Alɩpʊwaa

Ɛwɛ kʊhʊlʊmaa tɛtʊ ilemiye taa, pʊ-tɔbʊʊ se ɛwɛ Erɔpʊ tɛtʊ ilemiye taa. Ɛpɩlaa, kpaɣna Itaalii ɛjaɖɛ hayi kiŋ kamaɣ yɔɔ nɛ puwolo Fransɩɩ ɛjaɖɛ nɛ hadɛ kiŋ wɩsɩ ɖɩlɩyɛ hɔɔlʊʊ taa nɛ pɩɖɛɛ Monako nɛ Suwiisi nɛ Lisitɛnsɩtayɩnɩ nɛ Otirisi nɛ Caama nɛ hadɛ kiŋ nɛ Siloveni pa-ajɛya taa.

Alɩpʊ pʊŋ kʊyaa pɩtalɩ mɛtɛnaa 4 809 pʊʊ ŋgʊ payaɣ se Pʊʊ kʊhʊlʊmʊʊ (Mont Blanc) yɔ kʊ-ñʊʊ taa. Pʊŋ ɛnʊ ɛ-taa lɛ, papɩzɩɣ pakalɩ pʊŋ weyi ɛkɩlɩ kʊyʊʊ kpem yɔ pɩtalɩ pʊŋ nɩɩnʊwa nɛ niidozo nɛ pʊŋ naalɛ (82). Ɛ-kʊkʊyɩmɩŋ cɛzɩ mɛtɛnaa 4 000 yɔɔ. Suwiisi ɛjaɖɛ taa pʊʊ kʊkʊyɩmɩŋ kɛ mɛtɛnaa nɩɩnaza nɛ lutozo (48). Itaalii ɛjaɖɛ taa ñɩŋgʊ kʊkʊyɩmɩŋ ñɛkɛ mɛtɛnaa niidozo nɛ lutozo (38) nɛ Fransɩ ɛjaɖɛ taa pʊʊ kʊkʊyɩmɩŋ ñɛkɛ mɛtɛnaa nɩɩlɛ nɛ naanza (24). Mbʊ pɩtamsɩna pʊŋ ɛnʊ nɛ kɛdɛnzɩ yaa ajɛya yɔ, pʊkʊyaa pɩcɛzɩ mɛtɛnaa kudokuŋ naalɛ (2 000). Kpaɣna Meditɛɛranee teŋgʊ nɛ puwolo Daniibi (Danube) pɔɔ lɛ, alɩpʊwaa hɔma pɩtalɩ kilomɛtɛnaa 1 200.