Rodzaj Ssaków Świnia: Rodzaj ssaków z rodziny świniowatych

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Eurazji i północnej Afryce.

Długość ciała 80–200 cm, długość ogona 15–40 cm, wysokość w kłębie 30–110 cm; masa ciała 20–320 kg.

Rodzaj zdefiniował w 1758 roku szwedzki przyrodnik Karol Linneusz w 10 wydaniu poblikacji swojego autorstwa dotyczącej systematyki zwierząt. Linneusz wymienił cztery gatunki – Sus babyrussa Linnaeus, 1758, Sus porcus Linnaeus, 1758, Sus scrofa Linnaeus, 1758 i Sus tajacu Linnaeus, 1758 – z których gatunkiem typowym jest (Linneuszowska tautonimia) Sus scrofa Linnaeus, 1758.

Etymologia

• Sus: łac. sus, suis ‘świnia’, od gr. συς sus ‘świnia, wieprz’.
• Porcus: łac. porcus ‘wieprz’. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Porcus vulgaris S.D.W., 1836 (= Sus domesticus Linnaeus, 1758).
• Capriscus: gr. καπρίσκος kapriskos ‘mały dzik’, od κάπρος kapros ‘dzik’; przyrostek zdrabniający -ισκος -iskos. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus papuensis Lesson & Garnot, 1826 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
• Centuriosus: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Centurio J.E. Gray, 1842 (starzec) oraz rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus pliciceps J.E. Gray, 1842 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
• Gyrosus: gr. γυρoς gyros ‘okrągły’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus (Gyrosus) pliciceps J.E. Gray, 1842 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
• Ptychochoerus: gr. πτυξ ptux, πτυχος ptukhos ‘fałda’; χοιρος choiros ‘wieprz’.
• Eusus: gr. ευ eu ‘dobry, typowy’; συς sus ‘świnia, wieprz’. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus barbatus S. Müller, 1838.
• Scrofa: epitet gatunkowy Sus scrofa Linnaeus, 1758; łac. scrofa ‘locha, maciora’. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus domesticus Erxleben, 1777.
• Euhys: gr. ευ eu ‘dobry, typowy’; ύς us ‘świnia’. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus barbatus S. Müller, 1838.
• Aulacochoerus: gr. αυλαξ aulax, αυλακος aulakos ‘bruzda, wyżłobienie’; χοιρος choiros ‘wieprz’. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus vittatus S. Müller, 1842 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
• Dasychoerus: gr. δασυς dasus ‘włochaty, kudłaty’; χοιρος choiros ‘wieprz’. Gatunek typowy: Gray wymienił dwa gatunki – Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843 i Sus verrucosus Boie, 1832 – z których typem nomenklatorycznym jest Sus verrucosus S. Müller, 1840.
• Nesosus: gr. νησος nēsos ‘wyspa’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy: Heude wymienił kilka gatunków – Sus calamianensis Heude, 1892 (= Sus ahoenobarbus Huet, 1888), Sus barbatus S. Müller, 1838, †Sus bucculentus Heude, 1892 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758), Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843, Sus vittatus Boie, 1828 i Sus verrucosus Boie, 1832 – nie wyznaczając typu nomenklatorycznego.
• Sinisus: nowołac. Sina ‘Chiny’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus leucorhinus Heude, 1892 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
• Annamisus: Annam (obecnie Wietnam); rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy: Heude w oryginalnym opisie nie wymienił żadnego gatunku.
• Rhinosus: gr. ῥις rhis, ῥινος rhinos ‘nos’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus calamianensis Heude, 1892 (= Sus barbatus ahoenobarbus Huet, 1888).
• Verrusus: fr. verrue ‘brodawka’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy: Heude w oryginalnym opisie nie wymienił żadnego gatunku.
• Microsus: gr. μικρος mikros ‘mały’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy: Heude wymienił trzy gatunki – Microsus macassaricus Heude, 1898 (= Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843), Microsus maritimus Heude, 1898 (= Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843) i Microsus floresianus Heude, 1899 (= Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843) – nie wyznaczając typu nomenklatorycznego.
• Vittatus: łac. vittatus ‘pasmowy, wstęgowy’, od vitta ‘pasmo, wstęga’. Gatunek typowy: nie jest do końca jasne, czy miała to być nazwa rodzajowa (dla Sus vittatus).
• Taenisus: gr. ταινια tainia ‘wstęga, pasmo’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus calamianensis Heude, 1892 (= Sus ahoenobarbus Huet, 1888).
• Indisus: łac. Indicus ‘indyjski’, od India ‘Indie’; rodzaj Sus Linnaeus, 1758 (świnia). Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Sus scrofoides Heude, 1892 (= Sus scrofa Linnaeus, 1758).
• Caprisculus: rodzaj Capriscus Gloger, 1841; łac. przyrostek zdrabniający -iscus.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki:

• Sus cebifrons Heude, 1888 – świnia wisajska
• Sus philippensis Nehring, 1886 – świnia filipińska
• Sus oliveri Groves, 1997 – świnia samotna
• Sus ahoenobarbus Huet, 1888 – świnia palawańska
• Sus barbatus S. Müller, 1838 – świnia brodata
• Sus verrucosus Boie, 1832 – świnia brodawkowata
• Sus celebensis S. Müller & Schlegel, 1843 – świnia celebeska
• Sus scrofa Linnaeus, 1758 – dzik euroazjatycki
• Sus domesticus Linnaeus, 1758 – świnia domowa – gatunek udomowiony.

Opisano również szereg gatunków wymarłych:

• J.E. Gray. Synopsis of the Species of Pigs (Suidæ) in the British Museum. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1868, s. 17-49, 1868. (ang.). 
• P.M. Heude. Étude sur les suillens. Chapitre II. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 2 (2), s. 85–111, 1892. (fr.). 
• P.M. Heude. Étude sur les suillens. Chapitre IV. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 2 (4), s. 212–247, 1894. (fr.). 
• P.M. Heude. Étude sur les suilliens. Chapitre IV. Sangliers chinois. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 4 (3), s. 113–133, 1899. (fr.). 
• P.M. Heude. Crânes de quelques herbivores. „Mémoires Concernant l’Histoire Naturelle de l’Empire Chinois par des Péres de la Compagnie de Jesus”. 5 (1), s. 21–43, 1899. (fr.). 
• T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.). 
• G.E. Pilgrim. The fossil Suidae of India. „Memoirs of the Geological Survey of India, Palaeontologia Indica”. 8, s. 1–68, 1926. (ang.). 
• E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).