Fizîka parçikan an jî fîzîka keriyan zanistek e ko wekî parek ji fîzîkê behsa kerî yên biçûktir ji atomê dikit û li ser tikhilî û saloxetên wan lêkolînê dikit û babetê lêkolînên wê keriyên hîmanî in ko made û tîdanê pêkdiînin.
Fîzîka keriyan bi fîzîka pirenerjî dihêy niyasîn, jiber hindê ko keriyên bingehîn bi tenê li xwerisk an xwezayê da nahên dîtin û eşkirakirina wan di ezmûngehan da û bi lihevxistina keriyan di rewşên pir enerjî yên mîna lezgînkera keriyan da mumkin dibit.
Hizira keriyên bingehîn bi kêmanî vedigerit sedsala 6ê Berî Îsayî. Hingî, li Yewnanistana kevnare feylesofên mîna Epîkor û Demokrîtusî hizira atomîzmê eşkira kir. Li sedsala 19ê, dema Can Dalton li ser pêkhata keriyên karlêkkirinên kîmyayî dixebitî, gehişt wê encamê ko hemî made ji keriyeka neguhêr a bingehîn pêkdihên. Dalton û hevdemên wî bawer dikir ko ew kerî keriyên bingehîn in û navê wan kir atom. Atom peyveka Yewnanî ye û ramana wê "tiştê ko nehê kelaştin" e. Lê hema nêzî dawiya sedsala 19ê zanistvanan têderanî ko atom ne keriyên bingehîn ên wesa in ko nehên parçekirin û kelaştin. Hêdî hêdî Kerî yên atomê jî hatin vedîtin.
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |
This article uses material from the Wikipedia Kurdî / كوردی article Fizîka parçikan, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Ger wekî din nehatibe diyarkirin, naverok di bin CC BY-SA 4.0 de berdest e. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Kurdî / كوردی (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.