈလိၵ်ႈ 107 - 123၊ ၽႂ်ပဵၼ်ၽႂ် ၼႂ်းမိူင်းတႆး