ਕੌਸਮੌਲੌਜੀ (ਗਰੀਕ ਸ਼ਬਦ κόσμος, kosmos “ਸੰਸਾਰ” ਅਤੇ -λογία, -logia “ਦਾ ਅਧਿਐਨ”), ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਉਤਪਤੀ, ਅਤੇ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਕਿਸਮਤ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਹੈ। ਭੌਤਿਕੀ ਕੌਸਮੌਲੌਜੀ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀ ਅੰਤਿਮ ਕਿਸਮਤ, ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ਾਲ-ਪੈਮਾਨੇ ਦੀਆਂ ਬਣਤਰਾਂ ਅਤੇ ਡਾਇਨਾਮਿਕਸ, ਸ਼ੁਰੂਆਤ, ਅਤੇ ਉਤਪਤੀ ਦਾ ਗੰਭੀਰ ਵਿਦਵਤਾ ਭਰਿਆ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਧਿਐਨ ਹੈ, ਜੋ ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਵੀ ਹੈ ਜੋ ਇਹਨਾਂ ਵਾਸਤਵਿਕਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਨਿਯੰਤ੍ਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਸ਼ਵਾਸਾਂ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਹੈ ਜੋ ਮਿਥਿਹਾਸਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ, ਅਤੇ ਗੁਪਤ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਰਚਨਾ ਅਤੇ ਇਸ਼ੈਟੌਲੌਜੀ (ਕਿਸਮਤ ਸਿਧਾਂਤ)ਦੀਆਂ ਪ੍ਰੰਪਰਾਵਾਂ ਉੱਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੈ।
ਭੌਤਿਕੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਗਿਆਨਿਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਖਗੋਲਵਿਗਿਆਨੀ ਅਤੇ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ, ਅਤੇ ਦਾਰਸ਼ਿਨਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ, ਮੈਟਾਫਿਜ਼ੀਸ਼ੀਅਨ (ਅਧਿਆਤਮਵਾਦੀ), ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਦੇ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅਤੇ ਸਪੇਸ ਅਤੇ ਟਾਈਮ ਦੇ ਫਿਲਾਸਫਰ। ਇਸਦੀ ਫਿਲਾਸਫੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਸਦਕਾ, ਭੌਤਕੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਥਿਊਰੀਆਂ ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਵਿਗਿਆਨਿਕ ਦੋਵੇਂ ਕਿਸਮ ਦੇ ਕਥਨ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਤੋਂ ਇਸ ਗੱਲ ਵਿੱਚ ਵੱਖਰੀ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਪੂਰੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨਾਲ ਵਾਸਤਾ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂਕਿ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਖਗੋਲਿਕ ਵਸਤੂਆਂ ਨਾਲ ਵਰਤਦੀ ਹੈ। ਅਜੋਕੀ ਭੌਤਿਕੀ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ ਉੱਤੇ ਬਿੱਗ ਬੈਂਗ ਥਿਊਰੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਨਿਰੀਖਣਾਤਮਿਕ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਕਣ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ, ਹੋਰ ਖਾਸ ਕਰਕੇ, ਬਿੱਗ ਬੈਂਗ ਦੀ ਡਾਰਕ ਮੈਟਰ ਅਤੇ ਡਾਰਕ ਐਨਰਜੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਮਿਆਰੀ ਮਾਪਦੰਡੀਕਰਨ ਲਈ ਯਤਨਸ਼ੀਲ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਲੈਂਬਡਾ- CDM ਮਾਡਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਸ਼ਬਦ ਕੌਸਮੌਲੌਜੀ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ 1730 ਵਿੱਚ ਜਰਮਨ ਫਿਲਾਸਫਰ ਕ੍ਰਿਸਚੀਅਨ ਵੋਲਫ ਦੁਆਰਾ ਕੌਸਮੌਲੌਜੀਆ ਜਨਰਲਿਸ ਵਿੱਚ ਵਰਤਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸਿਧਾਂਤਕ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨੀ ਡੇਵਿਡ ਐੱਨ. ਸਪ੍ਰਗਲ ਨੇ ਕੌਸਮੌਲੌਜੀ ਨੂੰ ਇੱਕ “ਇਤਿਹਾਸਿਕ ਵਿਗਿਆਨ” ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ “ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਸਪੇਸ ਉੱਤੇ ਨਜ਼ਰ ਪਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਅਸੀਂ ਵਕਤ ਵਿੱਚ ਪਿੱਛੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ” ਜਿਸਦਾ ਕਾਰਣ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਸਪੀਡ ਦੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਫਿਤਰਤ ਹੈ।
ਫਰਮਾ:ਮੁੱਖ ਸਫ਼ਾ ਫਾਟਕ
ਫਰਮਾ:ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Intro
Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/box-header does not exist. Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Selected article/5 does not exist. Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/box-footer does not exist.
Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/box-header does not exist. Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Selected biography/5 does not exist. Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/box-footer does not exist.
ਫਰਮਾ:ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/News
Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/box-header does not exist. Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Selected picture/3 does not exist. Error: ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/box-footer does not exist.
ਫਰਮਾ:ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Did you know
ਫਰਮਾ:ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Categories
ਫਰਮਾ:ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Projects
ਫਰਮਾ:ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Opentask
ਫਰਮਾ:ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ/Wiki
This article uses material from the Wikipedia ਪੰਜਾਬੀ article ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਵਿਗਿਆਨ, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). ਇਹ ਸਮੱਗਰੀ CC BY-SA 4.0 ਹੇਠ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਣ ਉੱਤੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ। Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ਪੰਜਾਬੀ (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.