Грация Деледда

Шолпандағы Деледда кратері оның құрметіне аталған.

Грация Деледда
Grazia Deledda
Грация Деледда, 1926 жыл
Туған күні	27 қыркүйек 1871 (1871-09-27)
Туған жері	Нуоро, Сардиния
Қайтыс болған күні	15 тамыз 1936 (1936-08-15) (64 жас)
Қайтыс болған жері	Рим
Азаматтығы	Италия
Мансабы	прозашы
Марапаттары	Әдебиет саласындағы Нобель сыйлығы (1926)

Гразия Деледда 1871 жылы 27 қыркүйекте Сардиниядағы Нуорода дүниеге келген.

Әкесі жер иеленуші болған. Гразия тек бастауыш мектепті бітірді. Ол қысқа әңгімелер жазып, L'ultima moda сән журналының баспасына жіберді. Көп ұзамай ол өзінің алғашқы романы «Fior di Sardegna»-ны (1892) жазды.

 

 

Гразия 1900 жылы Сардинияның астанасы Кальяри қаласындағы Қаржы министрлігінің қызметкері Пальмиро Мадесаниге тұрмысқа шықты (итал. Palmiro Madesani). Кейінірек отбасы Римге қоныс аударады. 1926 жылы Деледда «өзінің туған аралының өмірін пластикалық айқындықпен суреттейтін поэтикалық жазбалары үшін, сондай-ақ жалпы адамзаттық мәселелерге көзқарасының тереңдігі үшін» әдебиет бойынша Нобель сыйлығын алды. Грациа Нобель сыйлығын алғаннан кейін де көп жазуды жалғастырды. «La casa del poeta» (1930, «Ақын үйі») және «Sole d'estate» ( 1933, «Жазғы күн»).

Гразия Деледда 1936 жылы Римде 64 жасында қайтыс болды.

Деледда веристикалық мектепке жататын.

Грация өзінің туған шындығын тамаша суреттейді, оқырманды сонау өткен заманнан сақталып қалған жабық, ерекше өмірмен, әдет-ғұрыптармен, халықтың надандығымен, сенімсіздігімен және құштар қиялымен таныстырады, туған таулар мен шабындықтардың сұлулығын сүйіспеншілікпен жаңғыртады, оның арасында үлкен қалаларды әдеттен тыс алыс және бөтен нәрсе деп санайтын және өзіндік ерекше диалектіде сөйлейтін халық саны өседі. Деледданың ең танымал романдарының бірі - «Ажырасқаннан кейін» (итал. Dopo il divorzio, 1902). Мұнда Италияда әзріге енбеген ажырасу заңы кең етек жая түссе, кей жағдайда неге әкелетiнiн көрсеткiсi келген романист оқырманды болашаққа жетелейдi. Туыстарының бірін өлтірді деп айыпталған, әділетсіздіктің құрбаны болған роман кейіпкері 27 жылға сотталды. Қателігі анықталғанда, ол өз еліне ерте оралу мүмкіндігіне ие болады - бірақ бұл арада оны қатты жақсы көрген әйелі Джованна туыстарының қысымымен жаңа заңды пайдаланып, басқаға үйленуге келісті. Бір кездері бірін-бірі құмарта сүйген екі адамның кездейсоқ кездесуі олардың жүректерінде бұрынғы сезімді қайта оятып, оларға берілуге мәжбүр етеді. Осылайша Джованна бірінші күйеуіне қайта оралса да, әлем алдында неке адалдығын бұзушыға айналады. Романдағы ең қызықты нәрсе - Сардиния өмірі мен табиғатқа жақын адамдар бейнесі.

«Элиас Портолю» (Elias Portolu,1903) романында Сардиния пейзажымен және күнделікті өмірмен қатар, өзін-өзі ұмытып кету жағдайында ағасының әйелімен араласып, кейін өкініп, өкініп, тәубе ететін, күнәға батқан адам психологиясы бейнеленген. монастырға кіргісі келеді, күнәсін намазбен, оразамен, жетіспеушілікпен өтегісі келеді, тіпті ағасы өліп, әйелі бостандыққа шыққаннан кейін де онымен кездесуден қашқақтайды.

«Күл» (Cenere, 1904) романының кейіпкері - анасы тастап кеткен сардиниялық шаруа қызының некесіз ұлы, ол кейбір адамдардың қамқорлығының арқасында жоғары оқу орнында білім алып, содан кейін өз еліне оралады, қалаған жерінде. моральдық тұрғыдан азғындалған, қартайған анасын тауып, жылыту. «Күл» романының негізінде Артуро Амбросио Элеонора Дюзе басты рөлде ойнайтын дыбыссыз фильм түсірді.

Деледда әңгімелер де жазады; 1901 жылы олардың «Қараңғылық патшайымы» (La regina d elle tenebre) атты жинағы жарық көрді.

• Сардинияның гүлі / Fior di Sardegna (1892)
• Зұлымдық жолдары / Le vie del male (1892)
• Сардиния әңгімелері / Racconti sardi (1895)
• Адал жандар / аниме oneste (1895)
• Элиас Портолу / Elias Portolu (1903)
• Ажырасқаннан кейін / Dopo il divorzio (1902)
• Күл / Cenere (1904)
• Сағыныш / Nostalgie (1905)
• Шырмауық / L'edera (1906)
• Желдегі қамыс / Canne al vento (1913)
• Марианна Сирка / Marianna Sirca (1915)
• Ана / La madre (1920)
• Египетке қашу / La fuga in Egitto (1925)
• Махаббат мөрі / Il sigillo d'amore (1926)
• Анналена Билзини / Annalena Bilsini (1927)
• Козима / Cosima (1937), қайтыс болғаннан кейін жарияланған
• Ливан балқарағайы / Il cedro del Libano (1939), қайтыс болғаннан кейін жарияланған

• • Antonio Piromalli, Grazia Deledda, Firenze, La Nuova Italia, 1968
  • Gianni Olla, Scenari sardi. Grazia Deledda tra cinema e televisione, Cagliari, 2000. ISBN 88-87636-02-8 — ISBN 978-88-87636-02-4
  • Irene Ferchl: Es genugt, das innere Leben zu leben, in Charlotte Kerner; Nicht nur Madame Curie — Frauen, die den Nobelpreis bekamen, Belz Verlag Weinheim und Basel 1999, ISBN 3-407-80862-3
  • Giulio Angioni, Grazia Deledda, l’antropologia positivistica e la diversita della Sardegna, in Grazia Deledda nella cultura contemporanea, a cura di U. Collu, Nuoro, 1992, 299—306; Introduzione a Nel deserto, Bibliotheca sarda, Nuoro, Ilisso, 2008; Introduzione a Tradizioni popolari di Nuoro, Bibliotheca sarda, Nuoro, Ilisso, 2010.
  • Gertraude Wilhelm (Hrsg): Die Literaturpreistrager — Ein Panorama der Weltliteratur im 20. Jahrhundert, Econ Taschenbuch VErlag Dusseldorf, 1983, ISBN 3-612-10017-3
  • Hg. E. Cecchi, Werkausgabe, 4 Bde. 1941—1955