ရှေးဟောင်းမြန်မာဘာသာစကား

ဗျည်းတွဲသင်္ကေတများတွင် လဆွဲဗျည်းတွဲဟူ၍ရှိခဲ့ရာ ကဝဂ်နှင့်ပဝဂ်ဗျည်းများတွင် အသုံးပြုခဲ့သည် (သာဓက- က္လ၊ ဖ္လစ်)။ နောက်ပိုင်းတွင် ကဝဂ်ကိုယပင့်အသံဖြင့်လည်းကောင်း ပဝဂ်ကိုရရစ်သံဖြင့်လည်းကောင်း ပြောင်းလဲရေးသားခဲ့သည် (သာဓက- က္လ > ကျ၊ ဖ္လစ် > ဖြစ်)။

ဝစ္စပေါက်နေရာတွင် ဟသတ် (ဟ်) ဖြင့် ရေးသားခဲ့သည် (သာဓက- သာဟ် = သား)။ အောက်မြစ်နေရာတွင် အသတ် (အ်) ဖြင့်သော်လည်းကောင်း "အ"ကိုအောက်၌ ဆင့်၍သော်လည်းကောင်း ရေးသားခဲ့သည် (သာဓက- ပေအ် = ပေ့၊ နှင္အ် = နှင့်)။ "ဧ"သရကို လုံးကြီးတင်ယပက်လက်သတ်ဖြင့်ရေးသည် (ပိယ် = ပေ၊ ပေး)။ သဝေထိုးဝဆွဲကို တစ်ချောင်းငင်ယပက်လက်သတ်ဖြင့်ရေးသည် (ငုယ် = ငွေ)။

"အို"ကိုမူ သရအဖြစ်မသတ်မှတ်ထားခဲ့သောကြောင့် ဝသတ် ဖြင့်ရေးသားခဲ့သည် (ထိုဝ် = ထို)။ ထို့အပြင် "အော်"သရမရှိခဲ့သောကြောင့် ဝသတ်ဖြင့်ရေးသားခဲ့သည် (ရခ္လေသဝ် = ရချေသော်)။ ၁၂ ရာစုနောက်ပိုင်းတွင် "အော်"သရကို ရှေ့ထိုးအဖြစ်ရေးခဲ့သည် (စိယ်တိတ် = စေတီတော်)။

ရှေးခေတ်မြန်မာစကားတွင် ပုဂ္ဂလနာမ်စားများရေးသားပုံမှာ "ငါ" ကို "ငာ"၊ "ငါတို့" ကို "အတိုဝ္အ်"၊ "သူ" ကို "အယင်" ဟူ၍ ရေးသားခဲ့ကြသည်။

မြန်မာစကားစတင်ပေါ်ပေါက်သည့်အချိန်မှာပင် "၏"၊ "၍"၊ "၌" တို့ကို အသုံးပြုထားသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ "၏"ကို ထိုခေတ်အခါက "ဧအ်" ဟူ၍ရေးသားခဲ့ရာ စာကြောင်း၏အဆုံးစကားလုံးအဖြစ် သုံးနှုန်းခဲ့သည်။ "၍"ကို "ရုယ္အ်"ဟူ၍ ရေးသားခဲ့ရာ စာကြောင်းနှစ်ကြောင်းဆက်ရာတွင် အသုံးပြုခဲ့သည်။ "၌"ကို "နှိုက်"ဟု ရေးသားပြီး နေရာပြဝိဘတ်အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။

ထို့အပြင်ပါဠိဘာသာ၏လွှမ်းမိုးမှုကိုလည်းတွေ့ရှိရသည်။ ကြိယာအနက်ကိုငြင်းပယ်ရာတွင် "အ"ပစ္စည်းဖြင့် အသုံးပြုထားသည်။ သာဓကအားဖြင့် ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာတွင် "မဖူးရစေနှင့်" ကို "အဖူးရစေ" ဟူ၍ရေးသားထားသည်။ နောက်ပိုင်းတွင်မူ "မ" ကိုသာအသုံးပြုခဲ့ကြသည်။

အလှူပြုကျောက်စာများတွင် ကျွန်နာမည်များ၏အရှေ့၌ အောက်ပါ‌ဝေါဟာရများဖြင့် အထူးပြုပါသည်။

• နိုဝ္အ်စိုဝ္အ် - နို့စို့သောအရွယ်
• ပုစု - နို့ညှာအရွယ်
• စာတတ် - မိမိလက်ဖြင့်ထမင်စားတတ်သောအရွယ်
• အမှုရ - တောက်တိုမယ်ရခိုင်းရသောအရွယ်
• မြက်ရ - နွားကျောင်းသားအရွယ်
• အိုဝ္အ်ဖုခိ - အိမိထောင်မကျသေးသောသူ
• ဤမ်‌ထောင် - အိမ်ထောင်ကျပြီးသူ
• ဖုတ် - မုဆိုးဖိုဖြစ်သောသူ
• က္မယ် - မုဆိုးမဖြစ်သောသူ

သက္ကရာဇ်အမည်များမှာလည်း ယခုဝေါဟာရနှင့် ကွဲပြားပါသည်။

1. ဇေယျ - စိတြ၊ စဲ၊ ဇယ်၊ စယ်၊ စည်၊ ဇည်၊ စေ
2. ဝိသာခါ - ပိသျှက်၊ ဗေသာခ၊ ဗိသျှက်၊ ဗိသျှ၊ ပိသျှစ်
3. ဇေဋ္ဌ - ဇိဿ၊ ဇိသ၊ စိဿ၊ စိတ္သ၊ စိသျ
4. အာသဠီ - အာသန်၊ အာသဋ္ဌ်၊ အာသတ်၊ အာသဒ္ဓ၊ အာသတ်
5. သရဝဏ် - သရဝဏ်၊ ဩဝဏ်၊ သရဝန်၊ ဩဝန်၊ ဩွာန်
6. ဘဒြ - ဘဿ၊ ဖဿ၊ ဖတ်သ၊ ဘတ်၊ ဘာတ်
7. အဿယုဇ္ဇ - အသုက်၊ အာသုတ်၊ အသုစ်၊ အာသိတ်၊ အာသိန်
8. ကြတ္တိကာ - ကြာတိုက်၊ ကြတိကာ၊ ကြတိုက်
9. မိဂသီ - မိဂ္သီ၊ မြိက္ကသိုဝ်၊ မြိက္ကသို၊ မြိက်သိုလ်၊ မြိုက္ကသိုရ်၊ မြဂသေီရ်
10. ဖုသျှ - ဖုဿ၊ ဖုဿ၊ ပုတ်သ၊ ပုတ္သ
11. မာခ - မာဃ
12. ဘရဂုဏ္ဏီ (ဖဂ္ဂုဏ) - ဘလကိုန်၊ ဖလကိုန်၊ ဖ္လဂိုန်၊ ဖလကုန်၊ ဖြကိုန်၊ ဖြကိုင်

ကျစွာမင်းမိထွေးတော်ကျောက်စာများမှ စာသားအချို့မှာ အောက်ပါအတိုင်းဖြစ်သည်။

က္လစွာမင် ဟ္ရေတောင်တက်ပြီ။ ငါမိကိုဝ်ကာ ငါမသိလိုက်။ ငါမိထုယ်မုယ်ရုယ် ငါကြီဧအ်။ ငါမိထုယ်လျှင်တေ ငါမိဟုရုယ်။ ဤမ်ပ္လုနိယ်ပိယ်၏။ ဤမ်ထောင်ကျွန် လယ်လေ ပိယ်တဝ်မူဧအ်။

ထိုစာသားကို ယခုခေတ်ရေးအသားဖြင့် ပြောင်းရေးကြည့်ပါက အောက်ပါအတိုင်းရသည်။

ကျစွာမင်း ရွှေတောင်တက်ပြီ။ ငါအမိကိုကား ငါမသိလိုက်။ ငါ့မိထွေးမွေး၍ ငါကြီး၏။ ငါ့မိထွေးလျှင်တည်း ငါ့အမိဟူ၍။ အိမ်ပြုနေပေး၏။ အိမ်ထောင်ကျွန်၊ လယ်လည်း ပေးတော်မူ၏။

မြန်မာကျောက်စာများကို ဆရာကြီးဦးငြိမ်းမောင်သည် ကိုယ်တိုင်ဖတ်ရှုခဲ့၍ "ရှေးဟောင်းမြန်မာ ကျောက်စာများ" စာအုပ်များကိုထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ထို့အပြင်နိုင်ငံခြားသားလေ့လာသူများသည်လည်း ထိုကျောက်စာများကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာသို့အက္ခရာဖလှယ်ခြင်းဖြင့် ရေးသားထုတ်‌ဝေခဲ့ကြသည်။