Старословенска Азбука

Старословенска азбука, црковнословенско писмо или поретко климентовица (Климєнтовица) или стара кирилица — писмо создадено за време на IX век за пишување на старословенскиот јазик.

Азбуката била заснована на грчкото писмо и со тоа се заменила првата словенска азбука — глаголицата.

Старословенска азбука
Старословенска Азбука
Тип
Период
од ~ 893 г.
Правец на пишувањеод лево кон десно Уреди на Википодатоците
Јазицистарословенски, црковнословенски, стари варијанти на многу словенски јазици, вклуч. македонскиот
Сродни писма
Матични системи
Сродни системи
латиница
коптска
ерменска
ISO 15924
ISO 15924Cyrs, 221 Уреди на Википодатоците, ​Cyrillic (Old Church Slavonic variant)
Уникод
Уникоден опсег
U+0400 to U+04FF
U+0500 to U+052F
U+2DE0 to U+2DFF
U+A640 to U+A69F
 Оваа страница може да содржи фонетски симболи од меѓународната фонетска азбука (МФА).
Старословенска Азбука
Старословенската азбука на фреска на Св. Кирил и Методиј насликана на надворешниот ѕид на манастирот „Св. Јован Бигорски“.

Старословенската азбука била создадена во крајот на IX век. Една од теориите е дека таа била создадена во Преславската книжевна школа во Првото Бугарско Царство, најверојатно во 893-тата година на Црковно-народен собор, на кој биле присутни и дел од учениците на браќата Кирил и Методиј. Оваа азбука подоцна во историјата започнала да се нарекува како „кирилица“, во чест на Св. Кирил, мисионер кој заедно со својот брат, Методиј ја измислиле глаголицата - првата словенска азбука. Кирилицата во добар дел е заснована на грчкото писмо, но можат да се забележат и некои латински или хебрејски влијанија. Како официјално писмо, новата азбука прво ја прифатило Бугарското Царство, кога речиси истовремено монахот Црноризец Храбар го напишал трактатот За буквите, во кој детално се разработува оправданоста за постоење на посебно словенско писмо и во кој се брани словенската писменост. Ова се случило за време на владеењето на Симеон Велики, кој бил под силно византиско културно влијание. Самиот тој завршил Магнаурската школа во Цариград и бил дури нарекуван полугрк.

Македонската наука смета дека донесените одлуки на Преславскиот собор во 893 година и замената на глаголицата со писмо поблиску до грчкото, биле причината несогласните Климент и Наум да се повлечат од Преслав во тогашната покраина Кутмичевица, во денешна Република Македонија. Тука тие почнале да градат нов духовен и книжевен центар преку Охридската книжевна школа, а Климент ја обновил Брегалничката епископија. Како епископ тука тој го поставил својот кирилометодиев соученик Константин Преславски — повлекувајќи го исто од Преслав. Во Бугарија се смета дека овие настани се случили со согласието на релевантните црковни и државни органи.

За време на следните векови, кирилицата се адаптирала на промените во говорниот јазик, развила регионални варијации за задоволување на локалните потреби и била предмет на академски реформи и политички декрети. Варијации на кирилицата се употребуваат како писма кај јазиците ширум источна Европа и Азија.

Азбуката

Буква Уникод Изворно
име
Име
(трансл.)
Име
(МФА)
Предавање
на македонски
МФА
Аа
А а азъ azǔ [aʒʌ] а [a]
Бб
Б б боукы buky [buki] б [b]
Вв
В в вѣдѣ vědě [vɛdi] в [v]
Гг
Г г глаголи glagoli [glagoli] г [g]
Дд
Д д добро dobro [dobro] д [d]
Ее
Є є єсть estǐ [iɛstɪ] е [ɛ]
Жж
Ж ж живѣтє živěte [ʒivɛtɛ], [ʒivjɛtɛ] ж [ʒ]
Ѕѕ (Ꙅꙅ), Ꙃꙃ
Ѕ ѕ ѕѣло dzělo [ʣɛlo], [ʣjɛlo] ѕ [dz], [z]
Ꙁꙁ, Зз
З з земля zeml’ja [zemlja] з [z]
Ии
И и ижє iže [iʒɛ] и [i]
Іі, Її
І і / Ї ї и/ижеи i [i] и [i]
Кк
К к како kako [kako] к [k]
Лл
Л л людиѥ ljudije [ljudijɛ] л [l]
Мм
М м мыслитє mūslite [muslitɛ] м [m]
Нн
Н н нашь našǐ [naʃɪ] н [n]
Оо
О о онъ onǔ [onʌ] о [o]
Пп
П п покои pokoi [pokoj] п [p]
Рр
Р р рьци rǐci [rɪʦi] р [r]
Сс
С с слово slovo [slovo] с [s]
Тт
Т т тврьдо tvrǐdo [tvrɪdo], [tfrɪdo] т [t]
Оуоу, Ꙋꙋ
Ѹ ѹ оукъ ukǔ [ukʌ] у [u]
Фф
Ф ф фрьтъ frǐtǔ [frɪtʌ] ф [f]
Хх
Х х хѣръ xěrǔ [xɛrʌ]? [xjɛrʌ]? х [x]
Ѡѡ
Ѡ ѡ отъ otǔ [otʌ] о [oː]
Цц
Ц ц ци ci [ʦi] ц [ʦ]
Чч, 
Ч ч чрьвь červ [ʧrɪvɪ] ч [ʧ]
Шш
Ш ш ша ša [ʃa] ш [ʃ]
Щщ
Щ щ шта šta [ʃta] шт, шч [ʃt], [ʃʧ]
Ъъ
Ъ ъ ѥръ jerǔ [jɛrʌ] ' [ʌ]
Ыы
Ы ы ѥры jerū [jɛry] ' + и [y]
Ьь
Ь ь ѥрь jerǐ [jɛrɪ] ии [ɪ]
Ѣѣ
Ѣ ѣ ять jatǐ [jatɪ] је [jɛ]
Юю
Ю ю ю ju [ju] ју [iu]
Ꙗꙗ
Я я я ja [ja] [ja]
Ѧѧ
Ѧ ѧ ѧсъ ęsǔ [ɛ̃s] е назално [ɛ̃]
Ѩѩ
Ѩ ѩ ѩсъ jęsǔ [jɛ̃s] ј + е назално [jɛ̃]
Ѫѫ
Ѫ ѫ ѫсъ ǫsǔ [ɔ̃s] о назално [ɔ̃]
Ѭѭ
Ѭ ѭ ѭсъ jǫsǔ [jɔ̃s] ј + о назално [jɔ̃]
Ѯѯ
Ѯ ѯ кси ksi [k͡si] кс [k͡s]
Ѱѱ
Ѱ ѱ пси psi [p͡si] пс [p͡s]
Ѳѳ
Ѳ ѳ фита fita [fita] меѓу т и ф (англ. „th“) [t], [θ], [f]
Ѵѵ, Ѷѷ
Ѵ ѵ ѵжица ižica [iʒiʦa] и или в [ɪ], [y]
Ѥѥ
Ѥ ѥ ѥ jeː [jɛ] ие [iɛ]
Ћћ
Ћ ћ дєрвь đerv, djerv [ʤɛrv], [djɛrv] ѓ, џ [ʤ], [dj]
Ѿѿ
Ѿ ѿ oтъ otǔ [otʌ] от [ot]
Ҁҁ
Ҁ ҁ коппа kopa [kopa] копа
Старословенска Азбука 

Броеви, дијакритики и интерпункција

Секоја буква имала и нумеричка вредност. Врз низа зборови се ставало т.н. титло кое укажувало на фактот дека тие букви треба да се сметаат за броеви.Видете кирилични броеви, Титло.

Неколку дијакритики, преземени од политонската грчка ортографија, исто така се употребувале (овие може да не се прикажуваат правилно кај секој интернет пребарувач; тие треба да бидат директно над буквцата, а не горе надесно)

Интерпункциски знаци:

  • ·  ано телеја (U+0387), средна точка за одвојување на зборови
  • ,  запирка (U+002C)
  • .  точка (U+002E)
  • ։  ерменска точка (U+0589), слична на две точки
  •   грузиски делник на параграфи (U+10FB)
  •   триаголни две точки (U+2056, added in Unicode 4.1)
  •   баклавични две точки (U+2058, added in Unicode 4.1)
  •   пет точки (U+2059, added in Unicode 4.1)
  • ;  грчки прашалник (U+037E), сличен на точка-запирка
  • !  извичник (U+0021)

Наводи

Поврзано

Извори

Tags:

Старословенска Азбука АзбукатаСтарословенска Азбука Броеви, дијакритики и интерпункцијаСтарословенска Азбука НаводиСтарословенска Азбука ПоврзаноСтарословенска Азбука ИзвориСтарословенска АзбукаIX векГлаголицатаПисмоСтарословенски јазик

🔥 Trending searches on Wiki Македонски:

Општина БеровоЗлатна петорка (филм)Залив на КоскитеМакедонска православна црква - Охридска архиепископијаА1-телевизијаКромидЕволуција на човекотВенко МарковскиБеровоГоце ТодоровскиКалиопиМиом на маткаГрб на МакедонијаЦрква „Св. Троица“ - КумановоСреден векРак на дојкаК-15Општина КавадарциAppleПраво на Европската УнијаАнтички МакедонциПченкаКрлежиЦрни и жолтиЗаменки во македонскиот јазикЈугославијаГлавна страницаВинсент ван ГогСвети ИлијаМакедонско-римски војниЖивко МукаетовСвети НиколеВладо ЈаневскиГустав ШвабРаички манастирРимНикола ГруевскиКамењанеМајка ТерезаОтоманска МакедонијаСтево ТопчевГорно КоличаниШвајцаријаГорјан ПетревскиДивљеТалат ЏафериРаштакГрадски парк (Скопје)ИталијаОслободителна народна армијаОслободителна Народна АрмијаСвети Јоаким ОсоговскиЦрква „Св. Јован Канео“ - ОхридАнтифашистичко собрание на народното ослободување на МакедонијаРак на желудникМакедонски народни приказни (ТВ-серија)Светско населениеОпштина ГостиварГрадови во МакедонијаСвети Кипријан СлепченскиБерлинКронова болестКиро ГлигоровМаксим ДимитриевскиНАТОБитолаВиницаВерсај (дворец)Владо Черноземски29 априлДоста ДимовскаИлинденско востаниеДуховденРаде ШербеџијаШехзаде Бајазит (син на Сулејман I)🡆 More