ქურმუხი

შუა საუკუნეებში აქ საეპისკოპოსო კათედრალი იყო. ქურმუხის ეპისკოპოსს ექვემდებარებოდა აგრეთვე ჰერეთის მთიანეთისა და წახურის (დაღესტანში) მრევლი. XVII საუკუნის დასაწყისში ირანის შაჰმა აბას I-მა ჰერეთის აღმოსავლეთი თემი კაკი ქურმუხითურთ ჩამოართვა კახეთის მეფე ალექსანდრე II-ს და წახურელ ლეკებს გადასცა, რომელნიც აქ საბოლოოდ XVIII საუკუნის I მეოთხედიდან გაბატონდნენ. ქურმუხი მოსწყდა კახეთის სამეფოს. შემდგომ იგი უკვე საინგილოს მნიშვნელოვანი პუნქტია. შემორჩენილია XIX საუკუნის ეკლესია „ქურმუხის წმინდა გიორგი“. იგი როგორც ქართულ, ისევე მუსლიმანური მოსახლეობის წმინდა ადგილად ითვლებოდა.

• ადამია ი., ქართული ხალხური ხუროთმოძღვრება, წგნ. 3 (საინგილო), თბ., 1979;
• პაპუაშვილი თ., ჭარბელაქანი, თბ., 1972;

• პაპუაშვილი თ., ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია, ტ. 10, თბ., 1986. — გვ. 576-577.

• ინგილოები - „სტრატეგიული ძმობის“ მსხვერპლნი // Fact.ge დაარქივებული 2011-09-18 საიტზე Wayback Machine.