Химийн Индикатор
Индикатор (Латин: indicator – заагч) — бодисын эсвэл түүний аль нэг бүрдүүлэгчийн агууламжийн (концентрац) өөрчлөлтийг нүдэнд харагдахуйцаар (нүдээр тодорхойлж болохоор) илэрхийлэх нэгдэл (бодис).
Индикаторуудыг титрлэлтийн үед эсвэл рН, еН г.м. үзүүлэлтүүдийг богино хугацаанд тодорхойлоход ашиглагддаг. Янз бүрийн тусгай зориулалтын индикаторууд байдаг. Жишээ нь цацраг идэвхжилийн хэмжээг тодорхойлох.
Индикаторуудын хэрэглээ
Индикаторууд нь шингэн ба хийний бүтцийг богино хугацаанд тодорхойлох, өөрчлөлтийг хянах, эсвэл химийн урвалын явцыг ажиглах боломжийг олгодог.
Хүчил-суурийн индикаторуудыг өргөн ашигладаг. Тэдгээрийн усан уусмал нь орчны рН-с хамааран өнгөө өөрчилдөг. Өнгө өөрчлөгддөг шалтгаан нь, хүчиллэг ба шүлтлэг орчинд индикаторын молекулын бүтэц өөрчлөгддөгт оршино. Энэ өөрчлөлт нь уусмалын гэрлийн спектрийн шингээлтийг өөрчилдөг.
Хийн орчны бүтцийг тодорхойлоход индикаторын цаас эсвэл индикаторын хоолойг ашигладаг.
Индикаторуудын молекулын бүтэц ба өнгө
Трифенилметаны будаг - индикаторууд
Трифенилметаны будагууд өргөн ашиглагддаг индикаторууд бөгөөд тэдний дийлэнх нь химийн индикаторын үүргийг гүйцэтгэдэг.
| Нэр | 2" | 2 | 3 | 4 | 5 | 2' | 3' | 4' | 5' |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Бромтимолын хөх | SO3− | Me | Br | OH | MeEt | Me | Br | OH | MeEt |
| Бромфенолын хөх | SO3− | H | Br | OH | Br | H | Br | OH | Br |
| Бромкрезолын ногоон | SO3− | Me | Br | OH | Br | Me | Br | OH | Br |
| Крезолын улаан | SO3− | H | Me | OH | H | H | Me | OH | H |
| Фенолфталеин | CO2− | H | H | OH | H | H | H | OH | H |
| Тимолфталеин | CO2− | Me | H | OH | MeEt | Me | H | OH | MeEt |
| Малахитын ногоон | H | H | H | NMe2 | H | H | H | NMe2 | H |
Азобензолын уламжлалууд - индикаторууд
.
Индикаторын төрлүүд
- Хүчил-суурийн индикаторууд
- Редокс-индикаторууд, тэдгээрийн Ох- и Red хэлбэрүүд өөр өөр өнгөтэй байдаг
- Металлиндикаторууд
- Адсорбцийн индикаторууд
Өргөн тархсан хүчил-суурийн индикаторууд
| Индикатор | Өнгө/хүчиллэг хэлбэр | Өнгө/шүлтлэг хэлбэр | pH-н интервал |
|---|---|---|---|
| Ализарины шар | шар | бэхийн ягаан | 10,1 - 12,1 |
| Тимолфталеин | өнгөгүй | хөх, цэнхэр | 9,4 - 10,6 |
| Фенолфталеин | өнгөгүй | улаан | 8,2 - 10,0 |
| Крезолын улаан | шар | хүрэн улаан | 7,0 - 8,8 |
| Нейтрал (саармаг) улаан | улаан | хүрэн | 6,8 - 8,0 |
| Фенолын улаан | шар | улаан | 6,8 - 8,0 |
| Бромтимолын хөх | шар | хөх | 6,0 - 7,6 |
| Лакмус (азолитмин) | улаан | хөх | 5,0 - 8,0 |
| Метилийн улаан | улаан | шар | 4,4 - 6,2 |
| Метилийн улбар шар | сарнайн ягаан, шар | шар | 3,0 - 4,4 |
| Бромфенолын хөх | улаан | хөх | 3,0 - 4,6 |
| Тропеолин 00... | - | шар | 1,4 - 3,2 |
Эх сурвалж
This article uses material from the Wikipedia Монгол article Химийн индикатор, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Тусгай тайлбар байхгүй бол энэ агуулгыг CC BY-SA 4.0 лицензийн дагуу хэрэглэх боломжтой. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Монгол (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.