Jawa Wétan: Provinsi ing Indonésia

Jawa Wétan
Jawa Wétan
Provinsi
	Pemerintah Provinsi Jawa Timur
Trankripsi (s)
• Aksara Pégon	جاوا ويتن
• Aksara Jawa	꧋ꦗꦮꦮꦺꦠꦤ꧀
• Jawa	Jåwå Wétan
• Cina	东爪哇
• Arab	جاوة الشرقية
• Madura	Jhâbâh Dhimor
; Gendéra	; Lambang
	Sesanti: Jer Basuki Mawa Béya ; ꦗꦼꦂꦧꦱꦸꦏꦶꦩꦮꦧꦺꦪ ; (Bahasa Indonesia: "Keberhasilan membutuhkan suatu pengorbanan")
	; Pernahé Jawa Wétan ing Indonésia
	Koordhinat: 7°16′S 112°45′E / 7.267°S 112.750°E 112°45′E / 7.267°S 112.750°E
Nagara	Indonésia
Kutha krajan	Surabaya
Dikukuhaké	14 Agustus 1950,
Pembagian administrasi	Kutha: 9; Kabupatèn: 29;
Kantor Gubernur	Jl. Pahlawan No.110, Surabaya, Jawa Timur
Tokoh Terkenal	Ir. Soekarno; KH. Abdurrahman Wahid; Susilo Bambang Yudhoyono; R.M. Suryo;
Pamaréntahan
• Jinis	Pemerintah Provinsi
• Gubernur	Khofifah Indar Parawansa (PKB)
• Wakil Gubernur	Emil Dardak
Laladan
• Gunggung	47,779,75 km2 (18,44.786 sq mi)
• Water	75,700 km2 (29,200 sq mi)
Cacah warga (2016)
• Gunggung	39,075,152
Etnik
• Golongan ètnis	Jawa (79.75%); Madura (17.32%); Using (0.79%); Cina (0.65%); Bawean (0.16%); Batak (0.15%); Liyane (1.18%)
Kepercayaan
• Agama	Islam 94.35%; Kristen Protestan 3.02%; Katolik 1.17%; Hindu 0.93%; Buddha 0.49%; Konghucu 0.02%
Zona wektu	Wektu Indonésia Kulon (UTC+7)
Kode Pos	60xxx - 69xxx
Kode Telepon	+62 031 - 038
Tandha tetungganan	L, N, M, P, S, W, AG, AE
Indhèks Pangembanging Manungsa (HDI)	0.697 (Sedang)
Peringkat HDI	12 (Indonesia)
Basa	Indonésia, Jawa, Madura,Tengger, Using
Papan Anggegana	Bandara Juanda
Pelabuhan utama	Pelabuhan Tanjung Perak
Situs wèb	jatimprov.go.id

Provinsi punika namung gadhah wates daratan kaliyan provinsi Jawa Tengah ing sisih kulon; lautan Segara Jawa lan Samudra Hindia nyawiji ing sisih lor lan kidulipun, déné selat sempit Selat Bali ing sisih wétan misahaken Jawa kaliyan Bali kanthi jarak kirang langkung 2.29 kilometres (1.42 mi). Mapan wonten ing sisih wétan pulo Jawa, provinsi punika ugi nggadhahi pulo Madura (ingkang nyambung kaliyan Jawa liwat jembatan paling dawa ing Indonésia, inggih punika Jembatan Suramadu), kathah ugi pulo-pulo Kangean lan kelompok pulo cilik sanèsipun ingkang mapan langkung wétan (ing sisih lor Segara Bali) lan kepuloan Masalembu ing sisih lor. Ibukuthanipun punika Surabaya, kitha ingkang paling ageng nomer kalih ing Indonésia, pusat industri ageng ugi pusat bisnis penting. Banyuwangi punika kabupatèn ingkang paling ageng ing Jawa Wétan lan ugi paling ageng ing pulo Jawa.

Provinsi puniki ngemot wewengkon kanthi ukuran 48,036.84 square kilometres (18,547.13 sq mi), lan miturut Sénsus taun 2010, wonten 37,476,757 tiyang ingkang manggen ing kana, dadosaken piyambakipun dados provinsi kalih paling akèh pendudukipun ing Indonésia; Sénsus taun 2020 nuduhaken paningkatan dados 40,665,696 tiyang, déné angka resmi ing pertengahan taun 2022 wonten 41,149,974 tiyang. Méh sapérangan patang tiyangipun manggen ing wilayah métropolitan Surabaya Ageng. Jawa Wétan dipunpanggeni déning golongan étnis ingkang béda-béda, kados ta Jawiné, Maduré, lan Ciné. Kebanyakan tiyang ing Jawa Wétan nganut Islam, kanthi persentase ngantos 94% saking gunggung penduduk. Agama sanèsipun ugi diamalaken, kados ta Kristen, Buddha, lan Konghucu ingkang umumipun diamalaken déning wong Tionghoa lan para pendatang saking Indonésia Wétan lan Sumatra Lor, lan ugi Hindu ingkang diamalaken déning wong-wong Tenggeré wonten ing Taman Nasional Bromo Tengger Semeru lan wong Baliné ingkang manggen ing bagean paling wétan provinsi ingkang wewatesan kaliyan Bali.

Pratélan Daerah Tingkat II:

Kagunan lan Budaya

Budaya Jawa Wétanan iku rada béda karo Budaya Jawa Tengahan sing akèh diwarnani karo Kraton Surakarta lan Ngayogyakarta Hadiningrat. Apa sing diarani budaya Jawa Wétanan iku kasebar wiwit sisih wétan Kali Brantas ing Kertosono, Nganjuk. Yèn ing sisih kulon kali, tansah warna Jawa Tengahan. Kajaba iku, budaya Jawa Wétanan diwatesi karo Kali Bengawan Sala ing Babat, Lamongan; Kandangan, Kadhiri; lan lor Kali Lesti ing Kabupatèn Malang.

Cakupan Budayaning Arèkan iki ya nganti tlatah Jember sanajan kacampur karo budayaning Madura. Tlatah budaya Jawa Wétanan iki paraké ing wewengkon Mancanagari lan Sabrang Wétan sing prabawa Kratoné ora kuwat. Tenger-tenger khasé yaiku:

Egalitèr, yaiku ora pati nganggo unggah-ungguh lan iku lumrahé prabawa budaya pasisiran.
Blak-blakan, yèn ngomong ora tèdhèng aling-aling, ora nganggo lambang-lambang sing lumrahé dianggo wong Jawa Tengahan.
Basa, basa sing dianggo wong Jawa Wétanan utawa budaya Arèkan ora mbédakaké antaraning ngoko lan krama, kadhang ngoko lan krama bisa kacampur ing pangucapan.

Kagunan budayaning Jawa Wétanan iku diwiwiti saka budaya para tani, sing asalé ora saka kraton. Kagunané asalé saka rakyat lan dirasakaké akrab karo warga. Warnané kagunan Jawa Wétanan iki yaiku:

Ludruk
Wayang Jawa Wétanan
Jogèd Topèng Malangan
Tayub Térob
Jogèd Ngrémo
Jogèd Beskalan Putri Malangan
Kagunan Parikan
Réyog Panaraga
Karapan Sapi
Jogèd Rémo

Panganan lan Plesiran

Panganan kas

Rujak cingur
Rujak petis
Soto kupang Sidoarjo
Soto ayam Lamongan
sambel Lamongan
Semanggi Suroboyo
Lontong balap Wonokromo
Pecel Madiun

Plesir

Kebon binatang
Tugu Pahlawan
Monumen Kapal Selam
Songgoriti
Selecta

Mitos lan Legenda

Roro Anteng lan Joko Seger
Joko Tole
Pak Sakera

Tokoh

Tokoh-tokoh Jawa Wétan iki uga kalebu sing asal kelahiran Jawa Wétan.

Babagan pulitik

Mohammad Noer
Pratélan Gubernur Jawa Wétan
HOS Tjokroaminoto
KH Mas Mansur
Roeslan Abdulgani
K.H. Abdurrahman Wahid
K.H. Hasyim Asy'ari
K.H. Wahid Hasyim
Nurcholis Madjid

Babagan budaya

Emha Ainun Najib

Babagan ulah raga

Artikel iki minangka artikel rintisan. Kowé bisa ngéwangi Wikipédia ngembangaké.

This article uses material from the Wikipedia Basa Jawa article Jawa Wétan, which is released under the Creative Commons Attribution-ShareAlike 3.0 license ("CC BY-SA 3.0"); additional terms may apply (view authors). Isi cumepak kanthi pangayoman CC BY-SA 4.0, kajaba ana katerangan liyané. Images, videos and audio are available under their respective licenses.
®Wikipedia is a registered trademark of the Wiki Foundation, Inc. Wiki Basa Jawa (DUHOCTRUNGQUOC.VN) is an independent company and has no affiliation with Wiki Foundation.