آنّا آخماتووا (به روسی : Анна Ахматова) (۱۸۸۹ - ۱۹۶۶میلادی) با اصلی نوم ِآنّا آندرییوا گارینکو (به روسی: Анна Андреевна Горенко)شاعر و نویسنده اهل روسیه بییه.
وه اتا از بنیونگوذارائ مکتب شعری آکمهئیسم(به فارسی: اوجگرایی؛ و به روسی: Акмеизм) هسته. ونه مردی نیکولای گومیلیف شاعر و ونه مار ِلِف گومیلیف (نویسنده و مردِمشناس) بینه.
آنا آخماتووا
|
ونه شعرای موضوع ره گوذر زمون، خاطرات و یادبودون بگذشته، سرنوشت زنای هنرمند و دشواریا و تلخیای زندگی و بنویشتن استالینیسم سایه بِن، سازنّه.
آنّا ۲۳ ژوئن ۱۸۸۹ (میلادی) (گاهشماری رایج اون زمون ۱۱ ژوئن) بالشوی فانتان دله ، که نزدیکی بندر ادسا بییه ، کنارهکته. جد مادریش، احمدخان (احمد روسی جه وانه آخمات)، از خانهای تاتار و از نسل چنگیز بود. ان زمان پدرش مهندس مکانیک کشتی بود و نیروی دریایی جه بازنشسته شد. یه ساله بییه که همراه خانوادهٔ به تسارسکویو سلو، یا «روستای شائی» نزدیک سن پترزبورگ نقل مکان کردند و تا شانزده سالگی همانجا زندگی کرده. تسارسکویو سلو شهری است كه پوشکین، ِشاعر معروف روس، در جوانی آنجا زندگی می كرده . این تقارن وشون وسّه الهام بخش بییه و همیشه ون جه گپ زوئه. زندگینامهئی به ایسم «مختصری از خادم» آخماتووا نویسنه:
خواندن را با کِتاب الفبای تالستوی یاد گرفت . در پنج سالگی فرانسوی را یاد گرفت انهم فقط با گوش كردن به درسهایی بود که معلم می گفت وچون ره یاد دائه. مدرسه گرامر تسارسکویه دله ابّلین شعر خادش ره، یازده سالگی دله، بئوته. ونه پییـِر، آندره گارنکو، زمونی که بشناسته که ونه کیجا خانه شاعر بوّه وه ره بائوته که نخانه با این کارا اَمه فامیلی ره بد نوم هاکنی.همینسه آنا هم بهجای استفاده از نام فامیلی پدری از فامیلی جد ماریش آخماتووا استفاده کرده و نامش از اون پس شده آنا آخماتووا. ۱۹۰۵ پدر و مادر آنا ازهمدیگه جدا شده ونه مار وشون ره بَورده کیف(اوکراین) دله. ۱۹۰۷ کیف دله بورده دبیرستان فوندوکلییفسکایا تحصیلات متوسطه را تمام کرده و همانجا دانشگاه رفت . دانشکده حقوق آموزشگاه عالی زنانه، و در رشته حقوق تحصیل كرد .
ابّلین شعر آخماتووا با ایسم به انگشتون دست وه حلقهئونی دارونه همون سال نشریه روسی زوون سیریوس که پاریس دله مونتشر بییه، دله چاپ بیّه.
سال ۱۹۱۰ (میلادی)، در بیست و یک سالگی ، با وجود مخالفت خاِنِواده اش، با شاعری به نام نیکولای گومیلیف ازدواج کرده. «این ازدواج نتیجهٔ ِ عشق ِ یكطرفهٔ گومیلیوف بود كه چند بار اقدام به خودکشیی ِ كرده، و دیری نپایید.» به هر رو پس از ازدواج برای ماهعسل به پاریس رفتند و پس از گشت وگذار پاریس ، گومیلیوف برای مدتی به حبشه رفت و آخماتووا به سنپترزبورگ نقل مکان کرده و اونجه برای ادامهٔ تحصیل به دانشگاه رایف رفته و به تحصیل تاریخ و ادبیات تن داد. سال بعد با همسرش و چندتا شاعر دیگه گروه معروف به «کارگاه شعر» را تشکیل دادند و مکتب آکمهایسم ره بـِنا نهادند.
این سالا شعرای وه نشریات مختلف منتشر كردند . ۱۹۱۲ با سفری به شمال ایتالیا ، جنوا، پیزا، فلورانس، بولونیا، پادووا، ونیز جه هارشا کرده. اوّلین مجموعه اشعارش به نام (شامگاء)را منتشر كرد . «این کتاب و اثر بعدی و قرینهش ، باغ گل(۱۹۱۴ میلادی)، که میان منتقدین و مردم بتوفیق بسیاری دست یافت، دِتا خورد ِکتاب بینِه که توفیق ابّلیه آکمهئیسم تا اندازهٔ زیادی مدیون وشون بییه.» ابّل اکتبر و در همین سال فرزندشان (لِف) دنیا آمد . و مدتی بعد همسرش آنها را وِل کرده و رفت به ارتش . در سال ۱۹۱۸ از همسرش جدا شد و بعد از مدّتی با باستانشناسی به نام ولادمیر شیلیکو ازدواج کرده. امیدوار بود با این دانشمند برجسته بتواند خوب ِزندگی كند ولی شیلیکو زن خاسته نه شاعر؛ همینسه شعرای آنا ره سموار دله تَش زوئه. به هر حال این ازدواج هم رِقِد بورده. پس از اعدام نیکولای گومیلیف ۱۹۲۱ به جرم فعالیتای ضدانقلابی به تنهایی مسئولیت زندگی را هاکردن وچه ره به بعهده گرفت.
هر چند اکثریت نویسندگون و هونرمندون و گت آدمون روسیه دیکتاتوری تزار دست جه به تنگ بمونه ، انقلاب اکتبر جه استیقبال کاردنه اما آخماتووا، هرچن هرگز حاضر نیّه جلای وطن هکنه و به صف موخالفون حکومت جدید خارج از روسیه (شوروی) جه کینار بهئه، اما از همون ابّل همرائی چنون با اینقیلاب نداشته و با اعدام ابلین مَردیش بورده معترضئون دسته دله. طی سالای بعد، دهه سی میلادی، هرچن تحت سانسور شدید حکومت استالین قرار داشته اما به موطالعه و تحقیق در مورد معماری پترزبورگ باستونی و شاعر کلاسیک روس پوشکین تنهدائه و عضو آکادمی علوم پوشکینشیناسی بیه و مقالات متعددی ون جه در مورد پوشکین مونتشر بیّه. سه کتاب نیز دربارهٔ پوشکین بنویشته که هر سه زمون خادش مونتشر بینه. اما از ۱۹۲۲ تا ۱۹۴۰ فقط اتا از کتاباش اجازه چاپ موجدد قرار بیته.
ونه اتا وچه لف میون سالای ۱۹۳۳ و ۱۹۴۹ چنبار به اتهامات واهی دستگیر و هر بار بعد از مودّتی آزاد بییه. دستگیری پیدرپی ونه وچه و زندونی و تبعید توی اردوگاهئون کار اجباری نیکلای پونین شریک زندگیش در شعر بلندش به نوم سوگواره، که مرثیهئی هسته برای زندگون، به خوبی ترسیم بیّه. سوگواره حاصل ساعتا انتظار وه پشت در زندون لنینگراد به نوم کرستی یا صلیبا هسته. انتظار برای مولاقات با شه وچه.
چچی وسّه این قرن از دیگه زمونا بدته ئه؟
نا آیا زان که هنگامهٔ ِ سرسام دله
زخمی جه کوهِنسال و سیو یازید دست
ول چاره نتونسته و درمونِش ناکرد؟
جنگ جهونی دیّـِم دله آنا آخماتووا لنینگراد محاصره بیه ره با هواپیما ترک هکرده. وه ابّل بورده مسکو و بعد به تاشکند حرکت هکرده. تا ژوئن۱۹۴۴ ، که به لنینگراد بردگردسته، تاشکند دله دیّه بقیه شاعران بیمارستونای نیظامی شعرخوانی کاردنه. زمون جنگ چنتا شعر ونجه روزنومه دله چاپ بیّه.
بعد از تموم بیّن جنگ امید تازهئی برای وا بیّن فضای سیاسی شکل بیته. آیزایا برلین که سفری ۱۹۴۵ دله به روسیه با آخاماتووا مولاقات هکرده اینبار نویسنه:«ونجه بخاستمه اجازه هاده شعر بدون قهرمون و یادواره ره رونویسی هاکنم. بئوته: «نیازی نییه. مجموعهئی از اشعارم قرار هسته در فوریه ۱۹۴۶ چاپ بواشه. درمه وه ره غلطهایتی کامبه. نسخهئی از وه ره براتون به آکسفورد رسنمبه.»» همین سالای دله ابلین نوشتهٔ ادبی خادش قالب ساده بنویشته دله ره تجروبه هکرده و وه ره به میخائیل میخایلوویچ زوشچنکو (۱۸۹۵-۱۹۵۸) نشون هدائه و وه پیشنهاد هکرده بعضی قسمتا ره حذف هکنه و آخماتووا هم موافقت هکرده اما پس از دستگیری ونه وچه ،لف تموم یادداشتای خادش ره تش بزوئه.
بعداز تمومی جنگ جهونی دیّـِم ۱۴ اوت۱۹۴۶ دله قطعنامهٔ کمیتهٔ مرکزی، که گوزارش ژدانوف هم به وه الصاق بیبییه، مونتشر بیّه. «این قطعنومه دله آنا جه به عونوان اتا گت ِزنا و کسی که فقط سره و نمازخنه دله دره» و «اتا راهبه» و «شعرش به کلی دور از خلق و موتعلق به دههزار تن اشراف ِ روسیهٔ ِ قدیم هسته» یاد بیبییه.» پیرو وه روزنومهئون ایزوستیا و لنینگراد دله از شعرای وه به شدت انتقاد بیّه و آخرسری همین سال دله از شورای نویسندگون اخراج بیّه. هرچن وه هرگز بازداشت نیّه و زندون نکته اما در عوض ونه ریکا لف گومیلیوف مانند گروگانی دست حکومت بارها زندون دکته و وقتی برای سیّمین بار بازداشت بیّه. آنا که جان شه اتا ریکا ره در خطر دییه ۱۹۵۰ دله مجموعهئی انتشار هدائه به نوم درود بر صلح این مجموعه که شامل پونزده قطعه شعر در مدح استالین هسته مجله آگانیوک دله چاپ بیّه.
با بمردن ژوزف استالین در ۵ مارس ۱۹۵۳ انتظار باز بیِّن فضای سیاسی فرنگی شوروی دله انتظار شییه و آخرسری ماه مه ۱۹۵۶دله با نطق معروف نیکیتا خروشچف کنگره بیستم حزب کمونیست اتحاد شوروی دله فضای سیاسی فرنگی این کشور بهطور نسبی وا بیّه. چند ماه بعد از این نطق لف گومیلیف زندان می آزاد شود و به مطالعات قومشناسی پرداخت و فضای کاری برای آخماتووا هم مناسبتر از قبل شده. هرچند آخماتووا با ناباوری به وا بیّن فضای فرنگی نگاه کرده اما اعاده حیثیت از وه تا جایی پیش بورده که آخرسری در ۱۹۵۹ بار دیگه به عضویت اتحادیهٔ نویسندگون پذیرفته شده و به عضویت هیئت رئیسه وه درآمد .
در ۱۹۶۱ مجموعهئی به نام شعرا از او منتشر شده و سال بعد منظومهٔ بدون قهرمان را بعد از بیست و یک سال پایان هدائه. آخرسری ۱۹۶۴ دله هفتاد و پنج سالگی دله از آخماتووا بهطور کامل اعاده حیثیت بیّه و بخش عمدهٔ آثارش شوروی دله مورد پذیرش قرار بیته و سالای پایونی عمرش آرامش دله بگذشت. ۱۲ دسامبر همین سال ایتالیا دله جایزه اتنا تائورمینا (به ایتالیایی: Etna Taormina) ونه دست جه برسییه و برای دریافت جایزه به کاتانیا در ایتالیا سفر هکرده. این جایزه طی مراسمی با حضور نویسندگون و منتقدین ایتالیایی و غیرایتالیایی در قلعه اورسینی ِسیسیل به وه هدائه بیّه. این جایزه و حضور وه در ئوروپا بار دیگه نوم آخماتووا ره به سرزوونا دمبدائه و کسونی که تصور کاردنه وه در همون سالای ابّل اینقیلاب بکوشته بیّه از زنده بیین وه ایطیلاع پیدا هکردنه. آخماتووا از ایتالیا به فرانسه و بریتانئون بورده. انگلستون دله به وه دوکتورای ایفتیخاری دانشگا آکسفورد ره هدانه.
اَی بورده شوروی و تا آخر عمر همونجه دیّه. البته موندنش در شوروی موجب نیّه که سکوت اختیار هکنه و از شاعرون و نویسندگونی که با سانسور روبهرو بینه دفاع نکانه. در ۱۹۶۴ پشت ِایوسیف برودسکی (۱۹۴۰-۱۹۹۶) دربموئه. «هنگامی که ایوسیف برودسکی اتا «محاکمهٔ نیمایشی» دله، که یادآور دورون استالین بییه، محکوم بیّه، آخماتووا بیدرنگ براش تقاضای آزادی بنویشته و مونتشر هکرده. اون زمون شوروی دله این حرکت آخماتووا انسانیت و شجاعت عالی بهحیساب اموئه.»
تقدیمنومه
پیش ِ این غم کوه هم خم کانده پشت،
خشک موندنه به بستر روخِنه،
لیک زندون ره حصار و در حصینه
پاسدار ِ «زاغهئون ِ کار ِ دشوار»،
و اون عذاب ِ شیطونی و مرگ و ادبار.
از نسیم ِ ترنه برخی شادموننه
بعضی نور ِ ِ شفق جه خوشحالنه،
جمع ِ اِما امّا ندانه از جهون بهر
جز جگاجنگ ِ کلید - این زنگ ِ ناساز-
یا طنین ِ ضربهئون ِ گام ِ سرباز.
چون سحرخیزون ِ عابد راس بیّ شه جا
گذشتمی از بیابانوار ِ این شهر
تا برسیم آخر (ز مرده بینفسته)
پیش ِ هم، اونجه که خارشیدش به پستیس
با نِوا رودش به میاهـ رو هکرده پنهون،
لیک امید از دوردست آوازخونون.
حکم ... ، وان سیلاب ِ تند ِ اشک در پی؛
کانده از دیگرونش دور گویی.
درفکنده گشته هسته انگار به پشت
تا که با جون دمبدنش قلب ره از جا،
شونه امّا ... پریشون، گیج ... تنها ...
سالای آخر عمر آنا آخماتووا سرشار از فعالیت ادبی بییه و وه اوج شهرت و محبوبیت دله دیّه. از سراسر شوروی هر روز نومهئون ستایشآمیز دریافت کارده و اطراف وه همیشه پر بییه از شاعرون جوونی که ونه کشه بن کیی یشنه. مردون جوونی بهگردش حلقه بزو بینه که همیشه آماده بینه تا هر کاری ره برای وه انجوم هادن. هرچن این سالای پایانی دله از انزوا خارج بیبییه و ونه وچه لف هم به مدارج بالای دانشگائی برسیبییه ولی بیماری اجازه ندائه زندگی پروپیمانی داشسته بائه و پیوسته مریضی وه شدیدته بییه. وه از دهه پنجاه به بعد چنبار سکتهٔ قلبی هکرده و هر سال چند هفتهئی در آسایشگاه یا بیمارستان بستری بییه تا اونکه که آخرسری پاییز۱۹۶۵ حمله قلبی بیته و دیگه هرگز سلامت خادش ره کامل بهدست نیارده و ۵ مارس۱۹۶۶ بیمارستان دٌمو ددوو(نزدیکای مسکو) دله بمرده. چن روز بعد جنازه وه ره با هواپیما به لنینگراد بوردنه و بنا نیّه مراسم رسمی برگوزار بواشه. ۹ مارس چن تن از رفخون وه براش مراسم سوگواری، چنونکه آرزو داشته طبق مراسم باستونی کلیسای اورتودوکس ، برگوزار هکردنه اما حضور تعداد زیادی از مردم که برای وداع با شاعر مورد علاقهشون به کلیسا بموبینه باعیث بیّه اتحادیه نویسندگون لنینگراد روز بعد برای وه مراسم خاکسپاری رسمی بیره. و آخرسری در ۱۰ مارس تابوت وه با همرائی مردم و ونه وچه لف گومیلیوف و برودسکی گورستون کومارووی لنینگراد دله خاک بیّه. وه بعد از مرگ گتترین شاعر زن روسیه نوم بیته.
«آنا آخماتووا از اون دسته شاعرونی هسته که نه تبارنومهئی شعر دله دارنه و نه «سیر تطور»ی مشخص و معلومی. وه از اون قسم شعرایی هسته که ناگهون «انّه»... » هرچن سخن ایوسیف برودسکی درباره شعر آخماتووا در کلیتش درست هسته اما به هر حال شعر آخماتووا از «شوم موقع»، ۱۹۱۲، تا «شعر بدون قهرمون»، ۱۹۶۳، تغییرات زیادی هکرده.
آدم
اینجه گویی صدای آدم
هرگز گوش جه نرسنه
اینجه گویی زیر این آسمون
تنها مه زنده بموندستمه
چون ابیلن آدمی بیمه
که تمنای شوکرون هکردمه
آخماتووا شه کارنامهٔ ادبی دله نیمایشنومهٔ نیمه تمومی دانه به نوم اِنوما اِلیش. فکر بنویشتن اینتا نیمایشنومه در سالای تاشکند(۱۹۴۲-۱۹۴۴) به سراغش بموئه. زمونی که به بیماری تیفوس دچار بیبییه در کابوسی هذیانوار طرح اوّلیه این نیمایشنومه را نویسنه و بعد آتش میزند. آخماتووا در ابل دهه ۶۰ میلادی کار به روی این نیمایشنومه ره از سر گنه و با کومک دوستانش نادژدا ماندلشتام و رانفسکایا و دیگهئونی که قبل از آتش بزند متن تاشکند وه ره برایشون بخوندست بییه سعی کانده که متن فراموش بیّه ره وانویسی هکنه که البته توفیق چندونی نصیبش نوانه. به هر حال ات سفر که آخماتووا برای دریافت جایزهٔ اتنا تائورمینا به ایتالیا هکرده در ضیافتی که به افتخار وه برگوزار بیّه بخشای واسازی بیّه اِنوما اِلیش ره خوندنه و تئاتر دوسلدورف به وه پیشنهاد وانه که وه ره روی صحنه بوره و آخماتووا هم قبول کانده و پیگیرانه روی وه کار کانده که سکتهٔ قلبی و سپس بمردن اینتا کار ره نیمه تموم یلنه.
آثار آخماتووا به زبانهای مختلف ترجمه شده است . در ۲۰۰۴ کتابی با عنوان کلمهئی که مردن را شکست داده : شعرای خاطره از شعرای آخماتووآ ترجمه ننسی ک. اندرسن توسط انتشارات دانشگاهی ِییل منتشر شده . این کتاب اندرس ضمن ترجمهٔ سه شعر از آخماتووا تحلیل مفصلی از شعرا ارائه كرده است .
ویکی تلمبار دله بتونّی پروندهئونی که آنا آخماتووا خَوری دَره ره پیدا هاکنین. |
This article uses material from the Wikipedia مَزِروني article آنا آخماتووا, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). محتوا جه تحت CC BY-SA 4.0 دسترسی دارنی، مگر اینکه ونه خلاف ثابت بَواشه. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki مَزِروني (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.