Romulus Augustulus: Cesarz zachodniorzymski

ok. 463, zm. po 507) – ostatni cesarz zachodniorzymski, syn Orestesa, naczelnika wojsk, który w rzeczywistości sprawował władzę.

Romulus Augustulus

Flavius Romulus Augustus

Romulus Augustus przed Odoakrem
Cesarz rzymski
Okres	od 31 października 475 do 4 września 476
Koronacja	31 października
Poprzednik	Juliusz Nepos
Następca	—
Dane biograficzne
Data urodzenia	ok. 463
Data i miejsce śmierci	po 507 Castellum Lucullanum (?)
Miejsce spoczynku	Castel dell’Ovo w Neapolu (?)
Ojciec	Orestes
Moneta
Multimedia w Wiki Commons

 

Panował od 31 października 475 do 4 września 476 roku. Właściwą władzę w jego imieniu sprawował jego ojciec Orestes, który jako magister militum praesentalis, czyli głównodowodzący wojsk rzymskich, zbuntował się przeciwko Juliuszowi Neposowi. Orestes przyjął tytuł patrycjusza i dowódcy obu rodzajów wojsk (magister utriusque militiae).

W sierpniu 476 na czele buntu wojsk barbarzyńskich w Italii złożonych ze Skirów, Herulów i Alanów stanął Odoaker, który pokonał Orestesa pod Ticinum (obecnie Pawia). Przyczyną buntu była odmowa Orestesa nadania żołnierzom ziemi w Italii. Sam Orestes zginął 28 sierpnia 476, a 4 września pod Rawenną zabito jego brata Pawła. Romulus przebywający w Rawennie został pozbawiony władzy przez Odoakra, który jednak zachował ustępującego cesarza przy życiu, obdarzył go majątkiem ziemskim na północ od dzisiejszego Neapolu i nakazał wypłacanie corocznej renty w wysokości 6000 solidów (odpowiadało to mniej więcej rocznemu dochodowi rzymskiego senatora). Zamieszkał w willi Castellum Lucullanum. Być może Odoaker chciał w przyszłości wykorzystać Romulusa do swoich celów.

Koniec jego panowania uważa się za koniec cesarstwa zachodniorzymskiego. Często data ta jest też uznawana za symboliczny koniec starożytności.

Jego dalsze losy są nieznane. Prawdopodobnie żył jeszcze długo i pobierał rentę zarówno od Odoakra, jak i jego następców, w tym Teodoryka Wielkiego. Kasjodor w 507 (lub 511) roku napisał w imieniu tego władcy list do „Romulusa”, potwierdzający wypłacanie mu renty. Większość historyków identyfikuje owego „Romulusa” z byłym cesarzem. Uważa się, że Romulus Augustulus zmarł przed przywróceniem władzy bizantyjskiej w Italii (536).

Obejmując rządy, Romulus Augustulus miał 12 lat (był więc młodszy niż Heliogabal i Aleksander Sewer, mający w roku objęcia rządów 14 lat). Jak dwaj wymienieni był marionetką w rękach swojej rodziny, z tą różnicą, że Romulusem kierował ojciec, a dwoma pozostałymi babka Julia Maesa oraz ich matki Julia Soaemias (Heliogabala) i Julia Mamaea (Aleksandra Sewera). Jego władza nie została uznana przez cesarza wschodniorzymskiego Zenona.

Romulus Augustulus jest jedną z głównych postaci filmu z 2007, pt. „Ostatni Legion”. W jego rolę wcielił się Thomas Brodie-Sangster. Film jest pełen anachronizmów i przeinaczeń: podaje jedną z nieprawdopodobnych wersji dalszego życia ostatniego cesarza Rzymu, utożsamiając go z królem Brytanii – Utherem Pendragonem, pogromcą Vortigerna i ojcem króla Artura.

• Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich. Dominat. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1991, s. 564–567. ISBN 83-207-1099-5.
• Kazimierz Lepszy (red.): Słownik biograficzny historii powszechnej do XVII stulecia. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1968.brak strony w książce
• Marcin Pawlak: Rzymski Zachód w latach 395–493. W: Świat rzymski w V wieku. Praca zbiorowa pod redakcją Rafała Kosińskiego i Kamilli Twardowskiej. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze „Historia Iagellonica”, 2010. ISBN 978-83-62261-16-1.
• Jerzy Strzelczyk: Goci – rzeczywistość i legenda. Warszawa: 1984. ISBN 83-06-00654-2.