စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်

စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဏအ် လှာဲလးကၠုင်ဒၟံင်တုဲ ပွဳပွူမလ္ၚတ် မဆေင်စပ် ကုစိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဝွံလေဝ် ဇၞော်သၠဲတိုန်ဒၟံင် သိုက်သိုက်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵုပွဳပွူဂမၠိုင်ဂှ် ဂွံဆဵုကေတ် မဆေင်စပ် ကု-

• လွပ်ဇိုင်တဲ မတုဲဒှ်
• ပသောင်ပြသၞာမတုဲဒှ် ကဵု ဇမၞော်မၟောဝ်ဂမြင်ညာဏ်
• မကၠိုဟ်ခၠင်ဝေါဟာရ ကေုာံ မလေပ်အရေဝ်
• ဇမၞော်မၟောဝ် ပရေင်မဒုင်စသိုင်
• မခၞံဗဒှ်ဇကုညးဂှ်ရော
• လိင်တၞဟ်ခြာ ကဵု ကဆံင်ဒမံင် မဆေင်ကဵုလိင်
• မကၠိုဟ်ဒ္ဂေတ်ပြဝ
• ပရေင်မိတ်သဟာဲ ကဵု သကအ်ရဲအဝဲမတုပ်

ပ္ဍဲအရာမလ္ၚတ် စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် နွံဂၠိုင်ကဵု ပွဳပွူတုဲ စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ်လေဝ် နွံလပါ်နာနာသာ်ကီုရ။ သီုဖအိုတ် သရောပ်တုဲ ဟီုမ္ဂး နွံပွဳပွူအဓိကပိသာ်ဂှ် -

1. ဇမၞော်မၟောဝ်ကမၠိုဟ် (cognitive development) - မလ္ၚတ် လၟေင်မကတဵုဒှ် ပ္ဍဲအရာမဆေင်စပ် ကုကမၠိုဟ် မဒှ်အရာ မလ္ၚတ် ညံင်ဂွံကၠိုဟ်တီကေတ် မဆေင်ကဵု ဗီုမဒုင်ကေတ်အာရီု၊ ဗီုမကၠိုဟ်ခၠင်၊ ဗီုမစွံအာရီု၊ ဗီုမပတန်သမာဓိ၊ ဗီုမစွံသမ္တီ၊ ဗီုမချပ် ကေုာံ အရေဝ်ဘာသာတအ်ရ။ စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ကမၠိုဟ်ဂှ် ပတိုန်ဂလာန်သမာန် မပ္တံကဵု ဗီုလဵု ကောန်င္ၚာ်ဂှ် မစွံစိုတ်၊ မမံင်စံင်ဒး ကုပွဳပွူလောကဍေဟ်? ဗီုလဵု ကောန်င္ၚာ်ဂှ် မဂိုင်ဒေပ် ခန်လမ္ၚတ် ဍေဟ်မကလိဂွံလဝ်တအ်တုဲ မဇၞော်မောဝ်ပတိုန် ကေုာံ မမံင်စွံဇကုဒး ပ္ဍဲကဵု ပွဳပွူလောကတအ်? ဗီုလဵု ကောန်င္ၚာ်အံင်င္ၚေဝ်ဂှ် မရပ်စပ် မကၠောန်ကမၠောန် ရုပ်သန္ထာန်မၞိဟ်ဇၞော်တအ် မထ္ၜးကုဍေဟ်တအ်တုဲ ဗီုလဵု ဍေဟ်တအ် ပသောင်ပြသၞာဂှ် ဗီုလဵု ဍေဟ်တအ် မကေတ်နဲကဲတအ်? စပ်ကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ကမၠိုဟ်ဝွံမ္ဂး အစာစိတ္တဇ ဖေဂျေတ် ကဵု ဝဳဂေါတ်သကဳ ဂှ် ဒှ်မၞိဟ်အဓိက မဗၟံက်ထ္ၜးလဝ် တေသြရဳတအ်ရ။
2. ဇမၞော်မၟောဝ်စိတ္တဇကသဳပူမှ် (psycho emotional development) - ပ္ဍဲကဵုအရာဏအ်မ္ဂး လ္ၚတ် ဗီုလဵု ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ရပ်စပ်ထိင် တင်လစွံစိုတ် ဇကုဇကု ကဵု ဂကောံမၞိဟ်ပ္ဍဲပွဳပွူဍေဟ် ကေုာံ ပရေင်ဆက်ဆောံကုညးသအာင်ဗီုလဵုရ။ ပ္ဍဲကဵု ကိစ္စဏအ်မ္ဂး ညးတအ် လ္ၚတ်သ္ၚေဝ်ဂၠေပ် ဥပမာ ဇမၞော်မၟောဝ်ပူဂိုလ်၊ ဇမၞော်မၟောဝ်ဇကုဇကု၊ ဇမၞော်မၟောဝ်လက်သန်ဇကုဇကု၊ ဇမၞော်မၟောဝ်ပရေင်ဒုင်စသိုင် ပ္ဍဲဂှ်မ္ဂး လ္ၚတ် ဇမၞော်မၟောဝ်ကာရုဏာတအ်ရ။ စပ်ကဵုလပါ်ဏအ်မ္ဂး တေသြရဳ အစာဂဥုဲ ကေုာံ စိတ္တဇ Sigmund Freud, Margerat Mahler, Daniel Stern, Erik Erikson တအ်ဂှ် ဒှ်အရာအဓိကရ။
3. ဇမၞော်မၟောဝ်စိတ္တဇအဆက်အစပ် (psycho relational development) - ပ္ဍဲကဵု ကဏ္ဍဏအ်မ္ဂး လ္ၚတ် ပရူဗီုလဵု အဆက်အစပ် လောကကဵု ကောန်င္ၚာ်ဂှ်ရ။ ပ္ဍဲအရာဏအ်မ္ဂး လ္ၚတ် ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ဗီုလဵုဆက်စပ်ဒၟံင် ကုပွဳပွူလောကဍေဟ် မဇၞော်ဂေါဝ်ကၠုင် မပ္တံ ဂကောံမၞိဟ်၊ ယေန်သၞာင်မၞိဟ် ဒေသတအ်ကီုရ။ ညးလ္ၚတ် စပ််ကဵု ပရေင်မၞိဟ် ကေုာံ ယေန်သၞာင်ဝေါဟာမၞိဟ် ပ္ဍဲကောန်င္ၚာ်ဂှ် ဂလိုင်လဵု မစိုပ်ဒတုဲရ။ ပ္ဍဲအရာဏအ်မ္ဂး ညးတအ် လ္ၚတ်ရံင် ဇမၞော်မောဝ်မဆေင်စပ် ကုထၞေန်စွပ်၊ ပရေင်မၞိဟ် ကဵု ပရေင်စိတ္တဇ ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ဂလိုင်လဵုဇၞော်မောဝ် စိုပ်ကဆံင်လဵု နကဵုအကာဲအရာ ဂကောံမၞိဟ်ဍေဟ်မဇၞော်ဂေါဝ်ဂှ်ရ။ စပ်ကဵု လပါ်ဏအ်မ္ဂး တေသြရဳ John Bowlby, Judy Dunn, Uri Bronfenbrenner, Jerome Bruner တအ်ဂှ် ဒှ်အရာအဓိကရ။

မရေင်လဝ် အတိုင်လၟေင်အက္ခရ ယၟုလက်ကြဴ -

• ဂျောန် ဗောဝ်လ်ဗဳ (John Bowlby) (မစွံ ကု ဟာရဳ ဟာရ်လောဝ် (Harry Harlow) ကဵု မာရဳ အိန်သွောတ် (Mary Ainsworth): တေသြရဳလဍံင်တၟောဲtilknytningsteori
• အဳရိက် အဳရိသောန် (Erik Homburger Erikson): ဇမၞော်မၟောဝ်လက်သန်ဇကု identitetsudvikling; udvikling i voksenalderen
• သဳဂ်မုန် ဖြေဒ် (Sigmund Freud): ဒတန် စိတ္တဇလိင်္ဂ psykoseksuelle stadier, လဒက်ပတန်ပူဂိုလ် personlighedsdannelse
• ရဝ်ရေန်သေ ကောလ်ဗေရ် (Lawrence Kohlberg): ဇမၞော်မၟောဝ်ဒ္ဂေတ်ပြဝ moraludvikling
• ဇေန် ဖေဂျေတ် (Jean Piaget): ဇမၞော်မၟောဝ် ကမၠိုဟ် (kognitiv udvikling); တေသြရဳ ကဆံင်ဒတန် ကမၠိုဟ် kognitiv stadieteori
• ဒနိယာလ် သတေန် (Daniel Stern): ပရေင်ပူဂိုလ် အံင်င္ၚေဝ် (spædbarnets interpersonelle univers)
• လေဝ် ဝဳဂေါတ်သကဳ (Lev Semenovich Vygotsky): ဘာလၟေင်ယေန်သၞာင်မကတဵုဒှ် (kulturhistoriske skole); ဇြောန် ဇမၞော်မၟောဝ် မကြပ်ညောန်အိုတ် (zone for nærmeste udvikling)

မအရေဝ် ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်မနာမ် မကၠုင်နူကြိယာ ဇၞော်မောဝ် မဂွံအဓိပ္ပါယ် မဂၠိုန်တိုန်၊ မသၠုင်တိုန်၊ မခိုဟ်တိုန် နူကဵု ကဆံင်ကိုပ်ကၠာဂှ်ရ။ မအရေဝ် ဇမၞော်မၟောဝ်ဏအ်ဂှ် စကာဒၟံင် ဒၞာဲဗွဲမဂၠိုင်တုဲ အခိင်လအ်ကၠုင် ဗွဲကြဴဏအ် လက်ကြဴဂှ် ထပ်စုတ် မအရေဝ်မန် မလွဳစ နူဗၟာ "တဴတက် (တိုးတက်)" တုဲ ဒှ်အာ ဇၞော်မောဝ်တဴတက် ရ။ ဗွဲမဂၠိုင် ဇၞော်မောဝ် ဂှ် စကာဒၟံင် နဒဒှ် မကြိယာကီု သီုကဵု မနာမ်ရ။ ပ္ဍဲလိက်ဝွံ တၞဟ်နဂွံပါ်ခြာ ကြိယာ ကဵု နာမ်တုဲ ဒၞာဲကြိယာမ္ဂး စကာ ဇၞော်မောဝ် တုဲ ဒၞာဲမနာမ်မ္ဂး စကာ ဇမၞော်မၟောဝ် ရ။ မအရေဝ် ဇမၞော်မၟောဝ် ပ္ဍဲကဵု ဝေါဟာရ စိတ္တဇဂှ် ပံက်လဝ် ပွံက် ဗီုဏအ်ရ။ "ဇမၞော်မၟောဝ် နကဵု အပိုင်အခြာအခိင်ကာလ မပြံင်လှာဲ ပ္ဍဲကဵု လဒက်ပ္တန် ကဵု ကသဳဒမြိုင် ကောန်မၞိဟ် မဒှ်အရာ သဝဟ် နူကဵု အကာဲအရာ ဇဳဝကီု သီုကဵု ပွဳပွူ"။ နကဵု လညာတ်စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်မ္ဂး ဇမၞော်မၟောဝ်ဟီုဂှ် ဒှ်အရာမပြံင်လှာဲ မကိတ်ညဳ ကုအတိုင်လၟေင်တုဲ မနွံကဵု ဒတန်ကဆံင် မဗၠးၜး တၞဟ်ခြာ နူကဵု အရာမတုဲကၠုင်တအ်ရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် စၟတ်သမ္တီလဝ် ဇမၞော်မၟောဝ်ဟီုဂှ် မဒှ်အရာ မဇၞော်မောဝ်တိုန် လပါ်ခိုဟ်၊ နူအောန်ဂှ် ဂၠိုင်၊ နူဍောတ်ဂှ် ဇၞော်၊ နူလောဲလောဲသွာသွာဂှ် ထုဲဓရုဲ၊ နူပရေအ်ဂှ် ခိုဟ် မပ္တံ မြဴသာ်ဝွံ ဒှ်တမ်ရ။ လၟေင်ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ပလံင်ဗစိုပ်ဏာ ညံင်ဂွံစိုပ် ကဆံင်ဍာ်ဒကေဝ်မွဲမွဲရ။ ဥပမာ ကောန်င္ၚာ် အာယုက် ၁ သၞာံမွဲ ပရေင်ဇၞော်မောဝ် မဆေင်ကဵုပရေင်ဆက်စၠောအ်မ္ဂး ဍေဟ် ယာပတိုန်တဲ အခိင်ကာလ ဍေဟ်မနွံပၟိက် မိက်ဂွံကဵု ယိုက်ဍေဟ်။ ညံင်ရဴဂှ်ကီု ကာလကောန်င္ၚာ် အာယုက် ပေင် ၆ သၞာံ ကာလဍေဟ်ထေဲမ္ဂး ဟီုအဟုက် နကဵုရမ္သာင် မြဴသာ်ဝွံ ဇၞော်မောဝ်တိုန် ကဆံင်ကဆံင် ဗဒှ်ပတိုန် ဍာ်ဒကေဝ်ဍေဟ်တအ် ကဆံင်ကဆံင်ရ။

ပ္ဍဲကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ် ပရေင်ဇၞော်မောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာအနုလုံ မဂွံအဓိပ္ပါယ် မဆက်အာဂတဂတ ဟွံကလေင်ဆုတ်နူစပၠန်ရ။ စပ်ကဵု ကမၠိုဟ် (ပရေင်ကၠိုဟ်ခၠင်) လေဝ် ဗီုဂှ်ကီုရ။

လ္ၚတ် ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာမလောဲသွာမွဲ ဟွံသေင်ရ။ ဇမၞော်မၟောဝ် ကတဵုဒှ် အတိုင်လၟေင်င်တုဲ ဆက်အာဒၟံင်တုဲ ဂွံလၜက်ဒုင်တီကေတ် ဗွဲမချိုတ်ဂှ် ဟွံလောဲသွာရ။ ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဇၞော်မောဝ်တိုန် နကဵုဂၠံင်နာနာသာ် ပ္ဍဲကဵု အခိင်ကာလတုပ်ပ်ဂှ်လေဝ် ဇၞော်မောဝ်တိုန် ဂၠံင်လပါ်ၜါပိဒိုဟ်မာန်ကီုရ။ အလဵုပိုယ်ဂွံဆဵု၊ ဒၞာဲလဵု ပိုယ်ဂွံဗက်ဂၠာဲလ္ၚတ် ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဂွံတီကၠိုဟ်ကေတ် ဟွံလောဲသွာရ။ လၟေင်ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ်လေဝ် ဂွံစွံအာရီုဗက်ဂၠာဲ ဟွံလောဲသွာကီုရ။ ဆဂး နကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ပကဵု ညံင်ပိုယ်ဂွံတီကၠိုဟ်ကေတ် ဗီုလဵု ဇမၞော်မၟောဝ် မကတဵုဒှ်ဒၟံင် ပ္ဍဲမၞိဟ်တအ်မာန်ရ။

မၞိဟ်မွဲ ဂွံဒှ် မၞိဟ်ဇမၞော်မွဲဂှ် နူစသၠးဂၠံဂဝ် ဒးကေတ် အခိင် ပွိုင် ၂၀ သၞာံ။ ပ္ဍဲကဵု မွဲဒမြိပ် ၂ ဗွဝ်စှ်ဏအ်ဂှ် အပြံင်အလှာဲ ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင် ကတဵုဒှ်လဝ် ဗီုလဵု မၞိဟ်ဂှ် စုက်လုက် စွံစိုတ် ကုလောကဏအ် မပ္တံ ကုပရေင်ဒုင်စသိုင်၊ ဇီုကပိုက် ကုပြသၞာတုဲ သှ်ကလးပြသၞာ၊ ဆက်ဆောံ စုက်လုက် ကုမၞိဟ်နာနာ၊ အခိုက်နာနာတအ် ဒှ်တမ်ရ။ ကောန်မၞိဟ်တအ်ဂှ် ပ္ဍဲမွဲဒမြိပ် နူမစကတဵုဒှ်မၞိဟ် စဵုကဵု အာယုက်အိုတ်ဂှ် ဇမၞော်မၟောဝ် ကတဵုဒှ်လဝ် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်၊ နူစ မသၠးတိတ်ကၠုင် နူဂဝ် မဒးကေတ် အရီုအဗင် နူကဵု ညးတၞဟ်ဇၟာပ်ပ်အရာဂှ် ဥပမာ ပေင်မွဲသၞာံမ္ဂး စဂါံကွာ်ကၠုင်၊ စကေတ်တ်လေပ်ကၠုင်၊ ဟီု ရမ္သာင်တိတ်ကၠုင်၊ စိုပ်ကၠုင် အဝဲၜိုတ် ၃ သၞာံမ္ဂး စိုတ်မိက်ဂွံတန်တဴကေတ်တ် စကတဵုဒှ်ကၠုင် ဥပမာ မိက်ဂွံ ဆအ်ဒၞပ်ကေတ်တ်၊ ဟီုအရေဝ်ဂွံကၠုင်တၟာဂလိုင်၊ အာယုက်ပေင်ကၠုင် ၄ သၞာံမ္ဂး ကၠိုဟ်ကၠုင် တၞဟ်ခြာ လောက ကဵု ဇကု၊ ညးတၞဟ်တအ် ချပ်တၞဟ်ခြာ နူကဵုဇကု၊ အာယုက် ၅ သၞာံမ္ဂး ဝေင် နကဵုမဖန်ဗဒှ် (fantasy) ဥပမာ ဂွံ ဇန် ဖန်ဗဒှ် ပ္ဍဲစိုတ် က္ၜင်ကျာ၊ အဝဲကောန်င္ၚာ်ဘာမ္ဂး ပရေင်ဇၞော်မောဝ် မဆေင်ကဵု ကမၠိုဟ်ဂှ် ကတဵုဒှ် ဗွဲမဂၠိုင်တုဲ စိုတ်လုပ်စကၠုင် ကမၠောန်အခိင်သမၠး ကေုာံ သကအ်ရဲဂမၠိုင်ရ။ စိုပ်အဝဲသၟာဲလေင်မ္ဂး ဖန်ဇန်ကၠုင် သွက်ဂွံတိတ် နူဘဝမဒးဗဒဗဒါဲမိမတုဲ ဂစာန်ဖန် ညံင်ဂွံတန်တဴကေတ်တ်တုဲ ဒက်ပတန်ပတိုန် လက်သန်ဇကုဇကု (identity)ရ။ ပ္ဍဲအခိင်ဘဝသၟတ် မလုပ်လၟိဟ်အဝဲမၞိဟ်ဇၞော်ဂှ်မ္ဂး တိုန်ဘာ၊ စလုပ်ကမၠောန် ဒက်ပတန် သ္ၚိကၟိန်ဇကုတအ် ဒှ်တမ်ရ။ ဘဝ ပ္ဍဲကဵု ဘဝကမၠောန်ဂှ် ဒှ်အရာအခိင် မဂစာန်ကၠောန် သွက်ဘဝဂွံတန်တဴ နဒဒှ် မၞိဟ်ဗီုလဵုမွဲရ။ နူဂှ် အာယုက်ဇၞော် ကေတ်ပေန်ဇြေန်/ဒေါအ်ဇူ နူကမၠောန်မ္ဂး ဒှ်အာယုက်အဝဲဗျုသကုတ်ကိုပ်ကၠာတုဲ ပရေင်ချဳဓရာင် ပ္ဍဲဘဝလေဝ် နွံဒၟံင် တၟာဂလိုင်ဏီရ။ ကာလမစိုပ်အဝဲဗျု လပါ်ကၞောတ်မ္ဂး ပရေင်ခန္ဓကာယကီု ပရေင်စိုတ်ကီု သီုကဵု ပရေင်မၞိဟ်ဂှ် ဍိုန်လျတုဲ ဘဝမွဲ စိုပ်ကၞောတ် နကဵုဂမ္စိုတ်ရ။

ပ္ဍဲကဵု အရာမလ္ၚတ် စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် နွံကဵု ဂလာန်သမာန် ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင်တုဲ ဂလာန်သမာန်တၟိဂမၠိုင်လေဝ် မံက်တိုန်ဒၟံင် ဟွံပိုတ်သကုတ်ရ။ ပၞောဝ်ကဵု ဂလာန်သမာန်တအ်ဂှ် ဂလာန်သမာန်အဓိက (ဝါ) ဂလာန်သမာန်ကြက်ဍေဟ်ဂှ် ပါ်ထောအ်မ္ဂး ဂွံဆဵုကေတ် အတိုင်ဗွဲသၟဝ်ဝွံရ။

• အာဲ ကဵု ဒၞာဲ
• မဆက််စပ် ကုအခိုက်ကၞာ ကဵု စက္ကဝါ
• လၟေင်အဆက် ကဵု သက္ကုလၟေင်အဆက်
• ကဆံင် ကဵု ကာလ
• ကာလမဒးစွံသတိ (ကာလမဒးစွံ ဂဝိင်ဂၠိုင်အိုတ်)
• လဆဵုလညာတ် ကိုပ်ကၠာ ကဵု လက်ကြဴ
• အစောမ်ဂကောံ ကဵု ပူဂိုလ် (သကအ်ရဲ ကဵု ပူဂိုလ်)

စပ်ကဵု ဂလာန်သမာန် (ဝါ) ပရူဗွဲလတူဝွံတုဲ ဆက်ချူထ္ၜးဏာ ဗွဲခမၞန်ညိညရ။

အာဲ ကဵု ဒၞာဲ

ပရူ (ဝါ) ဂလာန်သမာန် အာဲ ကဵု ဒၞာဲ ဏအ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင်ဒၟံင် ဂလာန်သမာန် အဓိက ပ္ဍဲမွဲဒမြိပ်ဝင် လမ္ၚတ်စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ရ။ ဘဝမၞိဟ်မွဲမွဲဂှ် အာဲ မဒှ်မဗဳဇဂှ် ဒှ်အရာ အဓိကဟာ၊ ဒၞာဲ မဒှ်ပွဳပွူ မၞိဟ်ဂှ် မဇၞော်မောဝ်ဂှ် ဒှ်အဓိကဟာ။ စပ်ကဵု ကိစ္စဏအ်တုဲ ဂကောံမၞိဟ်ပိုယ် လ္ၚတ်ကၠုင် ချူ ဟီုဂးကၠုင် နကဵု နဲကဲနာနာသာ်ရ။

တ္ၚဲဏအ် တၠပညာစိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ် ဗွဲမဂၠိုင် စှ်ေစိုတ် ဒုင်တဲ ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်သွဟ်တၜန်တၜုဲ နူကဵု တင်ဂၞင်အရာဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင် မကၠုင်နူ အာဲကၟာဲ မပ္တံကဵု ဇဳဝကီု သီုကဵု မဆေင်ကဵု ဒၞာဲပွဳပွူ မဂွံဒုင်ဒၠောအ်ဗတောန်ကၠုင်လဝ်ရ။ အဓိက ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာအဆက်အစပ် အကြာ အာဲ ကဵု ဒၞာဲ။ တုဲပၠန် အရာလဵု မလုပ်စိုပ်ဂၠိုင် အရာလဵု မလုပ်စိုပ်အောန်ညိဂှ်လေဝ် ဒှ်အရာသဘာဝမွဲကီုရ။

ဟီုကၠးကၠးဂၠေအ်ဂၠေအ်မ္ဂး မၞိဟ်ဂှ် ဒှ်သတ်ဇဳဝ၊ တၞောဝ်ဝင်၊ အခိုက်အလိုက် ကေုာံ ဝေါဟာမၞိဟ် (ပရေင်မၞိဟ်)မွဲ၊ တုဲပၠန် ဒှ် သကိုပ်ကသဳဒမြာင် ကဵု လညာတ်ညာဏ်မွဲရ။

မၞိဟ် မဒှ် သတ်ဇဳဝဟီုမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဂှ် နွံကဵု အဝယ်ကာယဂမၠိုင်တုဲ ပ္ဍဲအဝယ်ကာယဂှ် နွံကဵု က္ဍဟ်၊ ခန္ဓအပ္ဍဲ မပတံကဵု ကတေင်၊ ကြုတ်၊ ဂြိုဟ်၊ ကတာန်ဂမၠိုင် မကၠောန်ဒၟံင် ကမၠောန် ဗီုညးကဵုညးရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ပရေင်ဇၞော်မောဝ်ဂှ် ပ္ဍဲဘဝမၞိဟ်မွဲဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင် နူကဵု မဗဂေတ်စက်ဇဳဝ လၟေင်င်ရ။ ဟိုတ်နူကဵု ပရေင်မဒုင်စသိုင် အာရီု နူကဵု အာရီုမသုန်သာ်ဂှ်တုဲ အပြံင်အလှာဲ ဗွဲမဂၠိုင်ဂၠေင် ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲကဵု က္ဍဟ်ကောန်မၞိဟ်တအ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ လၟေင်ကမၠောန်မဆေင်ကဵုဇဳဝဂှ် ဒှ်သဇိုင်အဓိက သွက်ဇမၞော်မၟောဝ် လပါ်စိတ္တဇရ။ အရာဏအ်ဂှ် ပိုယ်ဂွံဆဵုကေတ် ဗွဲမကၠးဖ္ဍးမာန် နူကဵု မၞိဟ်က္ဍဟ် မယောင်ယာ နူကဵုဂဝ်ကီု သီုကဵု ဟိုတ်နူဟိုတ်မွဲမွဲတုဲ က္ဍဟ်ယောင်ယာအာမ္ဂး ဂလိုင်လဵု ဇီုကပိုက် ကုဇမၞော်မၟောဝ်ပူဂိုလ်ဂှ်မာန်ရ။ တုဲပၠန် ဇဳဝဇမၞော်မၟောဝ် ဗီုလဵု ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုပရေင်ဇၞော်မောဝ်ပူဂိုလ်ဂှ် ပိုယ်ဂွံဆဵုကေတ် ကာလပိုယ် လ္ၚတ် ဥပမာ ကောန်င္ၚာ်မွဲ အာယုက် ၜါသၞာံမွဲ ဇဳဝဇမၞော်မၟောဝ်ဍေဟ်ဂှ် ပကဵု ဍေဟ် ဥပမာ ဟီုအရေဝ်ဂွံ၊ ချပ်ဗွဲတၞဟ်ခြာလေပ်ကၠုင်ရ။ ပ္ဍဲက္ဍဟ် ဟွံမဲမွဲသာ် မကၠောန်ပ အရာတၞဟ်မာန် မကၠောန်ဂွံဂှ် ဒှ်ဟွံမာန်ရ။ တၠပညာတအ် ဆက်စွံအာရီုဗွဲတၟေင်၊ ကောန်င္ၚာ် မနွံကဵု စိုတ်စရိုတ်နူဂဝ် (temperament traits) တၞဟ်ခြာတအ်ဂှ် အရာဂှ် ၜိုတ်ဂလိုင်လဵု မဖန်ဗဒှ် မဆက်စပ် ကုပရေင်ဇၞော်မောဝ်ပူဂိုလ်ဍေဟ်တအ်ရ။

မၞိဟ် မဒှ် သတ်တၞောဝ်ဝင်၊ အခိုက်အလိုက် ကေုာံ ဝေါဟာမၞိဟ် ဟီုမ္ဂးဂှ် ဒှ်အရာ ပွဳပွူဒၞာဲ ကောန်င္ၚာ်မွဲ မဇၞော်ဂေါဝ်လဝ်ဂှ် ကိစ္စဇၞော် ပ္ဍဲအရာမဇၞော်မောဝ် လပါ်စိတ္တဇကောန်င္ၚာ်ဂှ်ရ။ ပွဳပွူဒၞာဲဟီုဂှ် ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ကၠုင်မၞိဟ် ပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ်လဵု အခိင်ဝင် အကာဲအရာပရေင်ဍုင်ကွာန် ဗီုလဵု။ ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ၜံင်ကတဵုဒှ်ကၠုင် ပ္ဍဲဂကောံမၞိဟ် မဟီုအရေဝ် ဗီုလဵု၊ အခိုက်ယေန်သၞာင်လဵု၊ သ္ၚိဌာန်၊ ဂကောံသ္ၚိကၟိန်၊ မိမ မကၠောန်စ ကမၠောန်ဗီုလဵုတအ် ဒှ်တမ်ရ။ အရာတအ်ဏအ်ဂှ် ဆက်စပ်ဒၟံင်ကဵု ပရေင်ဇၞော်မောဝ် ကောန်င္ၚာ်ဂှ်ရ။ တုဲပၠန် မၞိဟ်ပွဳပွူ ကောန်င္ၚာ်ဂှ် မစုက်လုက်တအ်လေဝ် ကိစ္စဇၞော်ကီုရ။ ဗွဲတၟေင် မဆေင်ကဵု ဇမၞော်မၟောဝ်စိတ္တဇ ကောန်င္ၚာ်ဂှ်မ္ဂး မၞိဟ်မဆက်စပ်၊ မထၞေန်စပ် ကုကောန်င္ၚာ်ဂှ် မၞိဟ်မလွဳလွတ်ဂှ် ကိစ္စဇၞော်ရ။ ပါဲနူ ညးမဒှ်မိမကောန်င္ၚာ်ဂှ်တုဲ ကောဒေအ်၊ အစာတအ်လေဝ် ကိစ္စဇၞော်ကီုရ။ ပရေင်အဆက်အစပ် ကုညးသအာင်ဂှ် ဒှ်အရာသဇိုင်အဓိက ဇမၞော်မၟောဝ်စိတ္တဇ ကောန်င္ၚာ်တအ်ရ။

မၞိဟ်သကိုပ်ကသဳဒမြာင် ကဵု လညာတ်ညာဏ် ဟီုမ္ဂးဂှ် မၞိဟ်ဂှ် ဒှ်ဖျုန်ကလောအ် မခၞံဗဒှ်ကၠုင် နူကဵုဇဳဝ ဟွံသေင်မ္ဂး ပွဳပွူမၞိဟ်မွဲ ဟွံသေင်၊ ဒှ်သတ် မချဳဓရာင်တုဲ နွံကဵု ကသပ်ညာဏ် ချပ်ပါ်ပါဲတုဲ ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ ဘဝမၞိဟ်မွဲ ဆေင်ကဵု အာဲဟာ ဆေင်ကဵု ဒၞာဲဟာ ကာလပတိုန်ကၠုင် ဂလာန်သၟာန်သာ်ဏအ်တုဲ အာဲခိုဟ်ဒၟံင်ရ ဒးခိုဟ်စတွဵု၊ သာ်ဂှ်ဟွံသေင် တန်တဴဒၟံင် ဒၞာဲပွဳပွူမခိုဟ်ရ ဒးခိုဟ်တွဵု ဗီုဏအ် ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ် ဟွံဂွံရ။ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး မၞိဟ်ဂှ် ဒှ်သတ် မနွံကဵု စက်ယန်ကသဳဒမြာင် တုဲဲပၠန် မနွံကဵု လညာတ်ညာဏ် သွက်ဂွံချပ်တုဲ ဖျေဟ်သ္ဂုတ်သွာတ်ရ။ တုဲပၠန် မၞိဟ်ဂှ် ဒှ်နတိုင်သမၠး အတိုင်ပၟိက်စိုတ် ပြိုက်စုတ်ဂွံလေဝ် ဟွံသေင်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ နကဵု လညာတ်ကောန်မၞိဟ် လတူကောန်င္ၚာ်မွဲဂှ် ညာတ်ကေတ် ကောန်င္ၚာ်မွဲဂှ် အရာဇဳဝ ကေုာံ ပွဳပွူဍေဟ်ဂှ် ဆက်စပ်ဒၟံင် ကုပရေင်ဇၞော်မောဝ်ဍေဟ်ရ။ ခေတ်လၟုဟ်မ္ဂး မၞိဟ်ဗွဲမဂၠိုင်စှ်ေစိုတ် ဒုင်တဲ ဒဒှ်ရ ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ဟွံဒှ် အရာမဒုင်ဒှ်ဖအိုတ် ၜိုတ်ဂလိုင်လဵု မကၠုင်နူ အာဲ၊ ပွဳပွူ မပ္တံကဵု ဂကောံမၞိဟ်၊ မိမ၊ ကောဒေအ်၊ သကအ်ရဲတအ်ရ။ တုဲပၠန် အရာမကတဵုဒှ်ကၠုင်နူဂဝ်တအ်ဂှ်လေဝ် ဒှ်လစဝ် မဒဳဘဝဍေဟ်ဟွံသေင်တုဲ ကသဳဒမြာင်၊ လညာတ်ညာဏ်၊ စိုတ်စရိုတ်ဍေဟ်တအ်ဂှ် ဒှ်အရာမဖန်ဗဒှ်ကဵုဍေဟ်တအ်ရ။ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် ကောန်င္ၚာ်မွဲဂှ် ဗီုဍေဟ်တအ် မကလေင်ပၠန် မကၠောန်ပ ကုပွဳပွူဍေဟ်တအ်ဂှ် ဍေဟ်ဖန်ဗဒှ်အာ ဒဒှ်ဘဝဍေဟ်တအ်ရ။

ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်လၟေင်ကမၠောန်ကသဳဒမြာင်ဂတးဂတန် တၜန်တၜုဲ အကြာကောန်မၞိဟ် ကဵု ပွဳပွူဍေဟ်တအ်တုဲ ဟွံဒှ်အရာမဆေင်စပ်ကဵု မွဲလပါ်ဓဝ်ရ။ ကောန်င္ၚာ်မွဲ နူစမသၠးတိတ်ကၠုင်ဂဝ်ဂၞဴဂှ် ထ္ၜးဒၟံင် ကသဳဒမြာင် ကေုာံ လညာတ်ညာဏ် ကေုာံ အဝဵုသြဇာ နူဂဝ်ရ။ ကောန်င္ၚာ်တအ်ဂှ် နူစမဒှ်ကၠုင်ဂှ် နွံကဵု အစောမ်စရာဲ ညံင်ဂွံမံင်ကဵုအကြာမၞိဟ်လေပ်ရ။ အစောမ်ဏအ်ဂှ် ဆက်တုဲ နကဵုမပံင်ကောံ စုက်လုက် ကုညးတၞဟ်ဂှ် ဆက်ဇၞော်မောဝ်တိုန်ဒၟံင်ရ။

မဆက်စပ် ကုအခိုက်ကၞာ ကဵု စက္ကဝါ

ဂလာန်သမာန်အဓိက မဆေင်စပ် ကုစိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်မွဲပၠန်ဂှ် စပ်ကဵု ပရူအရာမကတဵုဒှ် ပရေင်ဇၞော်မောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာမကတဵုဒှ် မဆေင်စပ် ကုအကာဲအရာမကတဵုဒှ် (ဝင်) ကေုာံ အခိုက်ကၞာဟာ၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ဒှ်အရာမဆေင်ကဵု စက္ကဝါ (ဝါ) ဓမ္မတာမွဲဟာရ။ စက္ကဝါ မဟီု ပ္ဍဲဒၞာဲဏအ်ဂှ် ဒှ်အရာဇၟာပ်မၞိဟ် မတုပ်ဖအိုတ် မိက်သ္ဂးရ။ ဇၟာပ်အရာမကတဵုဒှ်ဂှ် နကဵုမွဲနဲမွဲဗီု ဒှ်အရာအကာဲအရာမကတဵုဒှ် (ဝါ) တၞောဝ်ဝင် ကေုာံ အခိုက်ကၞာ၊ ဆဂး အရာမကတဵုဒှ် ပ္ဍဲအရာဇမၞော်မၟောဝ်သီုဖအိုတ်ဂှ် ဖျေဟ်ထောအ် ကိုန်ဂစိုတ် ပၠုပ်စုတ် ပ္ဍဲတၞောဝ်ဝင် ကဵု အခိုက်ကၞာဖအိုတ် ဟွံဂွံ။ အရာဗွဲမဂၠိုင်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင် ပ္ဍဲကဵု ဇၟာပ်ပ် အခိုက်ကၞာ (ဝါ) ဂကောံမၞိဟ်တအ်တုဲ အရာလ္ၚဵုဂှ် ဟွံတုပ်ရေင်သကအ်ရ။ ဥပမာ စပ်ကဵု ပဋိပက္ခ ကေုာံ ပၞောတ်ဒေါသတအ်ဂှ် ကတဵုဒှ်ဒၟံင် ပ္ဍဲဇၟာပ်ဂကောံမၞိဟ် ဇၟာပ်အခိုက်ကၞာရ။ လစွံစိုတ် မဆေင်ကဵု ကဆံင်လိင် (ၝောအ်/ကၟက်) ဂှ် အခိုက်ကၞာမွဲကုမွဲ တၞဟ်ခြာတဴ ရေင်သကအ်ရ။ ဟိုတ်ဂှ်ရ ကာလလ္ၚတ် ပရူအရာမကတဵုဒှ်မ္ဂး ညံင်ဟွံဂွံဝိုတ်ထောအ် အရာလဵု မဒှ်အရာစက္ကဝါ၊ အရာလဵု ဟိုတ်နူအခိုက်ကၞာဂှ် ဝိုတ်စဟွံထေက်ရ။

လၟေင်အဆက် ကဵု သက္ကုလၟေင်အဆက်

ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာ မဂွံဆဵုကေတ် နကဵုလၟေင်အဆက်၊ မဟွံပိုတ်သကုတ်ကီု သီုကဵု သက္ကုလၟေင်အဆက်၊ မပိုတ်သကုတ် ကဵု မဒံင်ၜက် သီုၜါပြကာရ။ ကာလမဟီုဂး လၟေင်အဆက် ပ္ဍဲကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်မ္ဂး ရန်တၟအ်ကဵု အဆက်အစပ် အကြာ အရာမကတဵုဒှ်အခိင်ကၠာတေအ် ကဵု အရာမကြက်ကတဵုဒှ်ကၠုင် အခိင်ဗွဲကြဴတအ်ရ။ ကာလမဟီုဂး သက္ကုလၟေင်အဆက် ပ္ဍဲကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်မ္ဂး ရန်တၟအ်ကဵု မဒေါအ်ပိုတ်အာ ပ္ဍဲကဵု ဇမၞော်မၟောဝ်၊ မကတဵုဒှ် အရာတၟိတၞဟ် မဒှ်အရာ မဟွံဆက်စပ် ကုဟိုတ်တြေံတအ်ရ။ ဗွဲဓမ္မတာမ္ဂး ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာမဂွံဆဵုကေတ် လၟေင်အဆက်ကီု သီုကဵု သက္ကုလၟေင်အဆက်ရ။ ယဝ်ရပိုယ် စကာ ဇမၞော်မၟောဝ်အရေဝ်ဘာသာ နဒဒှ် ဥပမာမ္ဂး၊ ပိုယ်ဂွံဆဵုကေတ် သီုၜါပြကာရ။ ဒဒှ်မဗတောန် မအရေဝ်တၟိဂှ် ဒှ်အရာလၟေင်အဆက်တုဲ ဒဒှ်မစ စကာဝါကျဂမၠိုင်ဂှ် ဒှ်အရာ သက္ကုလၟေင်အဆက်ရ။

ကဆံင် ကဵု ကာလ

ပၞောဝ်ကဵု လက်သန်အဓိက စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဂမၠိုင်ဂှ် အပိုင်အခြာဇမၞော်မၟောဝ် နကဵု ကဆံင် ကဵု ကာလဂှ် ဒှ်လက်သန်အဓိကမွဲကီုရ။ ကဆံင်ဂှ်မ္ဂး ကတဵုဒှ်ဗီုလဵု၊ ကာလဂှ်မ္ဂး အရာမဒှ်မာန် မြဴသာ်ဝွံ နွံကဵု အင်္ဂလက်သန်တၟေင်တၞဟ်ခြာရ။ အပြံင်အလှာဲကဆံင်ဂှ် ဗဒှ်ကဵု ပူဂိုလ် မစိုပ်အာ ဗီုပြင်တၟိ မပ္တံကဵု မချပ်၊ မမံင်စံင်၊ မဒုင်စသိုင်၊ မဆက်ဆောမ် ဗီုပြင်တၟိရ။ ပွံက်အဓိပ္ပါယ် ကဆံင်ဂလိုင်လဵု မဇၞော်မောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာမဇၞော်အာ နူမွဲကဆံင် ကဵု မွဲကဆံင် ဒဒှ်ရ ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ကလိဂွံ အစောမ်ဍာ်ဒကေဝ်တၟိတုဲ လေပ်ကၠိုဟ် ပလေပ်ကၠုင်အရာတၟိရ။ ပ္ဍဲကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ညးတအ် လ္ၚတ် ကောန်င္ၚာ် အာယုက်ဏအ်မ္ဂး ကဆံင်ၜိုတ်လဵု မလေပ်ကၠိုဟ်မာန် မလေပ်စိုပ်မာန်ရ။

ကာလမဒးစွံသတိ

ပ္ဍဲကဵု စိတ္တဇဇမၞော်မၟောဝ် အရာမလ္ၚတ် နူကဵုတမၠာတေအ်မွဲဂှ် လ္ၚတ်ပိုင်ခြာ အခိင်အခါလဵု မဒှ်အခိင် မဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ရ။ အခိင်ကာလ မဒးစွံသတိဇၞော်ဇၞော်ဂှ် ညးတအ် ရံင်ကေတ် ကောန်င္ၚာ်မွဲ ပ္ဍဲကဵု အာယုက် အခိင်ကာလဏအ်မ္ဂး ဒှ်အခိင်ကာလ အဃောဍေဟ်တအ် မလ္ၚတ်ဗတောန်ကေတ် အရာမွဲမွဲတုဲ ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဍေဟ်တအ် ဇၞော်မောဝ်အာ လပါ်ခိုဟ် ဟွံသေင်မ္ဂး လပါ်ပရေအ်မာန်ရ။ ဥပမာ ရံင်ကဵု တေသြရဳအဳရေက်သောန်မ္ဂး အခိင်ကာလကောန်င္ၚာ်အံင်င္ၚေဝ်ပြဟ်ဟ်ဂှ် ဒှ်အခိင်ကာလမဒးစွံသတိ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်ဂှ် ဒှ်အခိင် ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ဇၞော်မောဝ်တိုန် သဇိုင်ကၞက် မဆေင်ကဵု ပတှ်ေ ရ။ တုဲပၠန် ပ္ဍဲအခိင်ကာလအာယုက်ကိုပ်ကၠာအိုတ်မွဲသၞာံဂှ် ဒှ်အခိင်ကာလမဒးစွံသတိ ပ္ဍဲအရာမဇၞော်မောဝ် မဆေင်ကဵု မဗတောန်ကေတ် အရေဝ်ဘာသာရ။ အစာသုတေသနတအ် လဆောဝ်ဟီု ဂွံပိုင်ခြာ အခိင်လဵု ကောန်င္ၚာ်တအ် ဇၞော်မောဝ် လပါ်လဵုဂှ် ဒှ်အရာမလောဲသွာမွဲဟွံသေင်၊ မုဟိုတ်ရောမ္ဂး ဇမၞော်မၟောဝ်ဂှ် ဒှ်အရာမဒေါအ်အာ ဟွံသေင်၊ ဍေဟ်ဆက်ကတဵုဒှ်ဒၟံင် ဟွံပိုတ်သကုတ်ရ။

လဆဵုလညာတ် ကိုပ်ကၠာ ကဵု လက်ကြဴ

မစတမ်နူ ဖြေဒ် မဖန်ဗဒှ် တေသြရဳ သမ္ၚေဝ်စိတ္တဇတုဲ ပွမဟီုဂး ဒဒှ်ရ အစောမ် ကေုာံ အရာမကတဵုဒှ် ပ္ဍဲကဵု ဘဝမၞိဟ်ဇၞော်ဏအ်ဂှ် ဆက်စပ််ဒၟံင် ကုလဆဵုလညာတ် နူကဵုကိုပ်ကၠာ ပ္ဍဲဘဝကောန်င္ၚာ်ဂှ် ဒှ်ကၠုင် လညာတ်ဓမ္မတာမွဲရ။ အတိုင်လညာတ် သမ္ၚေဝ်စိတ္တဇ နဲတြေံမ္ဂး ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မၞိဟ်မွဲ မတတ်ၜက်အာ ကဆံင် စိတ္တဇလိင်္ဂ ပိကဆံင်တုဲ၊ အခိင်ကောန်င္ၚာ်ဂှ် ကလိဂွံ အာယုက် ၜိုတ် ၆ သၞာံတုဲ သဇိုင်ကၞက်ပူဂိုလ်ဂှ် ဖျေဟ်ဒက်လဝ်တုဲတုဲရ။ သဇိုင်ကၞက်ပူဂိုလ် မဒက်ပတန်လဝ် နူဘဝကောန်င္ၚာ်ဂှ် ပ္ဍဲအခိင်ကာလ မစိုပ်အဝဲမၞိဟ်ဇၞော်မ္ဂး ဍေဟ်ဇၞော်ဂၠိုင်တိုန်၊ ဟွံသေင်မ္ဂး ဍေဟ်ဍောတ်စှ်ေမာန်ကီုလေဝ် ဆလအ်လေဝ် ဟွံကၠေအ်အာရ။ ဟီုဗီုဏအ်မ္ဂး ကြဴနူ ဘဝသၟတ်တုဲ ပရေင်ဇၞော်မောဝ်မၞိဟ်မွဲ မဆေင်ကဵု စိတ္တဇ ကဵု ပရေင်မၞိဟ်ဂှ် ဒေါအ်အာ၊ ဟီုဗီုဏအ် ဟွံသေင်ရ။ ဟီုမွဲသာ်ပၠန် လဆဵုလညာတ် မကတဵုဒှ်ကၠုင် ကြဴနူ ဘဝသၟတ်ဂှ် ဟွံဒှ်ဖိုလ် ကုပရေင်ဇၞော်မောဝ် ဟီုဗီုဏအ် ဟွံသေင်ရ။ လဆဵုလညာတ် ပ္ဍဲကဵု မွဲဒမြိပ်ဘဝတအ်ဂှ် ဒှ်အရာကိစ္စဇၞော် ပရေင်ဇၞော်မောဝ်တုဲ၊ လဆဵုလညာတ်တၟိဂှ် ပခိုင် ကဵုအရီုအဗင် ကုလဆဵုလညာတ် နူအတိက်တေအ်ရ။