Аммиак

Агаарын даралтанд -33,19°C-д буцалдаг, -77,75°C-д хатуурдаг. Аммиак болон агаарын холимог нь тодорхой нөхцөлд тэсрэх боломжтой. Усанд сайн уусдаг. 20°C-д нэг эзлэхүүн усанд ойролцоогоор 700 дахин их аммиак уусдаг. Ийм уусмлыг усан аммиак гэж нэрлэнэ.

Аммиак

Нэр
IUPAC нэр Azane
Өөр нэр Hydrogen nitride Trihydrogen nitride Nitro-Sil Nitrogen trihydride
Ерөнхий
CAS бүртгэлийн дугаар	7664-41-7 Y
3DMet	B00004
Байлштейны дугаар	3587154
ChEBI	CHEBI:16134 Y
ChEMBL	ChEMBL1160819 Y
ChemSpider	217 Y
ЕХ дугаар	231-635-3
Gmelin	79
Jmol-3D зураг	Зураг
KEGG	D02916 Y
MeSH	Ammonia
PubChem	222
RTECS дугаар	BO0875000
UNII	5138Q19F1X Y
UN дугаар	1005
InChI InChI=1S/H3N/h1H3 Y Key: QGZKDVFQNNGYKY-UHFFFAOYSA-N Y InChI=1/H3N/h1H3 Key: QGZKDVFQNNGYKY-UHFFFAOYAF
SMILES N
Шинж чанар
Химийн томъёо	NH3
Моль масс	17.031 g/mol
Гадаад байдал	Өнгөгүй хий
Үнэр	Хүчтэй идэмхий үнэртэй
Нягт	0.86 kg/m3 (буцлах температурт 1.013 бар) 0.769  kg/m3 (STP) 0.73 kg/m3 (1.013 bar at 15 °C) 681.9 kg/m3 at −33.3 °C (liquid) 817 kg/m3 at −80 °C (тунгалаг хуурай)
Хайлах температур	−77.73 °C (−107.91 °F; 195.42 K)
Буцлах температур	−33.34 °C (−28.01 °F; 239.81 K)
Усанд уусдаг эсэх	47% w/w (0 °C) 31% w/w (25 °C) 18% w/w (50 °C)
Уусалт:	хлороформ, эфир, этанол, метанол
Ханасан уурын даралт	8573 h Pa
Хүчиллэг (pKa)	32.5 (−33 °C), 10.5 (DMSO)
Суурьлаг (pKb)	4.75
Хугалах илтгэгч (nD)	1.3327
Зууралдлага	0.276 cP (−40 °C)
Бүтэц
Цэгийн бүлэг	C3v
Молекул бүтэц	Тригонал пирамид
Диполь момент	1.42 D
Термохими
Ердийн моляр энтроп (So298)	193 J·mol−1·K−1
Үүсэлтийн ердийн энтальп (ΔfHo298)	−46 kJ·mol−1
Аюултай нөхцөл
Бодисийн аюулгүй байдлын хүснэгт	ICSC 0414 (anhydrous)
Аюулын тэмдэг
АТ-фраз	H221, H280, H314, H331, H400
Урьдчилан сэргийлэлт	P210, P261, P273, P280, P305+351+338, P310
ЕХ ангилал	T C N
Р-фраз	R10, R23, R34, R50
АБ-фраз	(S1/2), S9, S16, S26, S36/37/39, S45, S61
NFPA 704	1 3 0
Дөл авалцах температур	шатдаг хий
Өөрөө шатах температур	651 °C (1,204 °F; 924 K)
Дэлбэрэх хязгаар	15–28%
Үхлийн тун эсвэл концентраци:
LD50 (Медиан тун)	0.015 mL/kg (хүн, амаар)
LC50 (Медиан концентраци)	40,300 ppm (харх, 10 min) 28595 ppm (харх, 20 min) 20300 ppm (харх, 40 min) 11590 ppm (харх, 1 hr) 7338 ppm (харх, 1 hr) 4837 ppm (хулгана, 1 hr) 9859 ppm (туулай, 1 hr) 9859 ppm (муур, 1 hr) 2000 ppm (харх, 4 hr) 4230 ppm (хулгана, 1 hr)
LCLo (Хамгийн бага концентраци)	5000 ppm (сүүн тэжээлтэн, 5 min) 5000 ppm (хүн, 5 min)
АНУ-ын зөвшөөрөгдсөн дээд хэмжээ (NIOSH):
PEL (Зөвшөөрөгдөх)	50 ppm (25 ppm ACGIH- TLV; 35 ppm STEL)
REL (Зөвлөсөн)	TWA 25 ppm (18 mg/m3) ST 35 ppm (27 mg/m3)
IDLH (Аюултай хэмжээ	300 ppm
Хамааралтай нэгдлүүд
Катионууд	Phosphine Arsine Stibine
Хамааралтай: азотын гидрид	Гидразин Гидразиний хүчил
Бусад	Аммонийн гидроксид
Өөрөөр тодотгож заагаагүй бол бодисуудын хэвийн төлөв (25 °C [77 °F], 100 kPa) дахь үзүүлэлтүүд.
Y шалгах (what is: Y/N?)
Мэдээлэлийн хайрцагны эх сурвалж

Ердийн температурт аммиак нь тогтвортой, 1200°C-с дээш температурт задарч, устөрөгч ба азотыг үүсгэдэг. Катализаторын орчинд аммиакийн задрал 300°C-с эхэлдэг. Аммиак нь урвалын идэвхтэй, хүчилтэй урвалд орж давс, нүүрсхүчлийн давхар исэлтэй урвалд орж шүвтэр зэргийг үүсгэдэг бол цагаан алтан болон бусад зарим нэг катализаторын орчинд азотын ислийг үүсгэн исэлддэг.

Аммиак нь азотын хүчил болон азотын бордооны (аммонийн нитрат, шүвтэр, аммонийн сульфат, нийлмэл бордоо г.м.) түүхий эд. Шингэн аммиак нь өөрөө маш өндөр концентрацитай бордоо юм. Аммиакийг капролактам, синилийн хүчил, шүү, тэсрэх бодис, техникийн давсууд зэргийг үйлдвэрлэхэд, мөн хөргөлтийн техникт хөргөгч бодис болгон ашигладаг. Аммиак нь органик синтезд өргөн ашиглагддаг.