Ing atom ing malating diling dake o parting bibilug king metung a chemical element.
Para keng aliwang gamit, lawen ye ing Átomu (disambiguation).
Ing atom bibilugan ne ning electron cloud, a maki electron a negative a charge a makapadurut king masiksik (dense) a nucleus. Ining nucleus atin yang proton a maki positive a charge, ampong neutron a neutral a electrically neutral. Nung pante ing bilang da reng proton ampong neutron, electrically neutral ya ing atom. Nu namang ali, metung yang ion, a maki positive o negative a charge. Matitinduk (classified, o mapipitna la agpang king uri) ya ing atom basi king bilang da reng kayang proton ampong neutron: ing bilang da reng proton ing magpasia king chemical element, at ing bilang da naman deng neutron ing magpasia king isotope na nitang element.
Ing atom ning Helium
Metung a larawan ning atom ning helium, nung nu ya mayayakit ing nucleus (malare) ampo ing electron cloud distribution (matuling). Ing nucleus (babo wanan) pante ya pangabilug king tutu, oneng e paneng anti kaniti kareng mas komplikadu tabas a nucleus. Metung yang ångström ing matuling a gulis, a katumbas ning 10−10 m o 100,000 fm.
Pamitinduk-tinduk o Klasipikasiun
Pekamalating kikilalanan a dake ning metung a chemical element
Kaurian (Properties)
Mass range:
1.67Template:E to 4.52Template:E g
Electric charge:
zero (neutral), or ion charge
Diameter range:
62 pm (He) to 520 pm (Cs) (data page)
Components:
Electrons and a compact nucleus of protons and neutrons
Deng minunang filosofo king India ampong Grecia kanitang minunang panaun ing purmerung migmunikala king idea o konseptu nng atom antimong dake ning sangkap (matter) a e na maliaring pitnan. Aniang kalampitu (17th) ampo kalabingwalung siglu o dilanua (18th century), minie lang pisikal a katibayan para kanitang idea kapamilatan ning pamagpaltong e no maliaring pitnan o bangalan pa king paralan a chemical deng mapilang sangkap. Aniang wakas ning kalabingsiam (19th) a siglu ampo ing umpisa ning kaduang pulung siglu, mekatuklas lang dake ampong pangabalangkas kilub ning, at mas malati pa kesa king atom, patudeng e tutung e na maliaring pitnan ing 'atom.' Megamit la reng tuntunan ning quantum mechanics ba yang i-model ing atom. Nung pakilupa tamu king araranasan tamu aldo-aldo, tutu lang mangalatiktik a bage deng atom, a makanian murin kalatiktik a bayat, at maliari la mung panigaralan tunggal-tunggal nung gumamit espesial a kasangkapan antimo king scanning tunneling microscope. Atiu king nucleus ing 99.9% ning timbang ning nucleus, , halus pareu la bayat deng proton ampo reng neutron. Neng masiadu yang dakal o ditak ing bilang da reng neutron nung ikumpara/pakiyanti ya king bilang da reng proton, e matatag o pilmi ing nucleus, at maliaring marapat kaya ing radioactive decay Mag-okupa la o makabili king metung a grupu da reng matatag (stable) a energy level or orbital deng electron a makapadurut king nucleus, at maliari lang malis/lumipat manibat king metung papunta king aliwang estadu o energy level kapamilatan ning pamananggap o pamagpalual photon a katumbas ning pamialiwa da enerhia deng level. Deng electron ing magpasia king kaurian dang chemical (chemical properties) ning metung a element, at maragul ing karelang impluensia king kaurian nang magneticu ning metung a atom.
L'Annunziata, Michael F. (2003). Handbook of Radioactivity Analysis. Academic Press. ISBN 0-12-436603-1.
Beyer, H. F.; Shevelko, V. P. (2003). Introduction to the Physics of Highly Charged Ions. CRC Press. ISBN 0-7503-0481-2.
Choppin, Gregory R.; Liljenzin, Jan-Olov; Rydberg, Jan (2001). Radiochemistry and Nuclear Chemistry. Elsevier. ISBN 0-7506-7463-6.
Dalton, J. (1808). A New System of Chemical Philosophy, Part 1. London and Manchester: S. Russell.
Demtröder, Wolfgang (2002). Atoms, Molecules and Photons: An Introduction to Atomic- Molecular- and Quantum Physics, 1st Edition, Springer. ISBN 3-540-20631-0.
MacGregor, Malcolm H. (1992). The Enigmatic Electron. Oxford University Press. ISBN 0-19-521833-7.
Manuel, Oliver (2001). Origin of Elements in the Solar System: Implications of Post-1957 Observations. Springer. ISBN 0-306-46562-0.
Mazo, Robert M. (2002). Brownian Motion: Fluctuations, Dynamics, and Applications. Oxford University Press. ISBN 0-19-851567-7.
Mills, Ian; Cvitaš, Tomislav; Homann, Klaus; Kallay, Nikola; Kuchitsu, Kozo (1993). Quantities, Units and Symbols in Physical Chemistry, 2nd edition, Oxford: International Union of Pure and Applied Chemistry, Commission on Physiochemical Symbols Terminology and Units, Blackwell Scientific Publications. ISBN 0-632-03583-8.
Myers, Richard (2003). The Basics of Chemistry. Greenwood Press. ISBN 0-313-31664-3.
Padilla, Michael J.; Miaoulis, Ioannis; Cyr, Martha (2002). Prentice Hall Science Explorer: Chemical Building Blocks. Upper Saddle River, New Jersey USA: Prentice-Hall, Inc.. ISBN 0-13-054091-9.
Pauling, Linus (1960). The Nature of the Chemical Bond. Cornell University Press. ISBN 0-8014-0333-2.
Pfeffer, Jeremy I. (2000). Modern Physics: An Introductory Text. Imperial College Press. ISBN 1-86094-250-4.
Ponomarev, Leonid Ivanovich (1993). The Quantum Dice. CRC Press. ISBN 0-7503-0251-8.
Shultis, J. Kenneth; Faw, Richard E. (2002). Fundamentals of Nuclear Science and Engineering. CRC Press. ISBN 0-8247-0834-2.
Siegfried, Robert (2002). From Elements to Atoms: A History of Chemical Composition. DIANE. ISBN 0-87169-924-9.
Sills, Alan D. (2003). Earth Science the Easy Way. Barron's Educational Series. ISBN 0-7641-2146-4.
Smirnov, Boris M. (2003). Physics of Atoms and Ions. Springer. ISBN 0-387-95550-X.
This article uses material from the Wikipedia Kapampangan article Átomu, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Content is available under CC BY-SA 4.0 unless otherwise noted. Images, videos and audio are available under their respective licenses. ®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kapampangan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.