Түүхэн Эх Сурвалж

Эдгээр баримт нотолгооны чанар, он цаг, бичиж тэмдэглэсэн ном зохиолын агуулга зэргээс хамаарч анхдагч эх сурвалж, хоёрдогч эх сурвалж гэж ангилна. Анхдагч эх сурвалж нь тухайн сэдвийг ойролцоо цаг үед эсвэл бага зэрэг хожуу үед бичихдээ, ойролцоо үеийн баримтад бүтээлээр нотлогдохуйц зүйлсийг багтаасан бичгийн дурсгал, тухайн цагийн эд өлгийн зүйлсийг хэлнэ. Хоёрдогч эх сурвалжид тухайн судлаж байгаа сэдвийн цаг үеэс олон зуун жилийн дараа, анхдагч бичгийн эх сурвалж, эд өлгийн зүйлээс шууд болон дам байдлаар эшлэн хуулбарлсан ном зохиол, толь бичиг, нэвтэрхий толь, домог яриа, зарим биет өвийг багтаадаг.

Түүхийн эх сурвалжийг хэлбэрээр нь

1. Биет эх сурвалж,
2. Аман эх сурвалж,
3. Бичгэн эх сурвалж гэж ерөнхийлөн гурав тоймлож хуваадаг.

Биет эх сурвалж

• Оромж, түүний үлдэц
• Хөдөлмөрийн болон ахуйн багаж, зэмсэг
• Булш оршуулга
• Хот суурины үлдэгдэл
• Зоос, гулдмай зэрэг төлбөрийн хэрэгсэл
• Хувцас
• Зэвсэг
• Усанд живсэн эсвэл усан доорх биет олдвор

Аман сурвалж

• Домог
• Үлгэр
• Хууч яриа
• Ардын аман зохиол
• Тууль
• Шүлэг

Баримт бичгийн эх сурвалж

• Эд өлгийн эх сурвалж
• Бичгийн эх сурвалж
• Угсаатны зүйн эх сурвалж
• Хэл шинжлэлийн эх сурвалж
• Ардын аман зохиолын эх сурвалж
• Гэрэл зургийн эх сурвалж
• Дуу авиа бичлэгийн эх сурвалж
• Аялагч жуулчдын тэмдэглэл
• Сонин, сэтгүүл
• Гар бичмэл, ноорог
• Тайлан, илтгэл зэрэг албаны баримт бичиг
• Цаасан мөнгө, төлбөрийн хэрэгсэл
• Гэрээ баримт

• Даяаршлын эрин үед түүх, өв соёлоо танин мэдэх, авч үлдэх
• Эх оронч сэтгэлгээ бий болгох
• Түүх өв соёлоороо бахархах, дур сонирхолтой болох
• Баримтыг нягтлах, нотлох няцаах
• Түүх өв  соёлоо дамжуулан үлдээх
• Түүхэн ухамсар бий болгох
• Түүхийн ухамсартайгаар хөгжих, боловсрох
• Түүхийн сургалтыг бодитой болгох
• Түүхэн нотолгооны хэрэгцээг хангах
• Түүхэн өргөн мэдлэгтэй болох
• Түүхэн мэдээллийг задлан шинжлэх, нэгтгэн дүгнэх
• Түүхэн зүтгэлтнүүдийн гавьяагаар бахархах
• Түүхэн хувцас хэрэглэлээ сэргээх

Эх сурвалж