Kuka

Kuka (Erythroxylon coca) nisqaqa huk thansam.

Raphinkunapiqa huk kukayna nisqa musphachina imayay kaptinmi, runakuna lliipht'awan chaqruspa akullinmi mana yarqanapaq allin llamk'anapaq. Kuka ( aru simi); Kuka ( Kulli simi); coke ( inlis simi).

Kuka
Kuka
Mit'an kamay
Regnum: Plantae
Divisio: Magnoliophyta
Classis: Magnoliopsida
Ordo: Malpighiales
Familia: Erythroxylaceae
Genus: Erythroxylum
Species: E. coca
Mit'an kamaypaq sutin
Erythroxylum coca
Lam.

Inkakunap yupaychasqan yuras karqan. Kunankamapas Pachamamaman kuku raphi q'uwatam qaranku.

Kukayna qhatuq nisqakunaqa raphinkunamanta kukaynata hurquspa, ama nisqa kaptinpas, Hukllachasqa Amirika Suyukunaman qhatunku, USA-pi wayna runakuna kukaynawan musphakuyta munaptinmi. Chayraykum USA pusaqkunaqa Uralan Abya Yala mama llaqtakunapi sat'irikunku mana kukata puquchinapaq.

Evo Morales USA-man "ama sat'ikuwaykuchu" nispa Buliwyapi akllanakuypi atirqan, umalliq tukuspa.

Mariscal Andrés Avelino Cáceres ( Awilinu Kasiris)kukata chaqchapar chiliki awqakunata tsarapuran waqatsiran, hirkakunapa ukrukunapa purikachar.

Aya sutariptin ampikunachaw takipar kukata wakinkuna akullipayan, warat rikchayanapaqn Limaq llaqtapipas..

Rikchakuna

Kuka 
Acullicu - Kintu

Nisqakuna

  • Imayllaqa Mama Kuka kutimunqaqam
  • ¿Ima kuka chakrata waykanki? ( Qullqa kamariq, Panchu Karansa Rumiru)
  • Kintu kintullantam mikurqani ( Taqi ruwaq Awyun Yaranqa Waltirama)
  • Kukam willakamun Limaqpmanta chayamunqa nanichaw harkakayashqa ( Kuka qatipaq Karminchu Haara).
  • Unaymi yarparaa kuka mana alli rapra, patsan runakunata yukan; chaypita maakushkaa alli kukapa rurayninta, chay raprakuna, qullmiraq, mana mushkuqraq, mana kuyuqnaw, kallpan akulliqkaqta. ( Hipólito Ruiz, Jefe de la Expedición Botánica a los Reynos de Perú y Chile, a fines del siglo XVIII, lo cita Javier Pulgar Vidal).

Simi tinkuqkuna

  • Tuqra, llipta, isku
  • Kuka akulliy, kuka chaqchay, kuka qatpay.
  • Kuka chakra
  • Qachuy, aqñuy.
  • Kuka pallay
  • Sakapa, qarapa, wankuna hacha
  • Qallay haruy, shuuratsiy haruy
  • Kuka runqu, kuka kustal.
  • Kuka piksha, kuka chuspa
  • Kuka yaku
  • Apachitaman churakuy

Hawa t'inkikuna

  • Kuka  Commons nisqapi suyukunata uyarinakunatapas tarinki kaymantam: Kuka.

Willasakuna

Tags:

Kuka RikchakunaKuka NisqakunaKuka Simi tinkuqkunaKuka Hawa tinkikunaKuka WillasakunaKukaAkullina llipt'aImayayMusphachinaRaphiThansaYarqay

🔥 Trending searches on Wiki Qichwa simi:

Inti wayllayGermanu rimaykunaHatun yayaTurku simiSachsenFrederick ChilubaIwrupa HuñuKapchiyAPIQichwa simiAndroidAnchak'uyuAntañiqiq llika3 ñiqin pawqar waray killapiC++IP tiyakuyÑuñu19 ñiqin qhapaq raymi killapiEthanulGuarda distritu29 ñiqin chakra yapuy killapiErnesto Teodoro MonetaLumpaki4 ñiqin tarpuy killapi26 ñiqin pawqar waray killapiYuyay hallch'anaTitanyuAymuray killaVladimir Putin2014Sawutya ArapyaPulaku simiQhapaq p'anqa/Sillp'aRuqyayUrinWakaArizonaSaksaywamanLouvreAsarsuyu28 ñiqin inti raymi killapi18 ñiqin qhapaq raymi killapiSan Miguel de los Bancos kitiTeotiwakan2 ñiqin inti raymi killapiBrasil2021QhurqhiWiñay kawsay877ASumaq wasichay kamayEllen Johnson-SirleafSimi kapchiy28 ñiqin anta situwa killapiYuquyRobert De NiroCharlie ChaplinPiraAwustaralyaMyanmarKawsay qillqa1938Urin AfrikaApachiPisquQ'iraSikuanalisis24 ñiqin kantaray killapiTansu Çiller🡆 More