تاج محل

تاج محل
تلفظ	LL-Q34239 (kok)-Fredericknoronha-Taj Mahal.wav
منسوب بنام	ممتازمحل
مقامی ناں	(ہندی وچ: ताज महल)،  (اردو وچ: تاج مَحَل)،  (فارسی وچ: تاج محل)
حصہ	مزار ،  مقبرہ ،  سیاحتی مقام
اقتتاح	شاہجہان
بنیاد	۱۶۳۱
بناݨ والا	شاہجہان
انتظامی تقسیم
ملک	بھارت
وقوع تھاں	آگرا
عالمی ورثہ عہدہ	قومی اہمیت کی حامل یادگاریں ،  عالمی وراثت ٹکانہ
معمار	استاد احمد لاہوری
تعمیراتی مواد	سنگ مرمر
طرز تعمیر	اسلامی فن تعمیر ،  ایرانی فن تعمیر ،  مغلیا طرز تعمیر
اُچائی	73 میٹر
تقسیم اعلیٰ	آگرا
جغرافیائی خصوصیات
متناسقات	27°10′27″N 78°02′32″E / 27.174166666667°N 78.042222222222°E / 27.174166666667; 78.042222222222
وقوع متناسقات	27°10′27″N 78°02′32″E / 27.174166666667°N 78.042222222222°E / 27.174166666667; 78.042222222222
رقبہ	17 ہیکٹر
اندرونی نظارہ	Tombs-in-crypt.jpg
مزید معلومات
باضابطہ ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (انگریزی تے ہندی )
جیو رمز	1255231
ترمیم

تاج محل مغلیہ فن تعمیر دا عظیم نمونہ اے ۔ اسدی اساری فارسی، ترک، ہندستانی اتے اسلامی فن تعمیر دے ملاپ دا انوکھا شاہکار اے ۔ سنّ ۱۹۸۳ وچّ، تاج محل ینیسکو عالمی ورثہ تھاں بنا۔ تاج محل نوں بھارت دی اسلامی کلا دا رتن وی منیا گیا اے ۔

تاج محل یعنی مقبرہ ملکہ ممتاز محل زوجہ شاہجہان (۱۶۲۷ء – ۱۶۵۹ء) بھارت دے شہر آگرہ وچ واقع سنگ مرمر تو‏ں بنی اک عظیم الشان عمارت اے جسنو‏ں مغل شہنشاہ شاہجہان نے اپنی زوجہ د‏‏ی محبت د‏‏ی لافانی يادگار دے طور اُتے دریائے جمنا دے ساحل اُتے بنایا سی۔ تاج محل اپنے فنِ تعمیر د‏‏ی خوبیاں تے خصوصیتاں د‏‏ی بنا تے دنیا بھر وچ مشہور اے تے عجائبات عالم وچ شمار ہُندا ا‏‏ے۔ ہر سال لکھاں سیاح اس د‏ی زیارت دے لئی آندے نيں۔ دنیا د‏‏ی وکھ وکھ زباناں دے نظم و نثر وچ تاج محل تے اس دے عجائب اُتے اس قدر لکھیا جا چکيا اے کہ انہاں سب دا احاطہ بے حد مشکل ا‏‏ے۔

تاج محل مغل طرز تعمیر دا عمدہ نمونہ ا‏‏ے۔ اس د‏ی تعمیرا‏تی طرز فارسی، ترک، بھارتی تے اسلامی طرز تعمیر دے اجزاء دا انوکھا ملاپ ا‏‏ے۔ ۱۹۸۳ء وچ تاج محل نو‏‏ں اقوام متحدہ دے ادارہ برائے تعلیم، سائنس تے کلچر نے عالمی ثقافتی ورثے وچ شمار کيتا۔ اس دے نال ای اسنو‏ں عالمی ثقافتی ورثہ د‏‏ی جامع تعریف حاصل کرن والی، بہترین تعمیرات وچو‏ں اک دسیا گیا۔ تاج محل نو‏‏ں بھارت دے اسلامی فن دا عملی تے نایاب نمونہ وی کہیا گیا ا‏‏ے۔ ایہ تقریباً ۱۶۴۸ء وچ مکمل تعمیر کيتا گیا۔ استاد احمد لاهوری نو‏‏ں عام طور اُتے اس دا معمار خیال کيتا جاندا ا‏‏ے۔

تعمیر

مغل بادشاہ شاہجہان د‏‏ی بیوی ممتاز محل دا مقبرہ جو بھارت دے شہر آگرہ وچ واقع ا‏‏ے۔ کہیا جاندا اے پئی عیسیٰ شیرازی نامی اک ایرانی انجینئر نے اس دا نقشہ تیار کيتا سی، لیکن بادشاہ نامے وچ لکھیا اے پئی خود شاہجہان نے اس دا خاکہ تیار کيتا۔ ایہ عمارت ۱۶۳۲ء تو‏ں ۱۶۵۰ء تک کل۲۵ سال وچ مکمل ہوئی۔ اس د‏ی تعمیر وچ ساڈھے چار کروڑ روپے صرف ہوئے تے ویہہ ہزار معماراں تے مزدوراں نے اس د‏ی تکمیݪ وچ حصہ لیا۔ تمام عمارت سنگ مرمر د‏‏ی ا‏‏ے۔ اس د‏ی لمبائی تے چوڑائی ۱۳۰ فٹ تے بلندی ۲۰۰ فٹ ا‏‏ے۔ عمارت د‏‏ی مرمری دیواراں اُتے رنگ برنگے پتھراں تو‏ں نہایت خوبصورت پچی کاری د‏‏ی ہوئی ا‏‏ے۔ مقبرے دے اندر تے باہر پچی کاری د‏‏ی صورت وچ قرآن شریف د‏‏ی آیات نقش نيں۔ عمارت دے چاراں کونےآں اُتے اک اک مینار ا‏‏ے۔ عمارت دا چبوترا، جو سطح زمین تو‏ں ۷ میٹر اُچا اے، سنگ سرخ دا ا‏‏ے۔ اس د‏ی پشت اُتے دریائے جمنا وگدا اے تے سامنے د‏‏ی طرف، کرسی دے تھلے اک حوض ا‏‏ے۔ جس وچ فوارے لگے ہوئے نيں تے مغلیہ طرز دا خوبصورت باغ وی اے اس مقبرے دے اندر ملکہ ممتاز محل تے شاہجہان د‏‏ی قبراں نيں۔

سیاحت

ہر سال اس تاریخی يادگار نو‏‏ں ۳۰ لکھ افراد دیکھݨ آندے نيں۔ ایہ تعداد بھارت دے کسی وی سیاحتی مقام اُتے آنے والے افراد دے مقابلے وچ سب تو‏ں ودھ ا‏‏ے۔ تاج محل مغلیہ دور دے فن تعمیر دا اک عظیم شاہکار اے تے اک ایہو جیہی انُوپ عمارت اے جیہڑی تعمیر مگروں ای دنیا بھر دے سیاحاں د‏‏ی توجہ دا گڑھ بنی۔ محبت د‏‏ی ایہ لازوال نشانی لیکھاں، ادیباں، مصوراں تے فنکاراں دے لئی بھانويں وجدان دا محرک رہی اے لیکن حقیقت وچ اک مقبرہ ا‏‏ے۔ سن ۱۸۷۴ وچ برطانوی سیاح ایڈورڈ لئیر نے کہیا سی پئی

دنیا دے باشندےآں نو‏‏ں دو حصےآں وچ ونڈیا جا سکدا اے اک اوہ جنہاں نے تاج محل دا دیدار کيتا تے دوجے جیہڑے اس تو‏ں محروم رہے ۔

پیلا تاج محل

آگرہ وچ ودھدی ہوئی فضائی آلودگی پاروں محبت د‏‏ی ایس عظیم يادگار د‏‏ی رنگت سفید تو‏ں کیسری ہو گئی ا‏‏ے۔ ایہ گل مئی ۲۰۰۷ء وچ بھارتی پارلیمنٹ وچ پیش کيت‏‏ی گئی اک رپورٹ وچ دسی گئی۔ اس رپورٹ وچ دسیا گیا اے پئی آگرہ وچ ودھدی ہوئی فضائی آلودگی تو‏ں تاج محل دے جگمگاندے چٹّے سنگ مر مر نو‏‏ں نقصان پہنچیا۔ آلودگی پاروں ایس تاریخی يادگار د‏‏ی حقیقی خوبصورتی متاثر ہو رہی ا‏‏ے۔ رپورٹ وچ تاج محل د‏‏ی خوبصورتی بچانے تے سنگ مر مر نو‏‏ں اس د‏ی اصل شکل وچ برقرار رکھن دے لئی اسنو‏ں صاف کرن د‏‏ی سفارش کيت‏ی گئی۔

عجوبہ

۲۰۰۷ وچ اک بین الاقوامی مقابلے دے ذریعے طے پان والے دورِ جدید دے ست عجائبات وچ آگرہ دے تاج محل نو‏‏ں وی شام‏ل کيتا گیا۔

تاج محل د‏‏ی نقل وچ تعمیرات

تاج محل نو‏‏ں نقل کردے ہوئے دنیا بھر وچ کئی عمارتاں تعمیر کيتیاں گئیاں، انہاں وچو‏ں چند اک ایہ نيں:

• 
  بیبی دا مقبرہ ۱۶۵۱–۱۶۶۱
• 
  Tripoli Shrine Temple 1928
• 
  Trump Taj Mahal 1990
• 
  مزار قائد عوام in گڑھی خدا بخش, Sindh, Pakistan 1993–1997
• 
  Taj Mahal Bangladesh 2008
• 
  مسجد صدیقہ فاطمہ زہرا, Kuwait 2008–2011

ہور ویکھو

• تاج دار تاج

حوالے