Едуардо Галеано

Едуардо Галеано
Едуардо Галеано во 2012
Роден/а	Едуардо Херман Марија Хјуз Галеано 3 септември 1940(1940-09-03) Монтевидео, Уругвај
Починат/а	13 април 2015(2015-04-13) (возр. 74) Монтевидео, Уругвај
Занимање	Писател, новинар
Националност	Уругваец
Период	20 век
Сопруг/а	Елена Виљагра

Најпознати дела на Галеано се Las venas abiertas de América Latina (Отворените вени на Латинска Америка, 1971) и Memoria del fuego (Трилогија на огнот, 1982 – 6). „Јас сум писател“, рекол во една пригода авторот за себе, „опседнат со сеќавање, со сеќавање на минатото на Америка и пред се на Латинска Америка, интимна земја осудена на амнезија“.

Авторката Изабел Аљенде, која рекла дека нејзината копија од книгата на Галеано е една од ретките работи со кои побегна од Чиле во 1973 година по воениот удар на Аугусто Пиноче, наречена „Отворените вени на Латинска Америка“, мешавина од темелни детали, политичко убедување, поетска елегантност и добра нарација“.

Едуардо Херман Марија Хјуз Галеано е роден во Монтевидео, Уругвај, на 3 септември 1940 година. Неговите две семејни имиња биле наследени од прадедовци на велшки и италијански (од Џенова), другите двајца биле од Германија и Шпанија. Галеано објавувал под семејното презиме на мајката, како млад човек, тој кратко пишувал за уругвајската социјалистичка публикација „Ел Сол“, потпишувајќи написи како „Гиус“, „псевдоним сличен на изговорот на шпански на неговото татковско презиме Хјуз“. Семејството на Галеано припаѓало на паднатата уругвајска аристократија. Самиот Галеано се вработил на четиринаесет години, откако завршил само две години средно училиште.

Тој ја започнал својата кариера како новинар во раните 1960-ти како уредник на „Марча“, влијателно неделно списание кое имало соработници како Марио Варгас Љоса, Марио Бенедети, Мануел Малдонадо Денис и Роберто Фернандес Ретамар. Две години тој го уредувал дневниот весник „Шпока“ и работел како главен уредник на Универзитетскиот печат. Во 1959 година се оженил со својата прва сопруга Силвија Брандо, а во 1962 година, откако се развел, повторно се оженил со Грасиела Беро.

Во 1973 година, воен удар ја презел власта во Уругвај, Галеано бил затворен, а подоцна бил принуден да бега, заминувајќи во егзил во Аргентина каде го основал списанието Криза. Неговата книга Отворените вени на Латинска Америка била забранета од страна на десничарската воена влада, не само во Уругвај, туку и во Чиле и Аргентина. Во 1976 година се оженил по трет пат со Хелена Виљагра сепак, истата година, режимот на Видела ја презел власта во Аргентина со крвав воен удар и неговото име било додадено на списокот на осудени од одредите на смртта. Побегнал повторно, овој пат во Шпанија, каде што ја напишал својата позната трилогија „Меморија дел фуего“ (Меморијата на огнот), опишана како „најмоќното литературно обвинение за колонијализмот на Америка“.

 

На почетокот на 1985 година Галеано се вратил во Монтевидео кога се случи демократизацијата. По победата на Табаре Васкез и сојузот на Широк фронт на изборите во Уругвај 2004 година по повод првата левичарска влада во уругвајската историја, Галеано напишал статија за „Прогресив“ со наслов „Каде што луѓето гласаа против стравот“ во кое Галеано покажал поддршка за новата влада и заклучил дека уругвајската популација користела „здрав разум“ и дека „се замориле од измамата“ од традиционалните партии Колорадо и Бланко. По создавањето на ТелеСУР, латиноамериканска телевизиска станица со седиште во Каракас, Венецуела, во 2005 година Галеано заедно со други левичарски интелектуалци како Тарик Али и Адолфо Перес Ескивел се приклучиле на 36-члениот советодавен комитет на мрежата.

На 10 февруари 2007 година, Галеано имал успешна операција за лекување на рак на белите дробови. За време на интервјуто со новинарката Ејми Гудман по изборот на Барак Обама за претседател на Соединетите Американски Држави во ноември 2008 година, Галеано изјавил: „Белата куќа ќе биде куќа на Барак Обама во периодот што следи, но оваа Бела куќа е изградена од црни робови. И би сакал, се надевам, дека тој никогаш, никогаш нема да го заборави ова“. На почетната сесија на 5-тиот Самит на Америка на порт оф Спејн, Тринидад и Тобаго, на 17 април 2009 година, претседателот на Венецуела Хуго Чавес му подарил копија на Галеано на Отворените вени на Латинска Америка на шпански јазик на американскиот претседател Барак Обама, кој ја имал својата прва дипломатска посета на регионот.

Во едно интервју во мај 2009 година тој зборувал за неговите минати и неодамнешни дела, од кои некои се однесуваат на односите меѓу слободата и ропството и демократиите и диктатурите: „не само САД, исто така и некои европски земји, ширеа воени диктатури низ целиот свет. И тие се чувствуваат како да се способни да не учат за демократијата“. Тој исто така зборувал за тоа како и зошто го сменил стилот на пишување и неодамнешното зголемување на популарноста.

Во април 2014 година, Галеано дал интервју на II Биенал Бразил до Либро е да Лејтура, во кое жали за некои аспекти на стилот на пишување во Лас Венас, Абиертас де Америка Латина, велејќи:

„Времето помина, почнав да пробувам и други работи, да се приближувам кон човечката реалност воопшто и конкретно кон политичката економија. „Отворените вени“ се обидоа да бидат книга за политичка економија, но јас едноставно го немав потребното образование. Не жалам што го напишав, но тоа е фаза што ја поминав оттогаш“.

Ова интервју беше избрано од многу критичари на работата на Галеано во кое тие ја искористиле изјавата за да ги зајакнат сопствените критики. Сепак, во интервју за Хорхе Мајфуд тој изјавил,

„Книгата, напишана пред многу векови, сè уште е жива и удира. Едноставно, сум доволно искрен да признаам дека во овој момент од мојот живот стариот стил на пишување изгледа прилично застоен и дека ми е тешко да се препознаам во него бидејќи сега претпочитам да бидам пократок и без стеги. Гласовите што се кренаа против мене и против Отворените вени на Латинска Америка се сериозно болни од лоша намера.“

Галеано починал на 13 април 2015 година во Монтевидео од рак на белите дробови на 74-годишна возраст, надживеан од третата сопруга Хелена Виљагра и три деца.

• 2006 година: Меѓународна награда за човекови права од Глобална размена
• 2010 година: Награда Стиг Дагерман

• Култура на Уругвај
• Список на уругвајски писатели
• Z комуникации

Библиографија