Kwadratnik: Rodzaj pająków

Rodzina kwadratnikowatych dawniej była dzielona na dwie podrodziny: czaikowate (Metinae lub Metainae) oraz Tetragnathinae(inne języki). Trzy analizy filogenetyczne z początku XXI wykazały, że Tetragnathinae jest taksonem monofiletycznym, składającym się z 7 rodzajów. Rodzaj Tetragnatha opisał Pierre André Latreille w 1804 roku, gatunek typowy to kwadratnik trzcinowy. Naukowa nazwa taksonu pochodzi z języka greckiego i oznacza „cztery szczęki” (kły), nawiązuje to do podobnej długości szczękoczułek i maxilli nogogłaszczek, co może sprawiać wrażenie, że pająk dysponuje czterema kłami. Jedną z pierwszych prób rewizji rodzaju była praca Ralpha M. Seeley'a(inne języki) z 1928 roku dotycząca kwadratników Ameryki Północnej. Rewizją rodzaju pod kątem gatunków europejskich zajmowali się m.in. Adolf Lendl(inne języki) i Hermann Wiehle(inne języki). Rodzaj Tetragnatha liczy 324 opisane gatunki (według innego źródła jest to 349 gatunków), co stanowi blisko ⅓ wszystkich gatunków z rodziny kwadratnikowatych (liczącej 987 gatunków). Wiele gatunków pozostaje słabo rozpoznanych na poziomie taksonomicznym. Taksonomia tego rodzaju opiera się głównie na morfologii szczękoczułek (terminologię ich dotyczącą opracował Hermann Wiehle w pracy z 1939 roku) i, w mniejszym stopniu, na morfologii genitaliów.

Długość ciała wynosi od 3,8 do 13,3 mm. Wszystkie gatunki z rodzaju kwadratnik cechują dobrze wykształcone i wydłużone szczękoczułki u samców (wykorzystywane m.in. do przytrzymywania samic podczas kopulacji), wydłużone i wąskie ciało, owalny, wydłużony i spłaszczony grzbietowo karapaks, prosoma dłuższa niż szersza z wyraźną jamką środkową (ang. fovea), opistosoma również wąska i długa z gruczołami przędnymi na końcu, równoległe rzędy małych oczu (każde oko otacza czarna obwódka) z zazwyczaj oddzielonymi od reszty oczami bocznymi oraz otwór płciowy samicy ulokowany przy zakrzywionym końcu bruzdy epigastrycznej (ang. epigastric furrow).

Takson kosmopolityczny, rozpowszechniony w Europie (w Polsce występuje 9 gatunków), Afryce, Azji i Amerykach. 67 gatunków występuje w krainie neotropikalnej (z czego 15 gatunków stwierdzono w Ameryce Północnej), a 56 – w Australazji. Zasięgi geograficzne poszczególnych gatunków nie są jednak w pełni poznane.

Kwadratniki zamieszkują m.in. drzewa i krzewy, wysokie trawy na łąkach bądź zarośla na brzegach jezior i potoków.

Część gatunków buduje sieci łowne nad płynącą wodą. Sieć jest zazwyczaj odchylona od pionu, może być także pozioma, a jej średnica może przekraczać 30 cm. Centrum sieci zazwyczaj pozostaje puste. Niektórzy przedstawiciele rodzaju czatują w centrum sieci w dzień i w nocy, natomiast inne gatunki polują nocą. Charakterystycznym sposobem na kamuflaż jest ścisłe przyleganie do źdźbeł trawy blisko sieci, polegające na wyciągnięciu odnóży I i II pary w przód oraz III i IV pary w tył. Przedstawiciele rodzaju potrafią szybko i z łatwością poruszać się po powierzchni wody. Możliwe również, że są w stanie oddychać pod wodą z wykorzystaniem pęcherzyka powietrza.