Serbowie: Naród południowosłowiański

Ten artykuł dotyczy narodu południowosłowiańskiego. Zobacz też: Serbołużyczanie.

Jest ich ogółem około 12 mln. Mówią w swoim języku narodowym serbskim. W większości są wyznawcami prawosławia.

Serbowie

Срби / Srbi

św. Sawa, Stefan Dušan, Karađorđe, Vuk Karadžić Nikola Tesla, Mihajlo Pupin, Nadežda Petrović, Milutin Milanković
Populacja	12,5 – 13,5 miliona
Miejsce zamieszkania	Serbia 5 988 150 Bośnia i Hercegowina 1 437 893 Niemcy 623 332 Austria 300 000 Czarnogóra 178 110 Chorwacja 186 633 Szwajcaria 185 953 Stany Zjednoczone 187 739 Kanada 80 320[potrzebny przypis] Francja 119 889 Australia 96 895 Włochy 78 174 Wielka Brytania 70 000 Słowenia 38 964 Macedonia Północna 35 939 Rumunia 22 518
Język	serbski
Religia	prawosławie
Pokrewne	Czarnogórcy, Chorwaci, Boszniacy
Multimedia w Wiki Commons

Serbowie dzielą się na grupy regionalne: Šumadinci, Ere, Vojvođani, Bačvani, Banaćani, Bokelji, Sremci, Semberci, Krajišnici, Hercegovci, Torlaci, Šopi i inni, ale są to określenia regionalne, które obejmują wszystkie mniejszości narodowe w tych regionach. Czarnogórcy aż do 1945 byli uważani za Serbów.

Serbołużyczanie lub Serbowie łużyccy przypuszczalnie mają wspólne pochodzenie z Serbami (Biała Serbia), ale obecnie nic poza wspólną narodowością słowiańską i poza nazwą ich nie łączy.

Według źródeł bizantyjskich przodkowie Serbów osiedlili się na obszarze obecnych południowej Serbii, Kosowa, Dalmacji, Bośni i Czarnogóry pod koniec VI wieku lub w latach 20. VII wieku, ulegając następnie wymieszaniu z miejscową (częściowo zromanizowaną) ludnością tubylczą. Cesarz bizantyjski Herakliusz najprawdopodobniej pozwolił im na osiedlenie się w środkowej części Ilirii zwanej Zagorje.

Osobny artykuł: Serbowie od VII do IX wieku.

 

Dopiero setki lat później, na skutek powtarzających się napaści Imperium Osmańskiego, Serbowie zaczęli zasiedlać tereny północne: Wojwodinę, Slawonię i Węgry. Pod rządami Stefana Duszana Serbia była najpotężniejszym mocarstwem na Bałkanach, z terytorium rozciągającym się od Adriatyku po morze Egejskie. Bitwa na Kosowym Polu w 1389 zakończyła okres świetności średniowiecznego państwa serbskiego i rozpoczął się okres tureckiej dominacji nad Serbami. Serbowie zamieszkiwali tereny na styku Imperium osmańskiego i Królestwa Węgier, co powodowało wzmożoną migrację między tymi państwami oraz wewnątrz swoich terytoriów, migrowali też do carskiej Rosji. Do podobnej wewnętrznej migracji doszło też później w Jugosławii, dlatego Serbowie stanowili mniejszość etniczną we wszystkich byłych republikach tego państwa, np. 2 do 3% ludności ich stolic (najwięcej w Podgoricy, 26%). Wielu Serbów osiedliło się w ciągu XIX w. i XX w. w Europie Zachodniej i Ameryce Północnej (najwięcej Serbów poza byłą Jugosławią mieszka w Wiedniu, Chicago i Toronto). Po II wojnie światowej niemalże wszyscy Serbowie z Czarnogóry zadeklarowali narodowość czarnogórską, dlatego Czarnogórcy mają wspólny rodowód z Serbami tak jak większość Boszniaków, których przodkami byli Serbowie.

Kultura Serbów ukształtowała się pod wpływem Bizancjum i Cerkwi prawosławnej, jednak ich zachodni i północny obszar osiedlenia uległ znacznym wpływom katolicyzmu i kultury zachodnioeuropejskiej. W XIX w. nastąpił wzrost świadomości narodowej (początkowo w Wojwodinie, później w całej Serbii).

•  
  Serbia 1991

       Serbowie

       Albańczycy

       Węgrzy

       Bośniacy

       Słowacy

       Bułgarzy

       Gorani

•  
  Czarnogóra 2003

       Serbowie

       Czarnogórcy

       Boszniacy

       Albańczycy

•  
  Rozmieszczenie Serbów
  w 1981
•  
  Serbowie w b. Jugosławii (1991-95)
•  
  Granice w 1998
•  
  Granice w 2010

• Schiavoni
• Serbowie z Bośni i Hercegowiny