Канадалық Арктикалық Топарал
Канадалық Арктикалық топарал — Солтүстік Мұзды мұхитта, Солтүстік Америка құрлығының қиыр Солтүстігіндегі аралдар тобы. Жалпы аумағы 1,3 млн. км². Ең ірі аралдары: Баффин Жері (512 мың км²), Элсмир (200,5 мың км²) және Виктория аралдары (212 мың км²). Канадаға қарайды. Топарал құрлықтың Солтүстік шетін төрттік дәуірде теңіз басуының нәтижесінде пайда болған. Баффин Жері, Девон аралы және Элсмир аралдарының ежелгі кристалдық жыныстардан түзілген шығыс бөліктері таулы-қыратты (1500 – 2000 м). Бұл жерлерге фьордтық жағалау тән. Элсмир аралының Солтүстік мен Аксель-Хейберг аралын каледон қатпарлығының таулары алып жатыр (абс. биіктігі 2926 м). Топаралдың бүкіл батыс бөлігінің жер бедері тегіс, үстіртті. Тау бастарын мұз басқан (аум. 154 мың км²). Климаты қатаң, континенттік. Қаңтар айының жылдық орташа температурасы –35°С. Шілденің орташа температурасы –10°С-қа жуық. Канада-арктикалық топарларының солтүстігін арктикалық шөл, қалған бөлігін тундра алып жатыр. Мұнай мен газ, темір кен орындары бар. Халқының негізін эскимостар құрайды. Олар аң және балық аулаумен айналысады. Халық өте сирек қоныстанған. Басты елді мекендері: Фробишер-Бей, Кембридж-Бей, Резольют.
| Канадалық Арктикалық топарал ағылш. Canadian Arctic Archipelago, фр. Archipel arctique canadien | |
 | |
| Сам-Форд фьорды — Баффин Жерінің солтүстік жағалауы | |
| Сипаттамасы | |
|---|---|
| Аралдар саны | 36 563 |
| Ірі аралы | Баффин Жері |
| Жалпы ауданы | 1 424 500 км² |
| Ең биік нүктесі | 2616 м |
| Тұрғындар (2001 жыл) | 13 233 адам |
| Халық тығыздығы | 0,009 адам/км² |
| Орналасуы | |
| 75°00′ с. е. 90°00′ б. б. / 75.000° с. е. 90.000° б. б. (G) (O) (Я) 90°00′ б. б. / 75.000° с. е. 90.000° б. б. (G) (O) (Я) | |
| Акватория | Солтүстік Мұзды мұхит |
| Ел |  Канада |
| Аймақтар | Нунавут, Солтүстік-Батыс территориялары |
 Канадалық Арктикалық топарал Ортаққорда | |
| Бұл мақаланы Уикипедия сапа талаптарына лайықты болуы үшін уикилендіру қажет. |
 | Бұл — мақаланың бастамасы. Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді дәлдеп ауыстыру қажет. |
This article uses material from the Wikipedia Қазақша article Канадалық Арктикалық топарал, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Мәлімет CC BY-SA 4.0 лицензиясы аясында қолжетімді (басқа шарттар көрсетілмеген жағдайда). Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Қазақша (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.