ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ

ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਪਟਿਆਲਾ ਐਕਟ 1961 ਦੇ ਤਹਿਤ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1962 ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਿਹਾਇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਅਕ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਮੁੱਢਲੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਬਾਰਾਂਦਰੀ ਪੈਲੇਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਰਜ਼ੀ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਸਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਫਰਮਾ:ਕਨਵਰਟ ਅਰਧ ਵਿਆਸ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਦੋਂ ਸਿਰਫ 9 ਕਾਲਜ ਸਨ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਛੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਅਤੇ ਤਿੰਨ ਕਲਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਕਾਲਜ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਵਰਤਮਾਨ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ 1965 ਵਿੱਚ ਬਣਿਆ। ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਇਸ ਕੈਂਪਸ ਵਿੱਚ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਅਤੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਕੌਮਾਂਤਰੀ ਪੱਧਰ ਦੀਆਂ ਸਹੂਲਤਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕੰਮ ਪੰਜਾਬੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਅਤੇ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਕਰਨਾ ਸੀ, ਫਿਰ ਤੋਂ ਇਹ ਬਹੁ-ਫੈਕਲਟੀ ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਈ। ਇਹ 1969 ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿੱਚ ਬਣੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 43 ਕਾਲਜ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਜ਼ਿਲ੍ਹਿਆਂ ਪਟਿਆਲਾ, ਸੰਗਰੂਰ ਅਤੇ ਬਠਿੰਡਾ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਸਨ। ਉਦੋਂ ਤੋਂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਵਿਕਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਦੇ ਕੇਂਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਿਲੱਖਣ ਪਾਤਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ। ਹੁਣ, ਇਸ ਕੋਲ 278 ਤੋਂ ਵੱਧ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਾਲਜ ਹਨ ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੇ 9 ਜ਼ਿਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲ ਗਏ ਹਨ। ਸੰਬੰਧਿਤ ਕਾਲਜ ਪਟਿਆਲਾ, ਬਰਨਾਲਾ, ਸੰਗਰੂਰ, ਬਠਿੰਡਾ, ਮਾਨਸਾ, ਮੋਹਾਲੀ, ਰੂਪਨਗਰ, ਫਰੀਦਕੋਟ ਅਤੇ ਫ਼ਤਹਿਗੜ੍ਹ ਸਾਹਿਬ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹਨ।

 

• ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਭਵਨ
• ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਕੇਂਦਰੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਅਕਾਦਮਿਕ ਅਤੇ ਖੋਜ ਕਾਰਜਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਹੈ। ਇਹ 415,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦਾ ਸਟਾਕ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਸੈਂਕੜੇ ਪੱਤਰਾਂ ਦੀ ਗਾਹਕੀ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਨਤਮ ਕਿਤਾਬਾਂ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਸਵੇਰੇ 8.15 ਵਜੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਰਾਤ 8.15 ਵਜੇ ਤਕ 360 ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਲਾਇਬਰੇਰੀ ਦੇ ਇੱਕ ਰੀਡਿੰਗ ਹਾਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ 400 ਪਾਠਕ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਹੈ। ਜ਼ਮੀਨੀ ਪੱਧਰ ਤੇ ਨਿੱਜੀ ਕਿਤਾਬਾਂ ਅਤੇ ਰੀਡਿੰਗ ਰੂਮ ਨੂੰ ਵਰਤਣ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਹਾਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇੱਕ ਰਾਤਰੀ ਰੀਡਿੰਗ ਰੂਮ ਰਾਤ 8.00 ਵਜੇ ਤੋਂ 6.00 ਵਜੇ ਤਕ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਸੇਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਹੋਰ ਆਧੁਨਿਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ, ਇਸਦਾ ਕੰਪਿਊਟਰੀਕਰਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।

   

  • ਗੰਡਾ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ ਰੈਫਰੈਂਸ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਜੋ ਕਿ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਇਮਾਰਤ ਨਾਲ ਜੋੜ ਕੇ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਇਸ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ, ਸਾਹਿਤ, ਪੰਜਾਬ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਸਭਿਆਚਾਰ ਤੇ 41,548 ਪੁਸਤਕਾਂ ਹਨ।
  • ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਵਿੱਚ ਕੈਂਪਸ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਭਾਗਾਂ, ਐਂਸਟੈਨਸ਼ਨ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਮੋਹਾਲੀ ਅਤੇ ਰੀਜਨਲ ਸੈਂਟਰ ਬਠਿੰਡਾ ਵਿਖੇ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੇ ਕੁਝ ਵਿਭਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਸਾਹਿਤ ਕੇਂਦਰ, ਦੇਹਰਾਦੂਨ ਕੋਲ ਇੱਕ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ ਅਤੇ ਦੁਰਲੱਭ ਕਿਤਾਬਾਂ ਹਨ।
• ਕੰਪਿਊਟਰ ਕੇਂਦਰ ਨੇ ਇੱਕ ਲੋਕਲ ਏਰੀਆ ਨੈਟਵਰਕ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਵਿਭਾਗ ਇਸ ਨੈੱਟਵਰਕ ਰਾਹੀਂ ਇੰਟਰਨੈਟ ਅਤੇ ਈ-ਮੇਲ ਦੀਆਂ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ।
• ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਲਈ ਉਤਸ਼ਾਹਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਕੀ, ਫੁੱਟਬਾਲ, ਕ੍ਰਿਕਟ, ਬਾਸਕਟਬਾਲ, ਵਾਲੀਬਾਲ, ਐਥਲੈਟਿਕਸ ਵਰਗੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਸੁਵਿਧਾਵਾਂ,ਆਦਿ ਅਤੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਨਡੋਰ ਗੇਮਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਜਿਮਨੇਸਿਅਮ ਅਤੇ ਅੰਦਰੂਨੀ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਹਾਲ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋਲ ਆਪਣਾ ਵੈਲੋਡਰੋਮ ਹੈ। ਯੂਥ ਵੈਲਫੇਅਰ ਵਿਭਾਗ ਸਾਰਾ ਸਾਲ ਕੰਮਕਾਜ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੇ ਯੂਥ ਫੈਸਟੀਵਲੀਜ਼ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਯੁਵਾ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦੇ ਮੰਤਰਾਲੇ, ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਆਯੋਜਿਤ ਯੁਵਕ ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਲੱਖਣਤਾ ਦਾ ਅੰਤਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2006-07 ਵਿੱਚ ਖੇਡਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਤਮਤਾ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਨੂੰ ਮੌਲਾਨਾ ਅਬੁਲ ਕਲਾਮ ਆਜ਼ਾਦ ਟਰਾਫ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ।

1. ਖੋਜ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਲਈ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਗੰਡਾ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬੀ ਖੋਜ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ।
2. ਪੰਜਾਬੀ ਲੇਖ ਇੰਟਰਨੈਟ ਉੱਤੇ ਢੂੰਡਣ ਲਈ ਪੰਜਾਬੀ ਖੋਜ ਇੰਜਣ ਬਣਾਉਣਾ।
3. ਅੰਗਰੇਜੀ-ਪੰਜਾਬੀ,ਪੰਜਾਬੀ-ਅੰਗਰੇਜੀ ਸ਼ਬਦਕੋਸ਼ਾਂ ਦਾ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਇੰਟਰਨੈਟ ਰਾਹੀਂ ਸਭ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਉਪਲੱਬਧ ਕਰਾਉਣਾ
4. ਆੱਨ-ਲਾਈਨ ਪੰਜਾਬੀ ਸਿੱਖਣ ਵਾਸਤੇ ਸਮੱਗਰੀ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਉੱਪਲਬਧ ਕਰਾਉਣਾ।
5. ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ,ਸਾਹਿਤ ਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੇ ਤਕਨੀਕੀ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਉੱਚਤਮ ਕੇਂਦਰ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਖੇ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨਾ।

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਗਵਰਨੈਂਸ ਸਿੰਡੀਕੇਟ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀ ਸਰਵਉੱਚ ਫੈਸਲਾ ਲੈਣ ਵਾਲੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। ਅਕਾਦਮਿਕ ਕੌਂਸਲ ਵੱਲੋਂ ਮਾਮਲਾ ਪਾਸ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿੰਡੀਕੇਟ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਮਾਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਵਾਨਗੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਾਈਸ-ਚਾਂਸਲਰ ਸਿੰਡੀਕੇਟ ਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਰਾਜਪਾਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਚਾਂਸਲਰ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ। ਸੈਨੇਟ ਅਤੇ ਅਕਾਦਮਿਕ ਕੌਂਸਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਫੈਸਲੇ ਲੈਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਹਨ। ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੀਆਂ ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਪੰਜਾਬ ਐਕਟ ਨੰ. 1961 ਦਾ 35

ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਚੁਣੀ ਹੋਈ ਸੰਸਥਾ ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਟੀਚਰ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ (ਪੂਟਾ) ਹੈ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਟਾਫ ਦੀ ਨੁਮਾਇੰਦਗੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਕਰਵਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।

1. ਮਿਤੀ 16 ਜਨਵਰੀ 2023

ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ 13 ਸੰਵਿਧਾਨਕ ਕਾਲਜ ਹਨ।

• ਮਾਤਾ ਸੁੰਦਰੀ ਗਰਲਜ਼ ਕਾਲਜ ਮਾਨਸਾ
• ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਟੀ.ਪੀ.ਡੀ. ਕਾਲਜ, ਰਾਮਪੁਰਾ ਫੂਲ.
• ਸ ਬਲਰਾਜ ਸਿੰਘ ਭੂੰਦੜ ਮੈਮੋਰੀਅਲ ਕਾਲਜ ਸਰਦੂਲਗੜ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਘੁੱਦਾ (ਬਠਿੰਡਾ)
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਬਹਾਦਰਪੁਰ, ਬਰੇਟਾ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਬਰਨਾਲਾ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਬੇਨੜਾ (ਧੂਰੀ)
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਚੁੰਨੀ ਕਲਾਂ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਢਿੱਲਵਾਂ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਘਨੌਰ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ ਜੈਤੋ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਮੀਰਾ ਪੁਰ
• ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕਾਲਜ, ਮੂਨਕ

•  
  ਭਾਈ ਕਾਨ੍ਹ ਸਿੰਘ ਨਾਭਾ ਲਾਇਬ੍ਰੇਰੀ
•  
  ਬੋਟਨੀਕਲ ਗਾਰਡਨ
•  
  ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਡਿਪਾਰਟਮੈਂਟ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਰਾਹ
•  
  ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਵਿਚ ਮੋਰ
•  
  ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦਾ ਸਮੂਹ
•  
  ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਭਵਨ
•  
  ਮਾਕਾ ਟਰਾਫੀ 2015–16
•  
  ਯਾਦਵਿੰਦਰਾ ਕਾਲਜ ਆਫ ਇੰਜਨੀਰਿੰਗ
•  
  ਆਰਟ ਗੈਲਰੀ ਦਾ ਨਮੂਨਾ
•  
  ਕਾਨਫਰੰਸ ਦੌਰਾਨ ਵਾਈਸ ਚਾਂਸਲਰ
•  
  ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਬਹਾਦੁਰਗੜ੍ਹ ਦਾ ਕਿਲ੍ਹਾ
•  
  ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੋਲ ਬੋਂਬਕਸ ਸੀਏਬਾ