Оңтүстік Африка Одағы
Оңтүстік Африка Одағы (африкаансша --; ағылш.
| Оңтүстік Африка Одағы африкаансша -{Unie van Suid-Afrika}- ағылш. Union of South Africa нидер. Unie van Zuid-Afrika доминион | |||||||||
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
| Ұраны Ex Unitate Vires қаз. «Күш бірлікте» | |||||||||
 | |||||||||
| Астанасы | Кейптаун (заңнамалық) Претория (әкімшілік) | ||||||||
| Тіл(дер)і | Ағылшын, Нидерланд, африкаанс (1925 жылдан кейін) | ||||||||
| Ақша бірлігі | Оңтүстік Африка фунты | ||||||||
| Аумағы | 2 045 320 км² | ||||||||
| Халқы | 18 216 000 адам. | ||||||||
| Басқару формасы | конституциялық монархия | ||||||||
| Династиясы | Виндзор | ||||||||
| Монарх | |||||||||
| - 1910—1936 | V Георг | ||||||||
| - 1936 | VIII Эдуард | ||||||||
| - 1936—1952 | VI Георг | ||||||||
| - 1952—1961 | II Елизавета | ||||||||
| Генерал-губернатор | |||||||||
| - 1910—1914 | Герберт Гладстон (бірінші) | ||||||||
| - 1959—1961 | Чарльз Роббертс Сварт (соңғы) | ||||||||
| Премьер-министр | |||||||||
| - 1910—1919 | Луис Бота (бірінші) | ||||||||
| - 1958—1961 | Хендрик Фервурд (соңғы) | ||||||||
| Тарихы | |||||||||
| - 31 мамыр 1910 | Құрылуы | ||||||||
| - 11 желтоқсан 1931 | Вестминстерлік статут | ||||||||
| - 31 мамыр 1961 | Тәуелсіздік | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
.svg)
Тарихы
.svg)
.svg)
31 мамырда 1910 жылы, Британдық парламент қабылдаған "Оңтүстік Африка актісі" негізінде, Оңтүстік Африка Одағы құрылды, ол төрт Британдық колонияны қамтиды: олар Кабо колониясы, Натали колониясы, Сарғыш өзен колониясы және Трансвааль. ОАО Британия империясының доминионы болды.
1914 жылы Германия Ұлыбританиямен Оңтүстік-Батыс Африканы оккупацияланды және Бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін Оңтүстік Африка одағының бақылауына, Ұлттар лигасының мандаттық аумағына өтті.
1922 жылы Оңтүстік Родезияда, Британдық Оңтүстік Африка компаниясы бақылауынан шыққан, Оңтүстік Африка одағына қосылуға референдум өтті. Қосылуға 40,6%, қарсы — 59,4 % дауыс берді. Нәтижесінде Оңтүстік Родезия Оңтүстік Африка одағына енгізілген жоқ және Британия империясының ішінде өзін-өзі реттейтін колонияға айналды.
1931 жылы Вестминстерлік статут қабылданды, бұл Оңтүстік Африка Одағының Ұлттар достастығы мемлекеттері мәртебесін бекітті.
1934 жылы пробритандық Оңтүстік Африка партиясының және бурктік Ұлттық партияның бірлестігі Біріккен партия құрылды. 1939 жылы, Екінші дүниежүзілік соғыс басталуымен, соғыста Оңтүстік Африка одағының жағдайы туралы келіспеушіліктер ыдырап кетті. Ұлттық партия Үшінші Рейхке аяушылық білдіргенімен, ал оңтүстік африкалық тарап, Ұлыбритания жағында соғысуды қажет деп ойлады.
1948 жылы Ұлттық партия сайлауда жеңіске және қара халықтың құқықтарын қатты шектейтін апартеид саясатын жүргізуге бастады. Түпкі мақсаты «Ақтар үшін Оңтүстік Африка» құру болып табылатын, және барлық қара нәсілдерді Оңтүстік Африка азаматтығынан айыруға тырысты. Апартеид кезеңінде дауыс беру құқығынан айырылған қара нәсілділер, қозғалыс еркіндігі құқығынан, білім беруден, аралас неке және т.б. айырылды. Сондай-ақ Коммунистік партияларға толық тыйым салынды. Біріккен Ұлттар Ұйымы Оңтүстік Африка Одағына көптеген санкциялар салғанына қарамастан нәсілдік кемсітушілік саясатын жалғастырды.
1961 жылы Оңтүстік Африка Одағы Ұлттар достастығы құрамынан шықты және толық тәуелсіз мемлекет болды (Оңтүстік Африка Республикасы). Шығу себебі апартеид саясатының Достастығының басқа елдерінде қабылданбауы болды. ОАР Достастыққа мүшелігін 1994 жылы апартеид жүйеcі жойылғаннан кейін қайтарды.
Сын
Қазіргі таңда ОАО-ның политикасына және тарихына көп сын келтіріледі. Бұны оның сегрегациялық политикасымен (апартеид мақаласын қараңыз) түсіндіруге болады. Қазіргі күннің өзінде де, Оңтүстік Африкада ақ нәсілді және қара нәсілді халық арасындағы айырмашылықтар байқалады. Соның ішінде өмір сүру тәртібі және әдетін айтып кетуге болады.
Сілтемелер
- Оңтүстік Африка (ағыл.)
 | Бұл — Африка тарихы туралы мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. |
Үлгі:ОАО тақырыптарда
Үлгі:Британ империясының аумақтары
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Оңтүстік Африка Одағы, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.