भारतीयसाम्यवादिपक्षः(मार्क्सवादी) (CPI(M)) भारतवर्षस्य अन्यतमराजनैतिकपक्षः । केरळे, पश्चिमबङ्गे तथा त्रिपुरायाम् अयं पक्षः गुरुत्वपूर्ण-राजनैतिकशक्तिरूपेण प्रतिष्ठितः । साम्यवादिपक्षस्य(मार्क्सवादी) वर्तमानकाले त्रिपुराराज्ये सर्वकारः अस्ति । १९६४ तमे वर्षे अस्य पक्षस्य स्थापना अभूत् ।
भारतीयसाम्यवादिपक्षः(मार्क्सवादी) | |
---|---|
निर्माणम् | १९६४ |
संवादपत्रिका | जनसाधारणस्य गणतन्त्रम् |
महिलाविभागः | सर्वभारतीयगणतन्त्रिक-महिलासंगठनम् |
कृषकविभागः | सर्वभारतीयकृषकसभा |
विचारधारा | साम्यवादः मार्क्सवादः–लेलिनवादः |
राजनैतिकस्थितिः | वामपन्थी |
भारतीयनिर्वाचनायोगः Status | प्रचलितराष्ट्रियपक्षः |
मैत्रीकूटः | वामपक्षः |
लोकसभासदस्यसंख्या | १६ / ५४५ |
राज्यसभासदस्यसंख्या | ११ / २४५ |
जालस्थानम् | |
cpim.org |
साम्यवादिपक्षः(मार्क्सवादी) (सि पि आइ (एम्)) इति अस्य पक्षस्य आधिकारिकनाम तथापि हिन्दीभाषायां, सांवादिकगणमाध्यमेषु "भारत की कम्युनिस्ट पार्टी मार्क्सवादी" अथवा कदाचित् "मार्क्सवादी कम्युनिस्ट पार्टी" इत्यपि नाम्ना श्रूयते । १९६४ तमे वर्षे मूलसाम्यवादिपक्षतः विभाजनानन्तरं पक्षस्य विवधनामानि आसन् यथा- "वामपन्थी कम्युनिस्ट पार्टी", "भारतीय कम्युनिस्ट पार्टी (वामपन्थी)" इत्यादीनि । १९६५ तमे वर्षे केरळविधानसभानिर्वाचने पक्षः भारतीयनिर्वाचनायोगे साम्यवादिपक्षः(मार्क्सवादी) इति नाम पञ्जीकृतवान् । अनन्तर्वर्तीकाले इयमेव आख्या प्रचलिता जाता ।
वर्तमाने सि पि आइ (एम्)-पक्षस्य पञ्चदशसदस्याः पोलिट्ब्युरे सन्ति । एते यथा-
भारतीयसाम्यवादिपक्षानुसारं समग्रभारते पक्षस्य ८,६७,७६३ कार्यकर्तारः सन्ति । प्रतिराज्यं सदस्यसंख्यायाः विवरणम् प्रस्तूयते-
राज्यम् | २००१ | २००२ | २००३ | २००४ |
---|---|---|---|---|
आन्ध्रप्रदेशराज्यम् | ४०७८५ | ४१८७९ | ४५५१६ | ४६७४२ |
असमराज्यम् | १०४८० | ११२०७ | १११२२ | १०९०१ |
अण्डमाननिकोबारद्वीपसमूहः | १७२ | १४० | १२४ | ९० |
बिहारराज्यम् | १७६७२ | १७४६९ | १६९२४ | १७३५३ |
छत्तीसगढराज्यम् | १२११ | १३६४ | १०७९ | १०५४ |
देहली | ११६२ | १३६० | १४१७ | १४०८ |
गोवाराज्यम् | १७२ | ३५ | ४० | ६७ |
गुजरातराज्यम् | २७९९ | ३२१४ | ३३८३ | ३३९८ |
हरियाणाराज्यम् | १३५७ | १४७८ | १४७७ | १६०८ |
हिमाचलप्रदेशराज्यम् | १००५ | १००६ | १०१४ | १०२४ |
जम्मूकाश्मीरराज्यम् | ६२५ | ७२० | ८३० | ८५० |
झारखण्डराज्यम् | २५५२ | २८१९ | ३०९७ | ३२९२ |
कर्णाटकराज्यम् | ६५७४ | ७२१६ | ६८९३ | ६४९२ |
केरळराज्यम् | ३०१५६ | ३१३६५२ | ३१८९६९ | ३१६३०५ |
मध्यप्रदेशराज्यम् | २२४३ | २८६२ | २४८८ | २३२० |
महाराष्ट्रराज्यम् | ८५४५ | ९०८० | ९७९६ | १०२५६ |
मणिपुरराज्यम् | ३४० | ३३० | २७० | ३०० |
ओडिशाराज्यम् | ३०९१ | ३४२५ | ३५०२ | ३६५८ |
पञ्जाबराज्यम् | १४३२८ | ११००० | ११००० | १००५० |
राजस्थानराज्यम् | २६०२ | ३२०० | ३५०७ | ३१२० |
सिक्किमराज्यम् | २०० | १८० | ६५ | ७५ |
तमिऴनाडुराज्यम् | ८६८६८ | ९०७७७ | ९१७०९ | ९४३४३ |
त्रिपुराराज्यम् | ३८७३७ | ४१५८८ | ४६२७७ | ५१३४३ |
उत्तराखण्डराज्यम् | ७०० | ७२० | ७४० | ८२९ |
उत्तरप्रदेशराज्यम् | ५१६९ | ५५४१ | ५४७७ | ५८७७ |
पश्चिमबङ्गराज्यम् | २४५०२६ | २६२८८२ | २५८६८२ | २७४९२१ |
केन्द्रीयसमितेः सदस्याः | ९६ | ९५ | ९५ | ८७ |
समग्रः | ७९६०७३ | ८३५२३९ | ८४३८९६ | ८६७७६३ |
क्रमः | नाम | दायित्वकालः |
---|---|---|
प्रथमः | पि सुन्दरय्या | १९६४–१९७८ |
द्वितीयः | इ.एम्.एस्. नम्बुदिरिपाद् | १९७८–१९९२ |
तृतीयः | हरकिषण सिंह सुरजीत् | १९९२–२००८ |
चतुर्थः | प्रकाश कारात् | २००८– |
This article uses material from the Wikipedia संस्कृतम् article भारतीयसाम्यवादिपक्षः (मार्क्सवादी), which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). भिन्नोल्लेखः यावत् न भवेत्, तावत् CC BY-SA 4.0 इत्यत्र उल्लेखो भवति । Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki संस्कृतम् (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.