Өмнөд Каролина

South Carolina, дуудлага-"Соүт Кэролайн") —АНУ-ын зүүн өмнөд хэсэгт орших "Өмнөд Атлантын мужууд"-ын бүрэлдэхүүнд ордог муж юм. Өмнөд Каролина гэж Английн колоничлолыг анх үүсгэн байгуулсан Английн I Чарльз хааны (англи. Charles I of England) нэрэмжит болгон нэрлэсэн бөгөөд "Каролус" нь "Чарльз" гэсэн латин үг юм. Мужийн нийслэл нь 2020 оны байдлаар 137 мянган хүн амтай Коламбия хот (англи. Columbia) юм.

 

Европын колоничлолоос өмнө Өмнөд Каролины нутагт Ямаси, Кусабо овгийн индианчуудын аймгууд суурьшдаг байжээ. 1663 онд Английн хаан II Чарльз Виржиниагийн колониас өмнө зүгт орших газар нутгийг Английн 8 ноёнд олгож, Каролина аймаг байгуулагджээ. 1670 онд Европын анхны суурин Өмнөд Каролинад үүссэн нь Чарльз Таун буюу орчин үеийн Чарлстоун хот юм. 1729 онд Каролина хойд болон өмнөд хэсэгт хуваагдаж, Өмнөд Каролина бие даасан хааны колони болсон - Өмнөд Каролина аймаг.

Америкийн Тусгаар тогтнолын дайн дууссаны дараа тус Британийн колони нь шинэ АНУ-ын найм дахь муж болжээ. Энэ үед Өмнөд Каролина нь хөвөн тариалангийн талбай давамгайлсан хөдөө аж ахуйн бүс байсан.

1832 онд Өмнөд Каролина мужийн Конгресс хойд мужууд болон үйлдвэрийн бүсүүдэд ашигтай, боолын мужуудад хүнд дарамт учруулдаг холбооны протекционист гаалийн тарифыг цуцалсны улмаас Холбооны төв эрх баригчидтай зөрчилдөж байв.

1860 онд Өмнөд Каролина боолчлолыг халахыг эсэргүүцэн АНУ-аас салан тусгаарлахаар шийдсэн анхны өмнөд муж болсон юм. Иргэний дайнд мужийн 60 мянга орчим оршин суугч оролцсон байна. Дайны дараа сэргээн босголтын үе эхэлж үйлдвэржилт эхэлсэн. Хөдөө аж ахуйд хөвөн тариалахаас шар буурцаг, эрдэнэ шишийн тариалалт руу шилжсэн байна.

20-р зууны эхээр Өмнөд Каролина мужид нэхмэлийн үйлдвэрлэл хөгжиж байв. Мөн муж улс хөдөө аж ахуйн үндсэн баазаа хөвөн тариалалтаас илүү ашигтай тариалалт руу шилжүүлэв. Дэлхийн нэгдүгээр дайны үеэр хар арьстнууд сонгогдох эрхээ хасуулсны дараа нэг намын "Хатуу Өмнөд" (one-party Solid South)-ийн нэг хэсэг болсон Ардчилсан Конгрессын төлөөлөгчдөөр дамжуулан томоохон цэргийн баазууд байрлах болсон.

Өмнөд Каролина нь Medicaid болон хувийн даатгалын аль алиных нь дагуу "эрт төлөвлөсөн" төрөлтийг зогсоосон анхны мужуудын нэг байв. Энэхүү өөрчлөлт нь хүүхдүүдийг эрүүл төрүүлж, Өмнөд Каролина муж улсын зардлыг бууруулах зорилготой байв.

2014 оны 11-р сарын 20-нд Өмнөд Каролина нь АНУ-ын Холбооны шүүхийн шийдвэрээр ижил хүйстнүүдийн гэрлэлтийг хуульчилсан 35 дахь муж болсон.

Өмнөд каролина мужид Сity болон town статустай 269 хот байдаг байна. Эдгээр хотууд нь мужийн 5,8% газар нутгийг эзэлдэг бөгөөд хүн амын 35,4% оршин суудаг байна.

Мужийн нийслэл Коламбия хотоос гадна Чарлстон (англи. Charleston), Норт Чарлстон (англи. North Charleston), Рок-Хилл (англи. Rock Hill), Гринвилл (англи. Greenville) зэрэг хотуудтай.

АНУ-ын хүн амын тооллогын товчооны мэдээлснээр 2020 оны байдлаар Өмнөд Каролины хүн ам 5,124,712 болжээ. Ийнхүү 2010 оны АНУ-ын хүн амын тооллогын дараа тус мужийн хүн ам 2.1 хувиар өссөн байна. Гадаадаас АНУ руу цагаачлах, бусад мужаас цагаачлах зэрэг нь Өмнөд Каролины хүн амыг 115,084 хүнээр нэмэгдүүлсний 36,401 нь цагаачид байв. 2000 оны хүн амын тооллогоор Өмнөд Каролина нь хүн амын нягтаршлаар 21-р байранд орж, нэг км²-д 56 гаруй хүн ноогдож байна.