Luis Buñuel
Luis Buñuel Portolés (Calanda, nascut lo 22 de febrièr de 1900 - mòrt lo 29 de julhet de 1983 a la Ciutat de Mexic) foguèt un director e scenarista cinematografic.
D'unes lo considèran coma un dels pus grands cineastas del cinèma espanhòl e mexican, e un dels melhors e de maita importància del mond.
| Luis Buñuel Luis Buñuel Portolés | |
|---|---|
 | |
| Don Luis Buñuel, cineasta... | |
| Naissença | 22 de febrièr de 1900 |
| Decès | 29 de julhet de 1983 (83 ans) |
| Nacionalitat |  Espanhòl Mexican (naturalizat) |
| Profession(s) | Director de cinèma, scenarista |
| Filmes notables | Un can andalós L'Edat d'aur Tèrra sens pan Los oblidats La vida criminala d'Archibald de la Cruz La Mòrt dins aquel jardin Nazarín Viridiana L'Àngel exterminador Simon del desèrt Polida del jorn Lo Camin de Sant Jacme Tristana La Gràcia discreta de la borgesiá Lo Fantauma de la libertat Aquel escur objècte del desir |
| Conjunt(a) | Jeanne Buñuel (1925-1983) |
| Enfant(s) | Juan Luis Buñuel Rafael Buñuel |
| Recompensa(s) | Melhor realizator al Festenal de Canas 1951 per Los Oblidats Palma d'aur al Festenal de Canas 1961 per Viridiana Prèmi de la critica internacionala / FIPRESCI al Festenal de Canas 1962 per L'Àngel exterminador Leon d'argent de la Mòstra de Venècia 1964 per Simon del desèrt Leon d'aur de la Mòstra de Venècia 1967 per Polida del jorn Oscar 1972 al melhor filme de lenga estrangièra per La Gràcia discreta de la borgesiá Leon d'aur per la carrièra a la Mòstra de Venècia 1982... ( demest mai de 50 prèmis e nominacions... ) |
| Ficha IMDb | |
Vida
Òbra
Citacions
- Soi atèu, gràcias a Dieu.
- La font, qu'es promessa, sola la mar l'acomplís.
- Tot çò qu'es polit ten lo siu instant e passa.
- Lo mistèri es l'element clau dins tota òbra d'art.
- Me remiri l'òme que demòra fisèl a la siá consciéncia, quina causa ne siá aiçò que l'inspira.
- L'amor sens pecat es coma un uòu sens sal.
- Ieu ne soi prigondament e conscienciosa atèu e non ai pas cap tipe de problèma religiós. Pr'aquò me n'atribuir una tranquillitat esperitala de tipe religiós es abans tot ges me comprene e puèi m'ofensar. Es pas cap Dieu que m'interèssa mas los òmes.
- L'istòria es tanben una sequéncia d'estetica morala e surrealista. L'instint sexual e lo sens de la mòrt fòrman aquela substància.
- La diferéncia culturala entre franceses e espanhòls es que nosautres los espanhòls o se sabèm tot de França e los franceses se ne sabon pas res d'Espanha.
- La sciéncia m'interèssa ges. S'ignòra lo sòmi, l'azard, lo rire, lo sentiment e la contradiccion, causas que me son preciosas.
- Capiti ges de capir l'obsession que d'unes an per donar una explicacion rasonabla a d'imatges d'esperelas gratuitas. Lo mond vòlon tostemps d'explicas per tot. Es la consequéncia de sègles e sègles d'educacion borgesa. E per tot çò que li'n tròban gessas explicacions se ne viran fin finala cap a Dieu. Mas a de qué li servís? Apuèi se ne devon explicar Dieu.
- Donariái la miá vida per un òme qu'es a la recerca de vertat. Mas de bon grat me tuariái un òme que pensèsse de s'èsser trobada vertat.
- L'edat es quicòm qu'a gessa importància levat se sètz un formatge.
- Dieu e la Patria son una còla imbatibla, que se gasanhèron totes los recòrds d'opression e pèugues de sang.
- Soi sonqu'a l'espèra de l'amnesia finala, l'unica que se pòt clavar una vida entièra.
- La mòda es al tropèl: çò interessant es far ailò que cadun n'a enveja.
- M'agrada colcar e levar subre d'ora, d'aital biais antiespanhòl ne soi ieu.
- Me n'agradan pas gaire los òrbs, coma a la màger part dels sordanhas.
- Un paranoiac, coma un poèta, ne nais pas cap, se ne fa.
- Balhatz-me doas oradas per jorn d'activitat e me prendrai las autras vint-e-doas per somiar.
- Adara òc que morissi.
Los Caps d'òbra
Un can andalós 1928
- veire l'article Un can andalós
L'Edat d'aur 1930
- veire l'article L'Edat d'aur
Tèrra sens pan 1933
- veire l'article Tèrra sens pan
Los Oblidats 1950
- veire l'article Los Oblidats
Montada cap al cèl 1951
- veire article Montada cap al cèl
El 1952
- veire article El
La Vida criminala d'Archibald de la Cruz 1955
- veire article La Vida criminala d'Archibald de la Cruz
Aquò se nomena primalba 1956
- veire article Aquò se nomena primablba
La Mòrt dins aquel jardin 1956
- veire article La Mòrt dins aquel jardin
Nazarín 1958
- veire article Nazarín
La Joventa 1960
- veire article La Joventa
Viridiana 1961
- veire article Viridiana
L'Àngel exterminador 1962
- veire article L'Àngel exterminador
Lo Jornal d'una cambrièra 1963
- veire article Lo Jornal d'una cambrièra
Simon del desèrt 1964
- veire article Simon del desèrt
Polida del jorn 1967
- veire article Polida del jorn
Lo Camin de sant Jacme 1968
- veire article Lo Camin de sant Jacme
Tristana 1969
- veire article Tristana
La Gràcia discreta de la borgesiá 1972
- veire article La Gràcia discreta de la borgesiá
Lo Fantauma de la libertat 1974
- veire article Lo Fantaume de la libertat
Aquel escur objècte del desir 1977
- veire article Aquel escur objècte del desir
Citacions
Prèmis e guerdons
Victòrias
- 1951: Prèmi del melhor realizator al Festenal de Canas per Los Oblidats
- 1951: Ariel d'aur del melhor filme per Los Oblidats
- 1952: Ariel d'argent del melhor scenari original per Los Oblidats
- 1951: Ariel d'argent de la melhora adaptacion per Los Oblidats
- 1956: Ariel d'aur del melhor filme per Las Aventuras de Robinson Crusoe
- 1956: Ariel d'argent de la melhora realizacion per Las Aventuras de Robinson Crusoe
- 1956: Ariel d'Argent del melhor scenari per Las Aventuras de Robinson Crusoe
- 1959: Prèmi Internacional al Festenal de Canas per Nazarín
- 1960: Mencion especiala al Festenal de Canas per La Joventa
- 1961: Bodil del melhor filme non europèu per Nazarín
- 1961: Palma d'aur del Festenal de Canas per Viridiana
- 1963: Bodil del melhor filme non europèu per L'Àngel exterminador
- 1965: Prèmi FIPRESCI a la Mòstra de Venècia per Simon del Desèrt
- 1965: Prèmi especial de la jurada a la Mòstra de Venècia per Simon del Desèrt
- 1967: Leon d'aur a la Mòstra de Venècia per Polida del jorn
- 1967: Prèmi Pasinettti a la Mòstra de Venècia per Polida del jorn
- 1968: Bodil del melhor filme europèu per Polida del jorn
- 1968: Prèmi de la Critica Cinematgrafica Francesa per Polida del jorn
- 1969: Mencion Onorabla del Prèmi FIPRESCI a la Berlinale per la carrièra
- 1969: Interfilm Award a la Berlinale per Lo Camin de Sant Jacme
- 1970: Prèmi Sant Jordi del melhor filme espanhòl per Tristana
- 1971: Prèmi CEC del melhor realizator per Tristana
- 1973: Prèmi del melhor filme de la Critica Cinematografica Francesa per La Gràcia discreta de la borgesiá
- 1973: Prèmi NSFC del melhor realizator per La Gràcia discreta de la borgesiá
- 1973: Prèmi Sant Jordi per la carrièra
- 1974: Prèmi BAFTA del melhor scenari per La Gràcia discreta de la borgesiá
- 1975: Riban d'Argent del melhor filme estrangièr per Lo Fantauma de la libertat
- 1977: LAFCA Award del melhor filme estrangièr per Aquel escur objècte del desir
- 1977: NBR Award del melhor realizator per Aquel escur objècte del desir
- 1977: NSFC Award del melhor realizator per Aquel escur objècte del desir
- 1979: Prèmi onorari del Festenal Internacional del Filme de Moscòu per la contribucion al cinèma
- 1979: Prèmi CEC del melhor realizator per Aquel escur objècte del desir
- 1982: Leon d'Aur a la carrièra de la Mòstra de Venècia
nominacions
- 1951: Grand Prèmi del Festenal de Canas per Los Oblidats
- 1952: Grand Prèmi del Festenal de Canas per Montada cap al cèl
- 1953: Ariel d'aur del melhor filme per Montada cap al cèl
- 1953: Ariel d'argent de la melhora realizacion per Montada cap al cèl
- 1953: Grand Prèmi del Festenal de Canas per El
- 1956: Ariel d'aur del melhor filme per La vida criminala d'Archibald de la Cruz
- 1956: Ariel d'argent del melhor realizator per La Vida criminala d'Archibald de la Cruz
- 1956: Ariel d'argent del melhor scenari per La Vida criminala d'Archibald de la Cruz
- 1959: Palma d'aur del Festenal de Canas per Nazarín
- 1960: Palma d'aur del Festenal de Canas per La Joventa
- 1962': Palma d'aur del Festenal de Canas per L'Àngel exterminador
- 1965: Riban d'argent del melhor realizator per un filme estrangièr per Lo Jornal d'una cambrièra
- 1965: Leon d'aur de la Mòstra de Venècia per Simon del desèrt
- 1974: Prèmi BAFTA de la Melhora benda sonòra per La Gràcia discreta de la borgesiá
- 1978: César del melhor realizator per Aquel escur objècte del desir
- 1978: César del melhor scenari original per Aquel escur objècte del desir
Filmografia
Periòde surrealista
- 1928 : Un Can andalós
- 1930 : Manjar d'orsins amb Salvador Dalí
- 1930 : L'Edat d'aur
- 1933 : Tèrra sens pan ("Las Hurdes" o "Tierra Sin Pan")
- 1935 : Don Quintin el amargo, signat per Luis Marquina, corealizat per L. Buñuel
- 1935 : La filha de Juan Simon ("La hija de Juan simon"), signat per José Luis Sáenz de Heredia, corealizat per Luis Bunuel, Eduardo Ugarte, Nemesio Manuel Soldevilla
- 1936 : ¿ Quién me quiere a mi ?, realizat per José Luis Sáenz de Heredia (scenari : L. Buñuel & E. Ugarte)
- 1936 : ¡¡ Centinela alerta !!, signat per Jean Grémillon (corealizat per L. Buñuel)
- 1937 : Espanha 37 (España Leal En Armas) signat per Jean-Paul Le Chanois alias JP Dreyfus, Produsit per L Buñuel.
Longs metratges
- 1946 : Tampico (Gran Casino)
- 1949 : Lo Grand Nocejaire (El gran Calavera)
- 1950 : Los Oblidats (Los Olvidados)
- 1950 : Susana la pervèrsa (Susana, demonio y carne)
- 1950 : S'o podètz pas vos, ieu qu'o pòdi (Si usted no puede, yo si) de Julian Soler, scenari de L. Buñuel
- 1951 : Don Quintin (La Hija Del Engaño)
- 1951 : Una femna sens amor (Una Mujer Sin Amor / Cuando los higos nos juzgan)
- 1951 : Montada cap al cèl (Subida Al Cielo)
- 1952 : L'Enjaulaira (El Bruto)
- 1952 : Las Aventuras de Robinson Crusoe (Aventuras De Robinson Crusoe)
- 1952 : El o Torments (filme, 1952) (El)
- 1953 : S'an raubat un tram (La Ilusión Viaja En Tranvía)
- 1954 : Nautors de Bramavent (filme, 1954) (Abismos de Pasión, Cumbres Borrascosas)
- 1954 : Lo flum de la mòrt (El Río y la Muerte)
- 1955 : La vida criminala d'Archibald de la Cruz (Ensayo De Un Crimen)
- 1956 : Aquò se nomena primalba (Así es la aurora)
- 1956 : La Mòrt dins aquel jardin (La Muerte En Este Jardín)
- 1958 : Nazarin (Nazarín)
- 1959 : Los Ambicioses o La fèbre monta a El Pao (Los Ambiciosos)
- 1960 : La joventa (La Joven)
- 1961 : Viridiana
- 1962 : L'Àngel exterminador (El Ángel Exterminador)
- 1963 : Lo Jornal d'una cambrièra segon lo roman d'Octave Mirbeau
- 1964 : Simon del desèrt (Simón del desierto)
- 1967 : Polida del jorn
- 1968 : Lo Camin de Sant Jacme
- 1969 : Tristana
- 1972 : La Gràcia discreta de la borgesiá
- (1972 : Lo Monge, realizat per Ado Kyrou, scenari de Luis Buñuel e Jean-Claude Carrière, segon lo libre de Matthew Gregory Lewis)
- 1974 : Lo Fantauma de la libertat
- 1977 : Aquel escur objècte del desir
Bibliografia
òbras d'en Luis Buñuel
- Luis Buñuel (amb Jean-Claude Carrière)... Mon dernier soupir... edicions Robert Laffont 1981 (en francés)... / version castelhana revirada per Ana María Fuente Mi último suspiro... Random House Mondadori colleccion Del Bolsillo Barcelona 1982
- Luis Buñuel: Obra literaria... editor literari Agustín Sánchez Vidal edicions del Heraldo de Aragón Saragòssa 1982 (en castelhan)
- Luis Buñuel: Escritos de Luis Buñuel... ed. Manuel López Villegas Páginas de espuma Madrid 2000 (idem)
a l'entorn de l'òme de de l'òbra
- Michael Schwarze: Buñuel... Rowohlt Reinbek 1981 (en alemand)
- Max Aub: Conversaciones con Buñuel seguidas de 45 entrevistas con familiares, amigos y colaboradores... Aguilar Madrid 1985 (en castelhan)
- Agustínj Sánchez Vidal: Buñuel, Lorca, Dalí.El enigma sin fin... Planeta Barcelona 1988 / 2nda edicion (idem)
- José Rubia Barfcia: Con Luis Buñuel en Hollywood y después... Eiciós do Castro Sada La Coronha 1992 (id)
- T. Pérez Torrent & J. De la Colina: Luis Buñuel: prohibido asomarse al exterior Joaquín Moritz/Planeta Ciutat de Mexic 1986... ( paregut en Espanha amb lo títol Buñuel por Buñuel Plot Ediciones Madrid 1993 (id)
- Petger William Evans: The Films of Luis Buñuel.Subjectivity and Desire... Oxford University Press Nòva York 1995 (en anglés)
- E.Camacho, J. Pérez Bazo, M. Rodríguez Blanco et al...: Buñuel, 100 años Instituto Cervantes The Museum of Modern Art Nòva York 2001 (en castelhan)
- B. Krohn & P. Duncan: Luis Buñuel: The Complete Films... Taschen Colonha 2004 (en anglés)
- Agustín Sánchez Vidal: Luis Buñuel... Cátedra Madrid id (en castelhan)
- Deutsche Kinemathek... : Luis Buñuel.Essays, Daten, Dokumente... Bertz & Fischer Berlin 2008 (en alemand)
Vejatz tanben
Ligams extèrnes
Ligams videografics
- sus YouTube... mai de 2960 documents subre en Luis Buñuel en picar coma clau Luis Bunuel
Nòtas & referéncias
This article uses material from the Wikipedia Occitan article Luis Buñuel, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Lo contengut es disponible jos licéncia CC BY-SA 4.0 levat mencion contrària. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Occitan (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.