Tlemsen

Tlemsen se nalazi udaljen šesdesetak km od granice s Marokom i isto toliko i od obale Sredozemnog mora. Leži na nadmorskoj visini od 807 metara u kotlini iznad koje se dižu strmo uzdižu planine Tlemcenskog gorja (dio Tel Atlasa). Takav položaj mu osigurava umjerenu klimu i pruža obilje vode sa potoka koji se spuštaju sa planina. To je pozitivno utjecalo na razvoj Tlemcena, pa se tako da shvatiti zašto je imao toliku historijsku važnost.

Tlemcen je pitoreskni grad krivudavih sokaka, u kojima se nižu male zanatske radnje, dućani, kafane i džamije.

 

Stanovnici Tlemcena mahom su ili Hadari (porijeklom Mauri) i Kulugli (tursko-arapskog porijekla), poznati su po tom što žive oštro podjeljeni svak u svojoj mahali.

Najstarije naselje na tom lokalitetu podigli su Rimljani u 4. vijeku pod imenom - Pomaria (voćnjaci) vjerojatno zbog brojnih voćnjaka i vrtova. Grad su kasnije Berberi prezvali u Agadir (strmina). Pomaria se vremenom spojila sa susjednom kazbom - Tagrart, koju su osnovali Almoravidi u 11. vijeku. To jedinstveno naselje je u 13. vijeku izraslo u grad Tlemcen (od (berberskog: tilmisane = izvori).

Tlemcen je od 13. do 15. vijeka bio prijestolnica Sultanata Tlemsen kojim je vladala Dinastija Abdalvadida. To je bilo doba kad je postao važan islamski religijski i kulturni centar, velik bazar, mjesto gdje su se ukrštali trgovački putevi sjevernoafričke obale.

Toliko je ojačao da je zauzeo dobar dio susjednog marokanskog Marinidskog sultanata iz Fesa. Kad su se oporavili marinidski sultani podigli su na svega 2.4 km od Tlemsena - utvrđeni logor iz kojeg su ga svako malo napadali i opsjedali tokom 14. vijeka. Iako su čak i u to vrijeme vladari Tlemcena nastavili uređivati i dograđivati svog grad, i nastojali unaprijediti trgovinu i zanatstvo.

Kriza je nastupila tek krajem 14. vijeka, odtad Tlemsen stagnira i propada. Osmanlije su zauzele grad 1559. Nakon gotovo tri vijeka stagnacije - 1842. zauzela ga je francuska vojska. Za Francuske kolonijalne uprave podignut je za bedem oko grada.

Šesdesetih godina prošlog vijeka je bio sjedište iz kog je djelovao lider FLN-a kasniji prvi predsjednik Alžira - Ahmed Ben Bella.

 

Tlemcen ima više građevina koje datiraju od 12. do 15. vijeka, od bilo kojeg drugog grada u Alžiru. Osim Velike džamije koju su podigli vladari iz Almoravidske dinastije u 12. vijeku., većina srednjovjekovnih zgrada jasno pokazuje snažan utjecaj španjolskih Maura. Takve su; Džamija Sīdí bel Ḥassan iz 1296. (današnji muzej), Méchouar ili citadela iz 1145. (današnja vojna bolnica i kasarna), Sahrij ili Veliki bazen - cisterna iz 14. vijeka (danas presušila), i Eremitorij rabina Ephraima Alnaqua iz 15. vijeka.

Na ruševinama marinidskog grada Mansoura, koji leži na zapadu vidljivi su primjeri hispano-hispano-maurske umjetnosti.

Tlemcen je prije svega trgovački centar svoje bogate poljoprivredne okolice i grad sa nešto lake industrije. Zanatlije proizvode artikle od kože, tekstila i rukotvorine od metala.