Neolîtîka Berî Cervaniyê

Neolîtîka berî Cervaniyê di nav Neolîtîka A ya berî Cervaniyê (10000 – 8800 bz) û Neolîtîka B ya berî Cervaniyê (8800 – 6500 bz) de hatiye teqsîmkirin. Piştî Neolîtîka berî Cervaniyê heyama Neolîtîka Cervaniyê dest pê dike.

Neolîtîka berî Cervaniyê

Deverên Hîlala Berhemdar, nêzîkî 7500 bz, bi cihên Neolîtîka berî Cervaniyê.
Herêmê erdnîgariyê	Hîlala Berhemdar
Heyam	Neolîtîk
Dîrok	nêzîkî 10.000 — 6.500 bz
Cureyê cih	Jericho
Berê	Rojhilata navîn ya epîpaleolîtîk
Paşê	Yewnana neolîtîk

Neolîtîka A ya berî Cervaniyê (bi inglîzî: Pre-Pottery Neolithic A) (salên 10.000-8800 b.z.) di kultura Neolîtîk a Levendî û Anadolî ya destpêkê de qonaxa yekem a Neolîtîka berî Cervaniyê nîşan dide. Bermayiyên arkeolojîk li deverên Levend û Mezopotamyaya jorîn ya Hîlala Berhemdar de tên dîtin.

Periyoda vê demê bi xaniyên kerpîç ên dorpêçkirî yên biçûk, çandiniya dexlan, nêçîrkirina heywanên kovî, û adetên goristanê yên bêhempa ku tê de laş di binê xaniyan de dihatine veşartin, tê karekterîzekirin.

Neolîtîka B ya berî Cervaniyê (bi inglîzî: Pre-Pottery Neolithic B; salên 8.800-6.500 b.z.) beşeke ji Neolîtîka berî Cervaniyê ye, kultureke neolîtîk a ku li Mezopotamyaya jorîn û Levendê bi cih bûye. Ji aliyê Kathleen Kenyon ve dema kolandinên arkeolojîk ên li Jerichoyê ya Urduna Rojava de hatiye karekterîzekirin.

Meylên kulturî yên vê heyamê ji Neolîtîka A ya berî Cervaniyê cuda bûn. Kesên ku di vê perîodê de dijîn li ser hewanên kedîkirî zêdetîr îtîmad kirine ji bo ku karibin debara xwe ya nêçirî-komkerî temam bikin.

•  
  Birca Erîhayê li dawiya Neolîtîka A ya berî Cervaniyê, nêzîkî 8000 b.z.. hatiye avakirin.
•  
  Peykerê Bapîrê, Jericho, nêzîkî 9000 b.z. (sexte) li Muzeya Îsraîlê.
•  
  Mirovê Rihayê nêzîkî 9000 b.z.. li Muzeya Arkeolojî û Mozaîkê ya Rihayê.