കൊറ്റൻകുളങ്ങര ദേവീക്ഷേത്രം

പ്രധാന ആചാരമായ ചമയവിളക്ക് ഏറെ പ്രശസ്തമാണ്. മീനം പത്ത്, പതിനൊനാന്ന് രാത്രിയിലാണ് ചമയ വിളക്ക് നടത്തുക. അഭീഷ്ടകാര്യ സാധ്യത്തിനാണ് പുരുഷൻമാർ സ്ത്രീ വേഷത്തിൽ ചമയവിളക്ക് എടുക്കുന്നത്. ആൺ മക്കളെ പെൺകുട്ടികളാക്കിയും ഭർത്താക്കൻമാരെ യുവതികളാക്കിയും വിളക്ക് എടുപ്പിക്കുന്നു.

ദുർഗ്ഗാ ദേവിയെ കൂടാതെ ശ്രീ പരമേശ്വരൻ, ശ്രീ ഗണപതി, ശ്രീ ധർമ്മശാസ്താവ്. യക്ഷിയമ്മ, മാടൻ ഭഗവാൻ, നാഗരാജാവ് എന്നിവയാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ മറ്റു പ്രതിഷ്ഠകൾ. കൊറ്റൻ നിവേദ്യമാണ് ക്ഷേത്രത്തിലെ മറ്റൊരു പ്രധാന വഴിപാട്.

ക്ഷേത്രം സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന സ്ഥലം ഒരു കാലത്ത് വനത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു, ചുറ്റും മരങ്ങളും ചെടികളും വള്ളിച്ചെടികളും നിറഞ്ഞ ശാന്തമായ പ്രദേശമായിരുന്നു. ക്ഷേത്രത്തിന്റെ വടക്കുപടിഞ്ഞാറേ മൂലയിൽ ഭൂതകുളം എന്നറിയപ്പെടുന്ന ഒരു ചെറിയ ആഴത്തിലുള്ള കുളം ഉണ്ടായിരുന്നു. വിഷപ്പാമ്പുകളുടെ അഭയകേന്ദ്രമാണിതെന്ന് പ്രദേശവാസികൾ വിശ്വസിച്ചിരുന്നു. കിഴക്കുഭാഗത്ത് വിശാലമായ ആഴത്തിലുള്ള ഒരു വലിയ കുളം ഉണ്ടായിരുന്നു. ദിവസങ്ങളോളം മഴ പെയ്തപ്പോൾ അവിടെ നിന്ന് ഒരു അരുവി ഉത്ഭവിച്ചു. ചുറ്റുമുള്ള പ്രദേശത്തെ ഫലഭൂയിഷ്ഠവും കൃഷിയോഗ്യവുമാക്കി. ഈ സ്ഥലം പുല്ലും ശുദ്ധജലവും നിറഞ്ഞതിനാൽ അയൽ പ്രദേശങ്ങളിൽ നിന്നുള്ള പശുപാലകർ അവരുടെ കന്നുകാലികളുമായി അവിടെ ഒത്തുകൂടും. ഒരു ദിവസം ആ പ്രദേശത്ത് നിന്നും കുട്ടികൾക്ക് ഒരു നാളികേരം വീണു കിട്ടുകയും അടുത്തുള്ള ഒരു കല്ലിന്റെ മുകളിൽ വച്ചു കുത്തി അത് പൊളിക്കാൻ ശ്രമിക്കുകയും ചെയ്തു. ആ സമയം ലോഹകഷ്ണം ആ കല്ലിൽ തട്ടിയപ്പോൾ അതിൽ നിന്ന് നിണം വാർന്നു വന്നു. ഇത് കണ്ട കുട്ടികൾ വീട്ടുകാരോട് കാര്യം പറഞ്ഞു. എല്ലാവരും അതു കാണാനായ് എത്തി. പിന്നീട് പ്രമാണിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ പ്രശ്‌നം വച്ചു നോക്കിയപ്പോൾ ആ കല്ലിൽ ദേവി കുടികൊള്ളുന്നതായി കണ്ടെത്തി. ദേവീ ക്ഷേത്രം നാടിന്റെ ഐശ്വര്യം ആണെന്നും മനസിലാക്കിയതോടെ ക്ഷേത്രം നിർമ്മിച്ചു.