óz Betinshe Izertlewlerdiń Qadaǵanlıǵı

Qısqasha: Wikipedia maqalası — bul shıǵarma jumısı emes, al isenimli dereklerden jıynalǵan maǵlıwmatlardı tártip penen bayanlaw. Isenimli dereklerde joq nárse Wikipedia maqalasında da bolmawı kerek.

Bul qaǵıydalar málim bir maqalanıń Wikipediada járiyalanıwı ushın onıń mazmunınıń tábiyatı hám sapasına qoyılatuǵın talaplardı belgileydi. Maqala avtorlarına usı úsh qaǵıydanıń barlıǵı menen tanısıp shıǵıp, olardı kompleksli túrde qollanıw usınıs etiledi.

Wikinıń tiykarǵı principlerine súyenip shıǵarılǵan bul qaǵıydalardı basqa hesh bir qaǵıyda, qollanba yamasa paydalanıwshılar kelisimi tiykarında biykar etiwge jol qoyılmaydı.

Wiki óz betinshe izertlewler (mısalı: «jańa» teoriyalar) daǵaza etiletuǵın jer emes. Óz betinshe izertlewler degende ele hesh jerde daǵaza etilmegen faktlar, dáliller, oy-pikirler hám ideyalar, qandayda bir kózqarastı en jaydırıw ushın daǵazalanǵan materialdıń hesh jerde járiyalanbaǵan analizi yamasa sintezi túsiniledi.

Bul qaǵıyda boyınsha Wikipedia — bul birewdiń jeke pikirin, ótkergen jeke sınaq hám tájiriybeleri nátiyjelerin, ózi oylap tapqan dálillerin yamasa jeke juwmaqların daǵaza etetuǵın jer emes.

Wikinıń bul poziciyası hesh kimniń huqıq hám máplerin buzıwǵa qaratılmaǵan. Bul jay ǵana fakttı tastıyıqlaw: Wiki birinshi dárejeli maǵlıwmatlar deregi emes! Wikipedia maqalalarında basqa dereklerden (kóbinshe ekinshi dárejeli, sonıń menen birge birinshi hám úshinshi dárejeli) jıynalǵan maǵlıwmatlar toplanadı, analiz etiledi, bahalanadı, túsindirme beriledi hám sintez etiledi.

Maqala jazǵanda mudamı maǵlıwmat deregin kórsetiń. Ataqlı ilimiy jurnal, ilimiy baspalar Wikipedia ushın isenimli maǵlıwmat deregi bolıp xızmet etiwi múmkin. Úy sharayatında baspadan shıǵarılǵan materiallar hám avtor qarjıları tiykarında baspa etilgen kitaplar bunday dereklerge jatpaydı.

Wiki maqalası shıǵarma jumısı emes, al bayan jumısı bolıp tabıladı.

Tómende sanap ótilgen sıyaqlı izertlewler óz betinshe izertlewler esaplanadı :

1. Málim bir mashqalanı sheshiwdiń jańa teoriyasın yamasa usılların jazıw;
2. Jańa ideyalar kirgiziw;
3. Atamalarǵa jańa táriypler kirgiziw;
4. Neologizm kirgiziw (jańa yamasa ádettegiden basqa termin).

Eger maqala joqarıda sanap ótilgen shártlerge uyqas kelse, bul maqala erkin izertlew esaplanadı hám Wikipediada daǵaza etilmewi tiyis.