Michaił Aleksandrowicz Szołochow (ros. Михаил Александрович Шолохов; ur.
11 maja?/24 maja 1905 w Krużylinie n. Donem, Imperium Rosyjskie, zm. 21 lutego 1984 w Stanicy Wieszeńskiej, Rosyjska Federacyjna SRR) – rosyjski pisarz oraz działacz polityczny i kulturalny. Deputowany do Rady Najwyższej ZSRR od 1937 i członek Akademii Nauk ZSRR od 1939. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1965. Członek zagraniczny Serbskiej Akademii Nauk i Sztuk.
Michaił Szołochow (1960) | |
Imię i nazwisko | Michaił Aleksandrowicz Szołochow |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | 24 maja 1905 |
Data i miejsce śmierci | 21 lutego 1984 |
Narodowość | |
Język | |
Dziedzina sztuki | |
Muzeum artysty | Państwowe Muzeum-Skansen Szołochowa w Stanicy Wieszeńskiej |
Ważne dzieła | |
| |
Odznaczenia | |
| |
Nagrody | |
Głównie dzięki powieści Cichy Don i przejmującej mikropowieści Los człowieka, wpisał się na trwałe do literatury światowej, jako kontynuator innego wielkiego rosyjskiego epika – Lwa Tołstoja. Bohaterowie utworów Szołochowa – zwykli ludzie rzuceni w wir wielkich przemian społecznych i politycznych – pokazani są z dużą psychologiczną wiarygodnością.
Michaił Szołochow przyszedł na świat 24 maja (11 maja według ówczesnego kalendarza) 1905 w rodzinie kozackiej. Rodzina mieszkała w niewielkim chutorze Krużylino, w pobliżu Stanicy Wieszeńskiej (Obwód rostowski) nad Donem, w ówczesnym Obwodzie Wojska Dońskiego.
Już jako 15-latek został żołnierzem Armii Czerwonej i walczył z przeciwnikami władzy radzieckiej.
W wieku 17 lat zadebiutował jako pisarz. W 1922 zamieszkał w Moskwie, z zamiarem wykonywania zawodu dziennikarza, jednak pracował fizycznie. W 1924 osiadł na stałe w rodzinnych stronach – w Stanicy Wieszeńskiej i poślubił Marię Pietrownę Gromosławską (ur. 1901, zm. 1992). Mieli 2 córki i 2 synów.
W latach 20. związany był z grupą literacką Młoda Gwardia. W 1924 zadebiutował opowiadaniem Znamię. Już wcześniej w prasie ukazywały się jego felietony. Dwa lata później, opublikował zbiór opowiadań – Opowiadania znad Donu, w dużej części opartych na własnych przeżyciach. Był to jego debiut książkowy. Już rok wcześniej, w 1925, rozpoczął pracę nad dziełem swego życia – Cichym Donem. Powieść tę ukończył dopiero w 1940. W międzyczasie powstawały inne jego dzieła, m.in. Zaorany ugór, którego pierwszy tom opublikowany został w 1932, podczas gdy drugi ukazał się dopiero po wojnie, w 1959.
Płynąca z utworów Szołochowa afirmacja budującej się radzieckiej rzeczywistości, mimo tragizmu indywidualnych losów i krętych ścieżek bohaterów, przysporzyła autorowi przychylności władz ZSRR, które wykreowały go na wielki autorytet moralny. Z drugiej strony przysporzyła mu również wrogów, którzy posunęli się nawet do oskarżeń o plagiat.
Szołochow, jako funkcjonariusz literacki i partyjny (od 1962 zasiadał w KC KPZR) zasłynął ze skrajnie ortodoksyjnych wystąpień publicznych i publicystycznych, także podczas gigantycznej akcji propagandowej i nagonki na Borysa Pasternaka.
W 1965 w ZSRR zostało aresztowanych dwóch pisarzy – Andriej Siniawski i Julij Daniel – za publikowanie swoich utworów za granicą. Obu twórców skazano na kilkuletnie wyroki więzienia w obozie o zaostrzonym rygorze. Podczas XXIII zjazdu KPZR (w 1966) Szołochow wystąpił z referatem, w którym żałował, że Siniawskiego i Daniela ominęła kara śmierci.
Już pod koniec lat 20. XX wieku pojawiły się w stosunku Szołochowa oskarżenia o kradzież intelektualną. Nagłośnił je Aleksander Sołżenicyn, który zarzucił Szołochowowi plagiat utworu Cichy Don, którego autorem miał być w rzeczywistości Fiodor Kriukow, kozacki pisarz i działacz antybolszewicki zmarły w 1920 roku. Od tego czasu przeprowadzono liczne analizy tekstów Szołochowa, jednak wśród badaczy jego literatury brak jest jednomyślności. Przedstawiono zarówno dowody przeczące popełnieniu plagiatu, jak i potwierdzające tezę Sołżenicyna, m.in. teksty utworów Kriukowa, które Szołochow miał rzekomo przepisać niemal bez zmian, tworząc Cichy Don.
Podobieństw do twórczości Kriukowa doszukuje się także w utworze Szołochowa Los człowieka z 1957 roku. Jego pierwowzorem mogły być dwa opowiadania Kriukowa Włoch Zamczałow z 1916 roku oraz W gościach u towarzysza Mironowa z 1919 roku, opublikowane w tychże latach przez czasopisma „Russkie wiedomosti” oraz „Donskie wiedomosti”.
Sam Szołochow twierdził, że wszelkie rękopisy m.in. Cichego Donu zaginęły w 1941 roku podczas niemieckiej inwazji na ZSRR, co uniemożliwiało przeprowadzenia na nich badań. W 1987 roku odnaleziono część rękopisów Cichego Donu, a także szkiców i notatek Szołochowa sporządzonych w latach 20. XX wieku podczas tworzenia dzieła. Zostały one poddane analizie przez specjalistów z Rosyjskiej Akademii Nauk, której wyniki opublikowano w 1999 roku. Nie stwierdzono dowodów popełnienia plagiatu przez Szołochowa, wskazując na to, że najprawdopodobniej rzeczywiście był on autorem Cichego Donu.
Po śmierci jego mózgowie badał Institut Mozga.
Źródła w języku angielskim
Źródła w języku rosyjskim
Źródła w języku polskim
This article uses material from the Wikipedia Polski article Michaił Szołochow, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Treść udostępniana na licencji CC BY-SA 4.0, jeśli nie podano inaczej. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Polski (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.