საომარი მდგომარეობა უკრაინაში
უკრაინაში საომარი მდგომარეობა (უკრ.
389-VIII 2015 წლის 12 მაისიდან) და პრეზიდენტის ბრძანებულებები საომარი მდგომარეობის შემოღების შესახებ. უკრაინაში ორჯერ შემოიღეს საომარი მდგომარეობა.
წინა კანონი „საომარი მდგომარეობის სამართლებრივი მდგომარეობის შესახებ“ მიღებულ იქნა 2000 წელს და ხელი მოაწერა პრეზიდენტმა ლეონიდ კუჩმამ. კანონი რამდენჯერმე შეიცვალა: 2003, 2008, 2010, 2012 და 2014 წლებში.
2015 წელს პეტრო პოროშენკომ პარლამენტს წარუდგინა კანონპროექტი No2541. იგი უკრაინის უმაღლესმა რადამ 12 მაისს მიიღო და 8 ივნისს უკრაინის პრეზიდენტის ხელმოწერით დაწესდა. ახალი კანონის განსახორციელებლად, უკრაინის მინისტრთა კაბინეტმა დაამტკიცა ტიპური გეგმა უკრაინაში ან მის ცალკეულ ტერიტორიებზე საომარი მდგომარეობის სამართლებრივი რეჟიმის შემოღებისა და ღონისძიებების გატარების მიზნით. ხანგრძლივი სამხედრო ინტერვენციის საპასუხოდ, უკრაინის აღმასრულებელი ხელისუფლების ცენტრალურმა დანაყოფებმა შექმნეს შესაბამისი დანაყოფები. სოციალური პოლიტიკის სამინისტროში მოქმედებს ანტიტერორისტული ოპერაციების მონაწილეებისა და გადამდგარი სამხედროების სოციალური ადაპტაციის განყოფილება, ჯანდაცვის სამინისტროში - ანტიტერორისტული ოპერაციების, საგანგებო და საომარი მდგომარეობის დროს კოორდინაციისა და სამედიცინო დახმარების განყოფილება.
2015 წლის 28 მაისს გადაცემაში „პოროშენკოს წელი“ პრეზიდენტმა თქვა, რომ უკრაინაში საომარი მდგომარეობის შემოღების შესახებ ბრძანებულებას მოეწერება ხელი, თუ ზავი დაირღვა და უკრაინის შეიარაღებული ძალების პოზიციაზე იქნება შეტევა.
2018 წლის საომარი მდგომარეობა
2018 წლის 26 ნოემბერს უკრაინის 10 რეგიონში ადგილობრივი დროით 14:00 საათიდან 30 დღის განმავლობაში პრეზიდენტის ბრძანებულებით საომარი მდგომარეობა შემოიღეს, რათა გაძლიერებულიყო უკრაინის თავდაცვა დაძაბულობების ფონზე. ეს ქერჩის სრუტის ინციდენტის შემდეგ მოხდა. საომარი მდგომარეობა 30 დღის შემდეგ დასრულდა.
თავდაპირველად, პრეზიდენტმა პოროშენკომ ხელი მოაწერა განკარგულებას მთელ უკრაინაში 60 დღის განმავლობაში საომარი მდგომარეობის შესახებ; თუმცა, 5 საათიანი მსჯელობის შემდეგ, უზენაესი რადას საგანგებო სხდომამ კანონში ნაკლებად შემზღუდავ ვერსიას მოაწერა ხელი.
საომარი მდგომარეობის დროს (დაწყებული 2018 წლის 30 ნოემბრიდან) უკრაინამ აკრძალა 16-დან 60 წლამდე ასაკის ყველა რუსი მამაკაცს ქვეყანაში შესვლა საომარი მდგომარეობის პერიოდში, ჰუმანიტარული მიზნებისთვის გამონაკლისით. უკრაინა ამტკიცებდა, რომ ეს იყო უსაფრთხოების ღონისძიება, რათა ხელი შეეშალა რუსეთის მიერ უკრაინის მიწაზე კერძო ჯარების ფორმირებაში. უკრაინის სახელმწიფო საზღვრის დაცვის სამსახურის ინფორმაციით, 2018 წლის 26 ნოემბრიდან 26 დეკემბრის ჩათვლით უკრაინაში შესვლაზე უარი ეთქვა რუსეთის 1650 მოქალაქეს. 2018 წლის 27 დეკემბერს, უკრაინის ეროვნული უსაფრთხოებისა და თავდაცვის საბჭომ გამოაცხადა, რომ გაახანგრძლივა „სახელმწიფო საზღვრის დაცვის სამსახურის შემაკავებელი ზომები უკრაინაში რუსი მამაკაცების შემოსვლასთან დაკავშირებით.“
საომარი მდგომარეობის სფეროები
საომარ მდგომარეობაში შემავალი ტერიტორიები მდებარეობდა რუსეთ-უკრაინის საზღვრის გასწვრივ, მოლდოვა-უკრაინის საზღვრის გასწვრივ, რომელიც გადის არაღიარებული სახელმწიფოს დნესტრისპირეთის გასწვრივ (სადაც რუსეთის სამშვიდობო ჯარები იმყოფებიან) და შავი ზღვისა და აზოვის ზღვის სანაპიროებზე. საომარი მდგომარეობა ექვემდებარებოდა ასევე აზოვი-ქერჩის აკვატორიის უკრაინის შიდა წყლებს.
კრიტიკა
საზოგადოების მხარდაჭერის მიუხედავად, პოროშენკოს გადაწყვეტილება გააკრიტიკეს, რადგან ეს მოხდა 2019 წლის უკრაინის საპრეზიდენტო არჩევნების დროს, რაზეც შესაძლოა გავლენა იქონიოს კონსტიტუციის შეზღუდვებმა საომარი მდგომარეობის შესახებ (სამხედრო მდგომარეობის შესახებ განკარგულების მე-3 პუნქტი).
მეორეს მხრივ, მას აკრიტიკებენ, როგორც დაგვიანებულს, რადგან ქერჩის სრუტის ინციდენტამდე რამდენიმე მნიშვნელოვნად უფრო სერიოზული სამხედრო ინციდენტი მოხდა უკრაინაში 2014 წლის რუსეთის სამხედრო ინტერვენციის შემდეგ. კრიტიკოსები ამ დროს პოროშენკოს წინასაარჩევნო პოლიტიკურ ამბიციებს უკავშირებენ, ვინაიდან 2019 წლის უკრაინის საპრეზიდენტო არჩევნებისთვის მისი რეიტინგი ძალიან დაბალი იყო. ასევე გამოითქვა შეშფოთება, რომ საომარი მდგომარეობა გავლენას მოახდენს საერთაშორისო დახმარებებზე.
2022 საომარი მდგომარეობა
პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ საომარი მდგომარეობა გამოაცხადა 2022 წლის 24 თებერვალს, უკრაინაში რუსეთის შეჭრის საპასუხოდ. დილის 7 საათამდე ცოტა ხნით ადრე ერს სატელევიზიო მიმართვაში საუბრისას მან განმარტა, რომ 18-დან 60 წლამდე ყველა შრომისუნარიან მამაკაცს ქვეყნის დატოვების უფლება არ ჰქონდა, რადგან ქვეყანაში დაიწყო ყველა სარეზერვო ძალების საერთო მობილიზაცია.
26 თებერვალს კიევის მერმა ვიტალი კლიჩკომ გამოაცხადა კომენდანტის საათი ყოველდღე დილის 5 საათიდან დილის 8 საათამდე, რათა ეპოვათ რუსი დივერსიები. კომენდანტის საათი 28 თებერვალს გაუქმდა რუსი კომანდოს ძალების ორდღიანი ძებნის შემდეგ.
20 მარტს, პრეზიდენტმა ზელენსკიმ ხელი მოაწერა განკარგულებას, რომელიც საომარი მდგომარეობის გამო ყველა ეროვნული სატელევიზიო არხს ერთ პლატფორმად გაერთიანდა. იმავე დღეს, მან ხელი მოაწერა ბრძანებულებას თერთმეტი ოპოზიციური პოლიტიკური პარტიის საქმიანობის შეჩერების შესახებ, რუსეთის მთავრობასთან სავარაუდო კავშირების მოტივით, საომარი მდგომარეობის მთელი პერიოდის განმავლობაში; პარტიებში შედიოდა პრორუსული ოპოზიციური პლატფორმა - სიცოცხლისთვის, სიდიდით მეორე პარტია უმაღლეს რადაში.
იხილეთ აგრეთვე
რესურსები ინტერნეტში
- „Ukraine-Russia clash: MPs back martial law“. BBC. 27 November 2018.
- „Vladimir Putin expresses 'serious concern' over Ukraine's move to introduce martial law“. The Telegraph. 26 November 2018.
სქოლიო
This article uses material from the Wikipedia ქართული article საომარი მდგომარეობა უკრაინაში, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). შინაარსი წარმოდგენილია შემდეგი ლიცენზიით (თუ სხვა არ არის მითითებული): CC BY-SA 4.0. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki ქართული (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.