Noor

Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

De Noor, vreuger Laankwater geneumd, is 'n baeëk in 't Noordal, die häör hoofdbron, de Seent-Brigidabron, haat in Norbik, in 't buurtsjap De Wesj. D'r natuurlek oontsjtande bronkoomp is versjtevigd mit mergele blök. Vreuger waterde 't gaanse Noordal aaf op dis baeëk. Saer innige tied is 'n constructie gemaakt, die d'r vör zörgt dat bie wolkebreuke 't water neet mie allemaol nao de baeëk lupt. De Noor is de innige Nederlandse baeëk die in noord-zuideleke richting sjtreumt en wal richting 't Belzje dörp Voere oeë ze, in 't buurtsjap Vitsje, oetmondt in de Voor. In de waterhuishouding watert 't Noordal van nature aaf op 't dal van de Voor.

D'r Baeëndel (Noorbeemden) wert besjermd en beheerd dör Natuurmonumenten en besjteet oet:

• drassige wèjje, oeë d'r reuzepaardestaart en d'r knolsteenbreek te vinge is;
• wèjje mèt hoeëgsjtamfreutbeum - oeë d'r das zich te good deed an 't valfreut;
• moerassige bösj, mit de väöle biebronne;
• kling laandsjapselemaente zoewie: dreenkpeul, mergelskoele, hol waeg, grafte, bösjreng, kalkwèjje, meidaoënhage oeë 'n groeëte variëtèèt an plaante en dere laeve. Zoewie 't gael kwiksjtuutske en 't iesväögelke. Opmerkelek väöl amfibieë en reptiele, wie alpewater-salamanders, levendbarende hagedisse en 't kleunkske (vroedmeesterpad) vinge hie hunne biotoop.

Saer innige jaore wèjje hie Glanreender en is d'r och 'ne wiengaard aa-gelag.

't Gaans Noordal is besjermd dör Natuurmonumenten en vörmt 'n ecologische verbindingszone tussje d'r Savelsbösj, 't Geuldal mae och grensuvversjrèjjend mit 't Vlamsje natuurgebied Altembroek op 't Belsj.