1784: Godina

Ovo je članak o godini 1784.

redovna godina koja počinje u nedjelju po julijanskom kalendaru.

• 15. 1. - Rad britanskog naučnika Henryja Cavendisha dostavljen Kraljevskom društvu je prvi koji opisuje kemijski sastav vode.
• 14. 4. - U Danskoj izveden dvorski puč prilikom koga, nakon što se sa njime fizički obračunao, 16-godišnji princ Frederik preuzima vlast od svog strica Frederika koji je dotada vladao kao regent umjesto svog brata, mentalno nestabilnog Christiana VII.
• 20. 4. - Sporazumom u Londonu formalno završen Četvrti anglo-nizozemski pomorski rat.
• 26. 4. - Naredba Josipa II. predviđa uvođenje njemačkog jezika kao isključivog jezika državne uprave i javnog života u roku od tri godine.
• 27. 4. - U Parizu održana premijera izuzetno gledanog Beaumarchaisovog komada Le Mariage de Figaro koji osuđuje aristokratsku privilegiju.
• proleće-leto - U Bosni i dalje vlada kuga i anarhične prilike zbog raspuštenih janičara, baša i zulumćara, više desetina iz Krajine prešlo na austrijsku stranu, upućeni su u Šajkašku.
• 15. 5. - Umro crnogorski vladika Arsenije Plamenac, nasleđuje ga, trenutno odsutni Petar I Petrović Njegoš, koji će biti hirotonisan u oktobru u Sremskim Karlovcima - vladika do 1830.
• 18. 5. - Austrijski car Josip II izdaje ukaz kojim se njemački uvodi kao službeni jezik u Mađarskoj (Josip je povukao jezičnu politiku 1790). Car je dao pohraniti krunu sv. Stjepana u dvorskoj riznici, što je značilo da ga ne zanima ugarski staleški ustav.
• avgust-novembar - Trojica austrijskih oficira u Srbiji radi kartografskog izviđanja: zastavnik Pokorni, potporučnik Miteser i zastavnik Peretić, dobili su unapređenje od cara.
• 22. 9. - Ruski trgovci uspostavljaju prvo naselje na otoku Kodiak na Aljasci.
• 13. 10. - Petar I Petrović Njegoš hirotonisan u Sr. Karlovcima od mitropolita Mojsija Putnika i trojice episkopa, zatim odlazi u Beč, pa u Rusiju.
• 22. 10. - Ugovor iz Fort Stanwixa je prvi između nezavisnih SAD i Indijanaca: potpisnici Iroquiske konfederacije se odriču teritorije Ohio, ali savet Šest nacija odbija ratifikaciju, kao i Severozapadna konfederacija - narednih godina če biti potpisani novi ugovori, a izbiće i Severozapadni indijanski rat.
• 31. 10. - Buna Horije, Kloške i Krišana: u Transilvaniji rumunjski seljaci dižu ustanak protiv austrijske vlasti - ugušen je u decembru. Izvesno vrenje je i u Banatu; potaknut ovim, Josip II. će ukinuti lično kmetstvo i u Ugarskoj - kmet se može odseliti sa vlastelinova imanja nakon izmirenih obaveza.

Kroz godinu

 

• Dositej Obradović izdao "Sovjete zdravago razuma" u Lajpcigu.
• Zemunski major Miteser na izviđačkoj misiji u Srbiji.
• Defterdar Husni Jusuf piše kako je "beogradski serhat odvajkada čas pobunjen, čas miran, jer se nijedan poredak u njemu ne drži duže od tri meseca". Neredi u beogradskom pašaluku i susednim oblastima dostižu vrhunac u ovom dobu.
• Prema izveštaju austrijskih obaveštajaca, Negotinska krajina liči na oazu od 47 sela, između Beogradskog i Vidinskog pašaluka.
• Mitropolit Mojsije Putnik šalje predstavku caru u kojoj se zalaže za održanje ćirilice (car sledeće godine odustaje od odluke iz 1781. da se u srpske škole uvede latinica).
• 1784-87 - Treće naseljavanje Švaba dovodi 6.000 nemačkih porodica u Banat. Nemci grade selo Torža u Bačkoj, dan. Savino Selo.

• 24. 11. - Zachary Taylor, američki političar i predsjednik

• 31. 7. - Denis Diderot, francuski filozof i književnik

Literatura

• Historija naroda Jugoslavije II, Školska knjiga Zagreb, 1959
• Istorija srpskog naroda, Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1), drugi tom (IV-2)

 

1784 na Wikimedijinoj ostavi