जाट

१७ शताब्द्याः अन्ते १८ शताब्द्याः आरम्भे च जाट्-जनाः मुगलसाम्राज्यस्य विरुद्धं शस्त्राणि गृहीतवन्तः। गोकुला, एकः हिन्दुजाट् भूमिस्वामी औरङ्गजेबस्य युगे मुगलशासनस्य विरुद्धं प्रारम्भिकविद्रोहीनेतृषु अन्यतमः आसीत्। महाराजा सूरज माल (१७०७–१७६३) इत्यस्य अधीनं हिन्दुजाटराज्यं चरमपर्यन्तं प्राप्तवान्। सिक्खधर्मस्य मार्शल खालसापन्थस्य विकासे समुदायस्य महती भूमिका आसीत्। २० शताब्द्यां यावत् पञ्जाब, पश्चिमोत्तरप्रदेशः, राजस्थानः, हरियाणा, दिल्ली च इत्यादिषु उत्तरभारतस्य अनेकभागेषु भूस्वामिनः जाट्-जनाः प्रभावशालिनः समूहः अभवन्। वर्षेषु अनेके जाट्-जनाः नगरीय-कार्यस्य पक्षे कृषिं त्यक्तवन्तः, उच्चतर-सामाजिक-पदवीं दातुं स्वस्य प्रबल-आर्थिक-राजनैतिक-स्थितेः उपयोगं कृतवन्तः।