Апартеид
Апартеид (Африкаанс тылыгар «туспа») — Соҕуруу Африкаҕа политическай уонна социальнай система, онно маҥан дьон аҕыйах да эрээри, дойдуну барытын салайан олороллоро.
1948 сыллаахтан 1994 сылга дылы туттуллара Апартеид систематыгар Соҕуруу Африка дьоно бары тус-туспа арахсан олороллоро. Расалары булкуйдаспат курдук сокуоннар тахсаллар этэ. Апартеид Соҕуруу Африкаҕа 1994 сыллаахха бобуллубута. Апартеид бириэмэтигэр бүтэһик президен Фредерик Вильям де Клерк этэ. . Ол кэнниттэн Нельсон Мандела бастакы хара президент буолбута. . Иккиэн Нобель эйэ бирииһинэн наҕараадаламмыттара.. Билигин апартеид диэн майгынныыр системалар тустарынан этиллиэн сөп.
Хайдах үлэлиирэ
Апартеид бииэмэтигэр сокуон быһыытынан дьоннор бары расовай группаларынан арахсаллара. Ол системанан маҥан буолбатах дьон бырааптара быһыллара. Ол сокуонунан харалары сорох сирдэргэ киллэриллибэт курдук этэ. Хара дьон үлэлиир буоллахтарына специальнай пропусктаах сылдьыахтаах этилэр. Булкаастаах сирдэри дьонун атын сиргэ көһөрөллөрө. Сорох сокуон быһыытынан атын расалаах киһини кытта кэргэн буолбат этэ, хара дьон маҥан дьон олорор сирдэрин атыылаһар кыахтар суоҕа.
Холбоһуктаах Нациялар Тэрилтэтэ Соҕуруу Африка правительствота оҥорбут апартеид политикатын кытта сөбүлэспэтэҕэ. . Соҕуруу Африкаҕа, араас сирдэригэр утарыһыы хамсаныылара баар буолбутттара, ол курдук Шаревиль куоракка 1960 сыллаахха. уонна Совето куоракка 1976 сыллаххат . Совето утарылыһыыта оскуолаҕа Африкаанс тылынан сорох предметтары биэрэр буолбуттар. Хара дьон үксэ ол тылы сөбүлээбэттэрэ, тоҕо диэн ол тыл правительсвто тыла этэ.
Ол курдук араас утарсыы кэнниттэн Соҕуруу Африка правительствота апартеид политикатын 1994 сыллахха тохтоппута. Хара уонна маҥан дьон бырааптара тэҥнэспитин кэнниттэн быыбар буолбута, уонна онно Нельсон Мандела президент буолбута. Биир быраабы биэрбитин да иһин билигин дьадаҥы дьон 90% хара буолаллар, уонна проблема син биир баар.
Сыала-соруга
Апартеид сыала диэн дьоннорун тус-туспа олордон кыра норуот курдук олордоро. Ол гынан баран правительство онно харчы барыаҕын баҕарбатаҕа уонна Соҕуруу Африка улахан өттүн баай өттүн маҥан дьоҥҥо хаалларыан баҕарара. Онно хара дьону үлэлэтиэн баҕарара, ол гынан баран аттыгар хара дьону олордуон баҕарбата.
Быһаарыылар
Халыып:Нельсон Мандела
This article uses material from the Wikipedia Саха тыла (Saxa Tyla) article Апартеид, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Маны туһанары CC BY-SA 4.0 лиссиэнсийэ көҥүллүүр (атын ыйыллыбытах буоллаҕына). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Саха тыла (Saxa Tyla) (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.